Lesbók Morgunblaðsins - 19.04.1942, Blaðsíða 4

124
LESBOK morgunbladsins
/st yr 'sff
Chicagosýningunni 1893
Eftir STEFÁN JÓNSSON, Munkaþverá
Niðurlag.
Grímur Guðmundsson var
ekkjumaður. Kona hans hafði ver
ið íslensk og dáið af slysförum,
en börnunum hafði hann komið
fyrir í Minnisota. Meðan jeg
dvaldist í Chicago kom fóstran
með þau til að sýna Grími þau
og gladdi það hann innilega.
Einhverju sinni, er við Grím-
ur ræddumst tveir við, sagði hann
við mig: „Jæja, Stefán minn. Jeg
held að það hafi verið skemtileg-
asti tími, sem jeg hefi átt á æf-
inni, þegar jeg var smali á
Munkaþverá“. Jeg fór að hlæja
og sagði að honum mundi hafa
verið margt annað betur gefið en
að fást við kindur. „Svona er það
nú samt“, mælti hann. Grímur
var þókhneigður, og má vera að
hann hafi haft yndi af því að
vera einn með hugsanir sínar úti
í náttúrunni, eða dvelja þar með
fræðibók yfir kvíánum. Sá var
líka einn háttur hans, að hann
gat tímum saman setið einn yfir
manntafli og teflt við sjálfan sig
og virtist. hann hafa hina mestu
ánægju af því.
MAGNÚS BJÖRNSSON
Einn landa verð jeg enn að
minnast á, en það er Magnús
Björnsson, föðurbróðir Haraldar
Árnasonar kaupmahns í Reykja-
vík. Jeg hafði lítillega þekt hann
heima, áður en hann fór vestur.
Magnús var snyrtimaður og glað-
lyndur. Vorum við oft saman
þessa daga í Chicago. Hann hafði
góða atvinnu af að bræða upp
brotasilfur og gullgripi. Var til
þess notaður háspentur raf-
straumur. Þetta var vandasamt
verk og ekki hættulaust, enda dó
hann af slysum seinast, að því er
mig minnir við þessa handiðn
sína. Verkstæðið, þar sem hann
vann, var í kjallara stórhýsis
eins. Þykir mjer sennilegast að
Gyðingar hafi átt fyriríæki þetta,
því að þeir gera mikið að því að
kaupa skartgripi eða taka þá að
veði fyrir lánum, og eru þeir þá
ekki ætíð fertgnir með sem best-
um heimildum, og því talið ör-
uggast að bræða þá upp.
Ýmsa fleiri Islendinga hitti jeg
í Chicago, t. d. Steingrím Stefáns
son. Hann hafði verið í Latínu-
skólanum í Reykjavík og var tal-
inn gáfumaður, en helst til vín-
hneigður. Hafði hann atvinnu við
bókasafn.
SÝNINGIN
Jeg verð fyrst að fara nokkr-
um orðum um sýningarsvæðið og
afstöðu þess til borgarinnar. Chi-
cagó stendur vestanvert við suð-
urenda Michiganvatns, svo sem
sjá má á landabrjefinu, en stór-
vötnin þarna líkjast meir úthöf-
um en stöðuvötnum, enda eru
miklir flutningar eftir þeim á
stærðar gufuskipum. Sjálft sýn-
ingarsvæðið lá nokkru sunnar
með vatninu og lágu að því tvær
leiðir: Önnur var eftir vatninu
með margþiljuðum farþegabát,
sem hafði upp á öll möguleg þæg-
•indi að bjóða. Jeg fór aðeins einu
sinni með bátnum, enda tók það
lengri tíma og var allmiklu dýr-
ara. Hin leiðin var með járn-
braut, sem lögð var á háum járn-
súlum og lá jafnhátt fjögra hæða
húsum, gegnum borgina, en síð-
an á jörðu niðri. Mun þetta hafa
verið ein af hinum fyrstu raf-
knúnu járnbrautarlestum. Breið-
ir og miklir stigar lágu upp á
járnbrautarpallana. Varð skurk
mikið af þessari upphækkuðu
braut og fanst mjer að ekki
myndi svefnstygt fólk öfunds-
vert, sem byggi í grend við hana.
Eins og alkunnugt er, þá var
heimssýningin í Chicagó haldin
til minningar um 400 ára afmæli
þess, er Columbus fann Ameríku.
Hafði það verið tilætlunin að sýn
ingin væri haldin árið 1892, en
sökum þess að undirbúningi vai'
ekki lokið varð að fresta henni til
næsta árs.
Heita mátti að Spánverjar og
aðrar Miðjarðarhafsþjóðir skip-
uðu öll öndvegi á sýningunni. Þaf
voru eftirlíkingar á skipum þeim,
sem Columbus hafði siglt á vest-
ur, og voru þau sem nákvæmast
með rá og reiða og að öllum út-
búnaði alveg eins og menn þótt-
ust vita að skip þessi hefðu verið.
Ekki sýndust þau mundu hafa
verið hentug sjóskip, enda voru
þeási skip send vestur um haf 1
gufuskipafylgd.
Allsstaðar úði og grúði af
skemtistöðum á sýningarsvæð-
inu. Var það upplýst á kvöldin af
sterkum varpljósum og mátti þar
iðulega sjá mikla og skrautlega
flugeldahríð.
Fyrsta daginn, sem jeg fór á
sýninguna, vorum við þrír félag'
ar saman: Jón Clemenz, Grímur
og jeg. Skemtum við okkur ágæt-
lega. Jeg leitaðist við að fá sem
bezta heildarsýn yfir húsaskipun
alla og afstöðu sýningarskálanna
hvers til annars. Einkum gerði
jeg mjer far um að kynnast ölln
því, sem beint eða óbeint kom ÍS'
landi við, en þess var helst að
leita á vegum Dana.
Stærsti sýningarskálinn vaf
iðnhöllin og mun grunnur hennar
hafa verið um hektara að flatar-
máli. Byggingarlagið var þannig
að megin sýningarhöllin var með
hvolfþaki, sem haldið var upp1