Lesbók Morgunblaðsins - 24.05.1942, Side 2

162
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
skipan í samfjelaginu við Guð
var nú fundin, sem haldast átti
til enda veraldar.
Og sú skipan er í gildi enji
í dag.
Enn er hjer á jörðinni kirkja.
Jeg trúi á heilagan anda — heil-
aga almenna, kristilega kirkju.
Kirkja þessi, með orði Gúðs og
sakramentum er vinnustofa and-
ans. Hún hefir breiðst út um öll
lönd veraldar, frá Jerúsalem. í
eðli sínu er hún hin sama, hvar
sem er á hnettinum; en hún ber
þó sjereinkexmi hverrar einstakrar
þjóðar.
Þegar hinn fyrsta Hvítasunnu-
dag, tók andinn hin ýmsu tungu-
mál í þjónustu sína. Hvítasunnu-
táknið það, að menn heyrðu post-
ulana tala við sig sínum tungum,
var mótsetningin við dómstáknið
í Babel — í þeim skilningi, að nú
áttu hin ýmsu og ólíku tungumál
ekki að aðskilja mennina framar,
eins og þeir væru hver öðrum
ókunnugir, eða óvinir, því að nú
áttu þeir allir að læra að tala
hjartans mál, orð andans og mál
bænarinnar, en ekki í þeim skiln-
ingi að til þess væri ætlast að
einskonar Volapyk eða esperanto
ætti að útrýma hinum ýmsu móð-
urmálum. Andinn getur einmitt
aðeins talað við hverja þjóð á
hennar eigin tungumáli, og með
því kemur Guðsríkið fram í nýrri
og sjerkennilegri fegurðarmynd
með hverri einstakri þjóð, auk
þess sem þjóðin og tunga hennar
auðgast að ýmsu, sem enginn
annar andlegur kraftur getur
veitt. Guð getur aðeins talað við
danskan mann á danska tungu,
(íslenskan á íslenskri tungu o. 3.
frv.). Sú kirkja, sem andinn hefir
reist „á grænum gruiídum“ við
Eyrarsund, er ekki eins og kirkj-
an, sem reist er í skauti Fjall-
konunnar eða á bresku eyjunum.
Hana er ekki að fhnna annars-
staðar á hnettinum í sömu mynd.
Hjer vinnur andinn úr náðar-
gjöfum þeiin, sem hann kallar
fram, og sem jafnan eru gefnar
til þess, sem gagnlegt er,1) en
ekki í óhófi. Á öllum tímum verð-
>) I. kor. 12 : 7.
ur þeirra vart, en með ýmsum
hætti. Vjer njótum einnig náðar-
gjafa hjer, í voru landi og á vorri
öld. Þær eru ekki hinar sömu og
á dögum postulanna, af því að
tímarnir eru aðrir og þarfirnar
þá einnig aðrar. Ætti jeg að
nefna eina af þeim náðargáfum,
sem andinn hefir veitt oss, myndi
jeg nefna náðargjöf sálmahljóm-
anna; Þeir eru mjög mismunandi
hjá hinum ýmsu þjóðum.1) Jeg
mundi ennfremur nefna flutning
fagnaðarerindisins, það er og náð-
argjöf, hversu samviskusamlega
kross-fagnaðarerindið er flutt hjer
hjá oss. Jeg vil og nefna kær-
leiksstarfið, sem einnig er náðar-
gjöf, og í því er mikil og gleði-
leg framför, bæði hvað fórnfýsi
og fyrirkomulag snertir. Jeg vil
og enn nefna það náðargjöf, að
vinna meðal fólks á öllum aldri:
því að hinn sanni andi, sem af-
máir allan stjettarmun og kemur
jafnt yfir þræla sem frjálsa menn,
hann tekur og tillit til aldursstiga:
gamla fólkið skal dreyma drauma,
en unga fólkið sjá sýnir — og að
ungmennastarfinu vinnum vjer af
megni og gamalmennastarfið er
á framfaraskeiði. Þetta ber oss að
þakka Guði fyrir. Já, þjóðin veit
ekki hve mik'ð í þjóðlífi sínu, og
mjer er óhætt að segja í móður-
málinu, hún á að þakka hinum
heilaga anda. Fyrir kristinn mál-
fræðing væri það óviðjafnanlega
fróðlegt verkefni, að sýna fram
á, hve mikil áhrif andinn hefir
haft, í gegnum biblíuna, á tungu
vora og skáldskap.
En þó vjer þökkum Guði fyrir
gáfur andans í kirkju vorri, eig-
um vjer ekki að láta þar við sitja,
— því að í mörgu öðru er oss
mjög ábótavant. Vjer þörfnumst
enn meiri gnægða heilags anda í
kirkju vorri. Ætti jeg að nefna
svið, þar sem ræktun er ábóta-
vant, þar sem vjer þörfnumst
meiri birtu og hjálpar frá andan-
um, þá vil jeg nefna þá náðar
gjöf, að vinna fjöldann fyrir
málefni Krists. Hversu langt stönd
x) Vjer íslendingar eigum alveg
sjerstaklega fagra og hreimmikla
sálmahljóma, þar sem eru Passíu-
sálmarnir Th. Á.
um vjer ekki að baki þeim, sem
unnið höfðu þegar fyrsta kvöldið
3000 nýjar sálir! Kirkjan er
ókunn öllum fjöldanum af þjóð-
inni, eigin börnum hennar, —
fjöldi verkamanna vorra eru t. d.
í hópi þeirra, sem eru „langt í
burtu“. Ó að andinn legði oss ráð
í þessu efni. Önnur náðargjöf sem
vjer þörfnumst mjög, er játningar-
hæfileikinn: hæfileiki til þess að
finna ný, tilsvarandi hugtök fyrir
hinar gömlu staðreyndir, að út-
skýra innihald opinberunarinnar,
svo sem friðþæginguna, bænina,
stjórn forsjónarinnar á mönnum
nútímans, eftir hinum etiska mæli-
kvarða og fysisku heimsskoðun
þeirra. Vjer þurfum ennfremur að
biðja um gáfu til biblíurannsókna,
svo að vjer lærum að lesa Guðs
orð með vísindalegum ábyggiledc
og í ljósi andans. Því að þá, sem
taka á biblíunni með vanhelgum
liöndum, skortir hinn heilaga
anda; en þeir, sem hræddir eru
við ráððvendnislegar rannsóknir,
hafa eigi nógu sterka trú á mætti
andans. Hve mjög erum vjer og
reikulir í ráði í kirkjustjórnar-
málefninu, þar sem aðrar þjóð-
kirkjur eru skýrar og myndugar;
og hjer á það ekki að vera hinu
stjórnmálalegi demókratismi sem
vjer látum leiða oss, heldur hinn
demokratiski heilagi andi. Já, oss
er í mörgu ábótavant, t. d. í því,
hve lítið vjer hirðum um kirkjuna,
sem slíka, yfirleitt, í því hvernig
vjer lítum á einingu hinna trúuðu,
og víða er og ábótavant skilningi
á trúboðsmálefninu mikla. Vjer
höfum því sannarlega ástæðu til
að biðja um meiri gnægðir heilags
anda.kirkju vorri til handa!
Hjer hefir nú verið dvalist mjög
við hina sögulegu hlið, gjöf heilags
anda hinn fyrsta Hvítasunnudag
og gjöf andans til kikjunnar í
heild sinni, vegna þess að svo
sjaldan er að þessu vikið og vegna
þess að mjer finst það eiga svo
vel við þenna hátíðisdag. Á morg-
un, annan hvítasunnudag, verður
ítarlegar vikið að gjöf andans til
einstakra mannsálna. En jeg get
þó ekki lokið máli mínu án þess
að minnast ofurlítið á þá hliðina
Hka. Því þessar tvær hliðar eru