Lesbók Morgunblaðsins - 27.09.1942, Page 1
JiSlcrðttnMaðsÍtið
32. töíublað. Sunnudagur 27. september 1942. XVH. árgangur.
u
Ljósprentað kvæðakver
ettir Bólu-Hjálmar
Með vorinu máttu skrifa
mig í Haga“. — Allir
kannast við þessa setningu. Hún
hefir innprentast þjóðinni
vegna þess að þessi eru orðin
í rithandarsýnishorni.á kvæða-
bók Jóns Thoroddsen. Allir les-
endur og unnendur kvæða hans
hafa haft gaman af að fá hug-
mynd um það, hvernig hann
skrifaði.
Fyrir nokkrum árum gaf
Ejnar Munksgaard út lítið kver
af Ijósprentuðum handritum
eftir Jónas Hallgrímsson og
Bjarna Thorarensen. Þar sjest
það svart á hvítu hvernig þessir
menn skrifuðu nokkur þeirra
kvæða, sem þjóðin hefir dáðst
að í heila öld og meira til. Það
er eins og lesandinn fái að
skygnast inn í vinnustofu skáld-
anna, er þeir sjá handritin
sjálf sagði Munksgaard útgefn
andinn.
Og nú er komin út ljósprent-
un af einu kvæðakveri eft-
ir Bólu Hjálmar. — Sagt er
að Bólu Hjálmar hafi stundum
sent kunningjum og vinum
kvæðakverahandrit sín.
Landsbókasafninu áskotnað-
ist eitt af þessum kverum ný-
lega. Lithoprent hefir nú gefið
það út í heilu lagi, þar er hægt
að sjá kverið í heild, í sömu
stærð og frumkvæðið, raeð rit-
hönd og frágangi Hjálmars á
öllu saman, þar vantar ekki
stafkrók.
Kverið heitir „Fáeinir smá-
kveðlingar“. Þar eru allmörg
kvæði. Margt af þessu hefir,
verið prentað. Sumt hafa út-
gefendur kvæða hans ekki fund
ið.. Sum kvæðin þarna eru öðru
vísi en hin prentuðu.
Lengsta kvæðið, er ekki hef-
ir verið prentað áður er „Fagur
er hann fjörður Eyja“. Upp-
hafsvísuorðin voru orðin kunn
annað ekki. Það kvæði er prent-
að hjer í Lesbók á næstu síðu.
Kvæðakver þetta var í eign
Jóns Jónatanssonar bónda á
Öngulstöðum. Hann er nú há-
aldraður maður. Hann er sonur
Jónatans Þorlákssonar að Þórð-
arstöðum í Fnjóskadal. Jóna-
tan var mikill fræðimaður og
bókamaður. Hann átti mikið
bóka og handritasafn. Hann
dó skömmu eftir aldamót. —
Landsbókasafnið fjekk hand-
rit hans keypt. En fáein þeirra
munu hafa lent til Jóns á öng-
ulsstöðum.
Finnur Sigmundsson magister
fjekk handritið hjá Jóni handa
safninu. Finnur segir, að hand-
ritið sje ekki eldra en frá 1872.
Þá var Hjálmar 76 ára, fæddur
1796. Alveg er það dásamlegt
hve rithönd hans hefir verið
vönduð og skýr, þrátt fyrir hinn
háa aldur og vinnulúnu hendur.
Það er blátt áfram gaman að
því að athuga hina breytilegu
listrænu stafagerð Hjálmars.
Sennilega verður aldrei hægt
að vita með vissu hver vinur
Hjálmars hafi fengið kver
þetta, sem vinargjöf. En vel
má geta sjer þess til að kverið
hafi verið sent Birni Jónssyni
ritstjóra Norðanfara. Þeir voru
vinir Hjálmar og hann. Það má
ráða af brjefum frá honum til
Björns, sem verið hafa í eigu
Jóns á Öngulstöðum ásamt með
handritinu. — Brjef þessi eru
prentuð í „Norðlenskum þátt-,
um“ er Finnur Sigmundsson gaf
út fyrir nokkrum árum. — Þar
segir Hjálmar frá kynnisför til
Eyjafjarðar og svipar lýsing-
in þar á komunni til Akureyrar,
til lýsingarinnar í kvæði því,
um Eyjafjörð, sem hjer
er prentað. — En ekki er
það nema ágiskun að Björn
ritstjóri hafi verið eigandi
kversins.
En hvað um það. Eitt er víst,
að margir munu hafa gaman
af að kynnast handbragði Bólu
Hjálmars með því að virða fyr-
ir sjer þetta handrit hans. Og
vel mætti koma út fleiri hand-
rit fyrir almenningssjónir af
kvæðum góðskálda.