Lesbók Morgunblaðsins - 20.09.1942, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGfUNBLAÐSINS
291
Gamla prestsetrið Húsavík.
Spítalinn.
er mikil, þar sem mikið af túnun-
um fer til jbeitar.
Húsvíkingar eru framfara-
menn um fleira en rœktun
lands.
Fyrir mörgum árum komu þeir
sjer upp rafmagnsstöð. Yai-
vatnsafl úr Búðaránni tekið til
þess, og stöðin bygð framan í
sjávarbakkanuin. Nú er hún orð-
in alt of lítil, og eru menn því að
hugsa um að fá rafmagn frá Lax-
árvirkjuninni, er nœgi til alls.
Eru samningar um þetta á döfinni
milli þeirra og Akureyringa.
En sumir líta svo á, að hægt
sje að ná miklu meira afli úr
Búðaránni, og því beri að stækka
stöðina, sem fyrir er, og muni það
reynast nóg, því að hægt sje að
ná í jarðhita til þess að hita upp
hvert hús í þorpinu. Undir Höfð-
anum, bæði að sunnan og norðan,
koma fram í fjörunni heitar upp-
sprettur, og mun vatnið vera um
30 stiga heitt, þar sein það er
heitast. Þetta eru aðeins seitluv.
En nú á að fara að bora eftir
heitu Aratni, og það er næsta merki
legt ef ekki tekst að ná í það. Er
því ekki víst að þess verði langt
að bíða, að hitaveita verði kom-
in á Húsavík. Ilún verður að vísu
dýr, og veldur þar aðallega hvað
bygðin er strjál.
Þegar rætt er um framkvæmd-
ir, má ekki gleyma hafnarbótun-
um.
ess er enn minst með nokkru
stolti norður þar, að land-
könnuðurinn Garðar Svavarsson,
sem fyrstur manna komst að því
að ísland var eyland, hafði vetur-
setu á Húsavík áður en land tók
að byggjast.
„Væri ei Garðar lagstur lík
litist honum Húsavík
höfn sem fyr — — —
kvað Ari skáld Jochumsson um
aldamótin. En þá var þó af litlu
að gorta um höfnina í Húsavílc.
Hún var enn opin. fyrir sunnan,
suðvestan og vestanátt og kviku
leiddi þar einnig inn af norð-
vestri. Siglingamerki voru engin.
}í „Den islandske Lods“ frá þeim
tíma segir svo um innsiglinguna
á höfnina, að þar eigi að sigla
djúpt fram hjá Höfðanum þang-
að til stórt, hvítt hús á bakkan-
um (það var íbúðarhús verslun-
arstjóra Örum & Wulffs) beri í
skarð í fjallsbrúninni, og þá að
sigla inn á höfnina beina stefnu
og láta þessi mið bera saman. Má
nærri geta, hve gott hefir verið
í náttmyrkri eða þoku að fara
eftir þessu.
Þá var aðeins ein bátabryggja
í fjörunni og upp af henni stigi
með 40 þrepum upp á bakkann.
Til hliðar við stigann var ofiir-
lítil járnbraut upp bakkann, og
eftir henni voru dregnir vagnar
með þungavöru, og til þess notuð
handsníiin vinda uppi á bakkanum
Eru enn eftir brot úr þeim út-
búnaði, en langt er síðan að hann
var notaður, því að bílvegir eru
nú komnir upp bakkann.
Fyrir nokkurum árum var ráð-
ist í hafnarbætur á Húsavík og
bygð síldarverksmiðja. Var þá
steinsteyptur gríðarmikill pallur í
fjörunni og með skjólvegg fyrir
framan gegn brimi. Syðst á þess-
um palli stendur síldarverksmiðj-
an, en þar framundan var gerð
gríðarlöng steinsteypt bryggja, og
geta hafskip legið við hana.
Bryggja þessi veitir hafnarkrik-
anum skjól og er nú bátalægi þar
miklu öruggara heldur en áður
var. En meiri framkvæmdir eru
á uppsiglingu.
Nú er í ráði að reisa nýa síld-
arverksmiðju á Húsavík, og er
henni ætlaður staður úti á Höfð-
anum, norðan við víkina. En til
þess að hægt sje að starfrækja þá
verksmiðju, þarf að gera nýan
hafnargarð og hafskipabryggju
fram af Höfðanum vestast, hjá
skeri því, er Baka nefnist. Stefnir
sá garður í suður, og myndar horn
við bryggjuna, sem fyrir er, og
inni í krikanum milli þeirra verð=
ur þá ein með bestu höfnum á
iandinu.
Hafnargarður þessi og bryggjur
verða mikið mannvirki, því að
garðinum er ætlað að ná svo langt
út, að 60 metrar af honum verði
á 6 metra dýpi eða meira. Var
áætlað fyrir nokkuru að hann
mundi kosta 3 miljónir króna og
gert ráð fyrir að hreppurinn legði
til 2/3 kostnaðar, en ríkið 1/3.
Síðan hefir alt hækkað í verði, og
mun garðurinn eflaust verða mik-
ið dýrari, ef hann er bygður nú.
Húsvíkingum er mjög í mun að
fá hina nýu síldarverksmiðju, en
hún verður ekki bygð fyr en garð-
urinn er kominn.
Bygðin á Húsavík er vart sam-
boðin jafn fögru umhverfi
og þar er. Húsin eru yfirleitt
smekklaus og fremur illa við hald-
ið. Er þar mikill ljóður á ráði
Húsvíkinga og mesta furða hvað
jafn framtakssamir menn virðast
hafa hugsað lítið um fegrun kaup-
staðarins. Því að þótt mörg snot-