Lesbók Morgunblaðsins - 12.07.1942, Blaðsíða 5

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
221
veriS úti um olikur. Matvælaút-
hlutunin á dag var: 1 lítil kex-
kaka, tólfti hlutinn úr dós af
niSursoðnu kjöti, og til þess að
hægt væri að gera sjer dagamun,
fengum við suma dagana eina
mjólkurdós á hverja 12 menn. Til
hagræðis við matvælaúthlutunina
var fólkinu skipt í 12 manna
hópa. Við höfðum enga diska,
hnífa, gafla eða skeiðar, og við
urðum að nota hendurnar, sem
ekki voru alt of hreinar, til alls.
ímyndið ykkur, hvernig við vor
um orðin eftir nokkra daga — við
höfðum setið og legið á jörðinni,
aldrei þvegið okkur í framan,
aldrei burstað tennurnar, aldrei
rakað okkur, aldrei burstað hár-
ið, aldrei baðað okkur, vegna
olíunnar í sjónum, aldrei gert ann
að xn að sitja og fleygja okkur
til jarðar, þegar japanskar flug-
vjelar flugu yfir eyjuna, en það
var á hverjum degi. Ef Japanar
hefðu vitað, að á þessari eyju
væiu um 500 Bretar, og um 200
þeirra einkennisbúnir hermenn,
hefðu þeir án efa grandað okk-
ur með sprengjuregni.
Daginn eftir að við lentum var
stórum skipsbáti siglt til stórrar
eyju langt í burtu, og komumst
við að raun um, að þar var sjúkra
hús og talsími eða ritsímasam-
band við Sumatra. Hollensku yf-
irvöldunum var því skýrt frá
raunum okkar, og næstu nótt
sendu þau lítið skip til eyjarinn-
ar, og um 20 særðir menn og 180
konur voru flutt um borð. Og
þetta var hörmulegasti þátturinn
í æfintýrum okkar, því að ekkert
hefir heyrst frá þessu skipi síðan.
Á þessu skipu voru flestar hjúkr-
unarkonurnar og konur helstu
manna í Singapore og mörg börn.
Nokkrar giftar konur urðu eftir
og þær eru enn heilar á húfi.
Lajít af stað
á nýjan leik.
Tveim dögum eftir að þetta
gerðist, sendi hollenska stjórnin
lítinn vjelbát og kom hann til
okkar að næturlagi. Formaðurinn
var amerískur. Hann var ágætur,
og við eigum honum mikið að
þakka. f bátinn fóru þeir særð-
ir menn, sem eftir voru, og hjúkr-
unarkonur. Ekkert spennandi gerð
ist nú næstu tvo daga. Matvæli
okkar voru á þrotum, og eirðar-
leysi gagntók hermennina, svo að
einn björgunarbáturinn sigldi tii
annarar eyju og náði sambandi
við Malaya kaupsýslumann, sem
fjekk eitthvert kínverskt skip til
að sigla til eyjunnar með dálítið
af ávöxtum og hrísgrjónum. Hann
kom sjálfur og sagðist mundu
geta útvegað 3 eða 4 kínversk
seglskip til að sækja okkur, en
ekki kvaðst hann geta ábyrgst, a5
þau flyttu okkur til meginlands-
ins. En hvað sem því líður, þá
kusu hermennirnir og nokkrir ó-
breyttir borgarar að fara, þar
sem þeim sýndist ekkert útlit fyr-
ir, að þeim yrði bjargað á annan
hátt. En hinir óbreyttu borgarar
ákváðu að verða eftir, í þeirri von,
að vjelbáturinn hefði komist
klakklaust í höfn og myndi koma
aftur.
Malayinn fór aftur eyjar sinn-
ar og 1 eða 2 dögum seinna sáusc
2 kínversk seglskip vera á sveimi
úti fyrir eyjunum langt í burtu
og virtust þau vera að bíða
kvöldsins, þar sem japönsku flug-
vjelarnar komu stundum' skömmu
eftir hádegið. Hermennimir og
nokkrir óbreyttir borgarar búast
til að fara um borð í seglskipin.
Matvælunum, sem eftir voru, vkr
skipt og þeir fengu sinn hluta.
En áður en seglskipin komu að
landi, ltom ameríski vinurinn
okkar á vjelbátnum sínum. Hví-
líkur fögnuður! Formaðurin-i
kvaðst aðeins geta tekið 70 menn
og#jafnvel það væri offermi, svo
að þeir óbreyttir borgarar, sern
höfðu heldur kosið að fara með
seglskipunum< urðu að gera það.
Jafnskjótt og allir farþegarnir
voru komnir um borð, lögðum við
af stað til Sumatra.
Við vonuðum, að við myndum
komast til staðar, sem kallaður er
Prigi Rajah, í dögun næsta morg-
un, en formaðurinn okkar viltist
og við eyddum 6 klukkustundum
til ónýtis í hringsól í mynni
Indragiri-árinnar. — Afleiðingin
varð sú, að japanskar könnunar-
flugvjelar komu auga á okkur
skömmu eftir dögun. Þeim fanst
ferð okkar auðsjáanlega eitthvað
grunsamleg og við óttuðumst, að
einhver þeirra lækkaði flugið og
skyti á okkur af vjelbyssum. En
við stóðum í hnapp á þessum
hrörlega vjelbát og fáir okkav
hefðu lifað af, ef skotið hefði
verið á hópinn af vjelbyssum
En flugvjelarnar hjeldu burt og
skömmu síðar komumst við á
rjetta leið. Við fórum upp eftir
Indragiri-ánni, þangað til við kom
um til Tambilahan. Þar fórum við
í land og sváfum á steingólfi í
tollskýlinu þar. Við fundum
þvottabala og þvoðum okkur í
fyrsta skipti í marga daga.
Afturkoma til
siðmenningarinnar.
Morguninn eftir var báturinn
okkar dreginn upp eftir ánni til
Rengat, en þar fórum við í land
og hjeldum svo áfram landveg.
Hollensku yfirvöldin voru í óða
önn að senda burt hermenn í vöru
bílum og yfirvöldin voru tilbúin
að halda brott. Þeir virtust búast
við Japönum innan skams. Við
vorum fluttir í almenningsvögn-
um til gúmmíverksmiðju í Aer-
molek. Áttum við að hvílast þar.
Er við höfðum dvalist þar eina
nótt, var okkur aftur skelt inn í
almenningsvagna og okkui* ekið
til járnbrautarstöðvarinnar í Sa-
wahlunto. Við komum til Padang
kvöldið eftir og fórum til Central-
veitingahússins. Við vorum nú
komnir aftur til siðmenningar-
innar, því að á þessu veitingahúsi
voru almennileg rúm, baðherbergi,
heitt vatn, góður matur og drykk-
ur.
Við ákváðum að reyna að kom-
ast til Colombo, en enginn þeirra
innfæddu manna, sem skipin áttu,
vildi taka að sjer að fara förina.
En þá komu kvöld eitt skilaboð
þess efnis, að við ættum að vera
komnir á járnbrautarstöðina inn-
an hálfrar klukkustundar. Og við
vorum komnir á tilsettum tíma-
Einu sinni enn hafði forsjónin
komið okkur til bjargar, því að
tvö skip úr breska flotanum urðu
að leita þessarar hafnar vegna
olíuskorts. Þessu höfðum við ekki
búist við. Og þannig lauk ævin-
týri okkar, sem höfðum mist allar
eigur okkar í orustunni um Singa-
pore.