Lesbók Morgunblaðsins - 17.05.1942, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
157
vjerstöku siglingadómstólar, út-
gáfa Norskra Lögtíðinda o.s.frv.
Þá má nefna fjármálaráðuneyt
ið, sem annast um greiðslu vaxta
og afborgana af norskum ríkislán
um, endurskoðar fjárhag annara
stofnana, annast um reiknings-
hald ríkisins, og fyrst og fremst
ráðstafar því fje, sem handbært
er, þannig að það komi að sem
bestum notum til þeirra þarfa,
sem eru fyrir hendi og verða
munu í framtíðinni.
Endurskoðunarstofa ríkisins
endurskoðar reikninga fjármála-
ráðuneytisins og annara opin-
berra stofiyma, og er hún í Lon-
don. Þessi stofnun mun annast
alla endurskoðun þangað til sá
tími kemur. að hægt verði að
leggja alla reikninga fyrir ríkis-
t iidurskoðunina í Osló, á venju-
legan hátt. 1
Það fyrirkomulag hinnar borg-
aralegu stjórnarframkvæmdar
Noregs, sem hjer hefir verið lýst,
hefir knúist fram af nauðsyn á
því starfsmarkmiði, sem sett hef
ir verið: Að gæta hagsmuna þjóð
arinnar að svo miklu leyti sem
hægt er að gæta þeirra frá út-
löndum.
★
Norska upplýsingastofan hefir
haft einkar þýðingarmikið hlut-
verk. Kynnin af Noregi út um
heim eru orðin miklu meiri en
þau voru áður. Duglegir norskir
blaðamenn hafa verið sendir til
landa allra bandamanna, til Is-
lands, Sviss, Suður-Ameríkuríkj-
anna og fleiri landa. I Stórabret-
landi er starfsemin mjög yfir-
gripsmikil og sendir út tilkynn-
ingar, myndir, kvikmyndir og fyr
irlestra. Blaðaþjónustan utan
Stórabretlands heyrir beint undir
utanríkisráðuneytið i London. —
Meðal annars er norsk blaðaskrif
stofa í Stockholm, blaða-sendifull
trúi í Reykjavík, blaðaaðstoðar-
niaður við sendiráðið í Bern, blaða
skrifstofur í Washington, Minnea
Polis, og New York, blaðasendi-
fulltrúar í Montreal og Capetown
og blaðamaður við sendiráðið i
Rio de Janeiro.
Fjöldi erlendra ríkja hefir
sendifulltrúa hjá Hákon konungi
og norsku stjórninni í London.
Þar eru sendiherrar frá Póllandi,
Stórabretlandi, U. S. A., Tsjekko-
slóvakíu, Sovjetsamveldinu, Col-
umbia og Mexikó og sendifulltrú-
ar frá Belgíu, Chile, Ekvador,
Guatemala, Thailand, Hollandi,
Brazilíu, Islandi, Egyptalandi,
Perú, Argentínu og Uruguay. —
Auk þessa má nefna, að sum
lönd, er áður höfðu sendifulltrúa
fyrir Noreg, búsetta í Stokkhólmi
hafa ennþá stjórnmál.^samband
við norsku stjórnina í London,
svo sem Sviss og Tyrkland.
Stríðið og hinar mikilsvarð-
andi siglingar hafa orðið til þess
að hinar norsku sendisveitir og
ræðismannsskrifstofur hafa ver-
ið auknar frá því sem áður var.
Afrek norska verzlunarflotans
í baráttunni um Atlandshafið,
hafa haft ómetanlega þýðingu.
En skipatjón Norðmanna er til-
finnanlegt. Síðustu opinberar
skýrslur herma að í lok janúar-
mánaðar hafi 200 skip verið töp-
uð, 1.300.000 smálestir og með
þeim 1300 manns. Og síðan hafa
ný skipatjón orðið.
Það var meðan stóð á stríðinu
i Noregi, hinn 22. apríl 1940,
að norska stjórnin lagði hömlur
á öll norsk skip, sem þá voru
stödd utan landa óvinanna eða
hernuminna landa, og stofnaði úr
þeim stærsta eimskipafjelag
heimsins: The Norwegian Shipp-
ing and Trade Mission. Þetta var
floti, meira en 4 miljónir smálesta
að stærð ög með 35.000 manna
áhöfn. *
Norski siglinga- og birgðamála-
ráðherrann Arne Sunde ljet m.a.
nýlega svo um mælt: „Sérstaklega
hefir norski tankskipaflotinn ver
ið ómetanlega þýðingarmikill fyr
ir siglingarnar. Jeg held að jeg
taki ekki munninn of fullan, þó
að jeg segi, að norski tankskipa-
flotinn hafi verið álíka nauðsyn-
legur í „the battle of the Atlan-
tic“, eins og enski flugherinn var
fyrir „the battle of Britain“. —
Og ensku og amerísku stjómar-
völdin kunna fyllilega að meta
starf hins norska kaupflota.
Norska hervarnarráðuneytið í
London hefir miklu og víðtæku
hlutverki að sinna. En hvað sne*t
ir norska herflotann, flugliðið og
landherinn vísast til sjerstakrar
greinar í þessu blaði.
Hinn fjárhagslegi grundvöllur
fyrir hinu víðtæka starfi norsku
stjórnarinnar í London er hinn
stóri norski kaupfloti. Stjórnin
tekur 15% af brúttótekjum hans
og mest af þessu fje gengur til
hernaðarþarfa og til greiðslu
vaxta og afborgana af norskum
ríkislánum erlendis. Norska
stjórnin kappkostar að rækja all-
ar fjárhagslegar skuldbindingar
norska ríkisins.
Það er margt eftirtektarvert,
sem hægt væri að segja frá við-
víkjandi hinum margþættu kröf-
um norsku stjómarinnar utan
landsteinanna. Eneinn meiningar-
munur er um það, að starf hennar
sje afar þýðingarmikið og að hún
beini öllum kröftum sínum að
því, að vinna málefnum Noregs
gagn.