Lesbók Morgunblaðsins - 31.05.1942, Side 1

15. tölublað.
.ISlcrðnntlaðsins
Sunnudagur 31. maí 1942.
XVII. árgangur.
l»»fold*rpr»nUauöJ« k.L
Steindór Steindórsson frá Hlöðum :
Leikfjelag Akureyrar 25 ára
Eldrí /eikstarfsemi á Akureyrí
Upphaf.
að mun engum ofsögum aí
því sagt, að meðal Islendinga
sje mikill áhugi á leiklist og leik-
sýningúm og að svo hafi lengi
verið. Skýrast vitni þess er allur
sá fjöldi leiksýninga, sem árlega
fer fram um land alt, og oft við
hin bágbornustu skilyrði. Enda
er það mála sannast, að enn skort-
ir víðast mjög á, að svo sje hlynt
að leiklistinni, eins og vera ber.
Svo er að sjá, sem fyrsti vísir
leiklistar hjer á landi hafi dafnað
i skólunum, latínuskólunum fornu,
og latínuskólanum í Reykjavík.
Á Akureyri var þó ekki um að
ræða áhrif frá skólunum, sem
homið hefðu þar af stað leiksýn-
ingum. Hólaskóli hinn forni var
löngu niður lagður, og skólahald
ekki hafið á ný í Norðlendinga-
fjórðungi, er leiksýningar hófust
á Akureyri.
Svo telja fróðir menn í þeim
efnum, að danskur verslunar-
stjóri, Jakob Kristian Jensen að
nafni, hafi fyrstur staðið fyrir
leiksýningum á Akureyri, og aðal-
leikfólkið voru fjölskyldur kaup-
nianna og embættismanna, sem þá
voru að miklu leyti danskar. Hug-
ur Jensens hafði í æsku mjög stað-
'ð til leikltstar, og hafði hann á
ffiskuárum sínum verið heimagang-
Ur í Konunglega leikhúsinu í
Kaupmannahöfn, svo að hann
Ágúst Kvaran.
hafði óneitanlega nokkra þekk-
ingu í þeim efnum, og hefir það
áreiðanlega orðið mikilvægt hin-
um fyrsta vísi leiklistar í bænum.
Munu leiksýningar þessar hafa
byrjað laust eftir 1870. Fyrst var
leikið á dönsku, og af leikjum
þeim, er sýndir voru, hefi jeg
lieyrt nefnda: Jeppe paa Bjærget,
Intrigerne og Soldaterlöjer.
Fyrsta merkisviðburð í sögu leik
listar á Akureyri má telja sýningu
„Útilegumannanna“ (Skugga-
Sveins) árið 1878. Skugga-Svein
ljek þá Hallgrímur Hallgrímsson,
síðar hreppstjóri á Rifkelsstöðum,
og þótti takast. mcð ágætum, og
er sagt að síðari leikendur hafi
Hallgrímur Valdemarsson.
tekið hann sjer til fyrirmyndar
í ýmsu.
Gleðileikja-
fjelagið.
Um þessar mundir var stofnað
„Gleðileikjafjelag" svokallað. Átti
Jakob Havsteen kaupmaður mik-
inn þátt í stofnun þess og fram-
kvæmdum, og var formaður þess
lengi. Þá var Páll Árdal skáld
mikill styrktarmaður þess, ljek
hann í mörgum leikjum bæði þá
og síðar og var einnig leikrita-
skáld. Vafalaust hefir sýning
„Helga magra“ á hjeraðshátíð Ey-
firðinga verið eitt af mestu þrek-
virkjum fjelags þessa. Enda þótt