Lesbók Morgunblaðsins - 01.11.1942, Blaðsíða 6

342
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Það varð enginn vábrestur,
þótt þau hrykkju í sundur, en
jeg veit, að margir sakna þeirra.
Jeg veit, að mörgum af oss finst
þar skarð fyrir skildi, sem voru
kynnin og samgöngurnar við
Norðurlöndin, og - jeg veit, að
þeim skjátlast ekki.
En gott er þó til þess að vita,
að útþrá íslendinga verður enn
fullnægt, og holl eru oss hver ný
bönd, er vjer tengjumst vinveitt-
um þjóðum. Nú liggja leiðirnar
í vestur og vel sje þeim, er þang-
að leita, til þess að auka á hróð-
ur lands vors, og þeim, er þar
greiða oss veg. En hin brostnu
tengslin við Norðurlönd mega
ekki gleymast, svo vjer verðum
reiðubúnir að tengja þau af
nýju, er þessu heimsóveðri slotar.
Það er ekki mikill vandi að
gera sjer í hugarlund, hvernig
Kaupmannahöfn lítur út á þess-
um dögum, og þið, sem eigið það-
an góðar endurminningar, rennið
huganum þangað með mjer litla
hríð. Eigum við ekki að leggja
upp frá Ráðhústorginu og labba
eftir Strikinu að gömlum, íslensk-
um vana? Nú næðir fyrsti and-
svali haustsins um göturnar og
ber með sjer minningar sumars-
ins, hin gulnuðu blöð. Við getum
gengið yfir Kóngsins Nýjatorg og
haldið inn í Breiðgötu. Við stað-
næmumst við hús nokkurt þnr.
Við munum altaf, hver þar bjó
forðum. Og ef okkur verður reik-
að framhjá Assistentskirkjugarði,
þá munum við, hver hvílir þar.
Hvert skal svo halda? Máske við
göngum niður á Strandpromen-
aden og virðum Eyrarsundið fyr-
ir okkur. Bekkir þar á sjávar-
bakkanum bjóða oss hvíld. Hefir
sundið nokkurntíma verið blárra
en nú, þegar stálglampi haust-
himinsins speglast í því? Þarna
siglir skip í norður. Við vitúm
ekkert annað um það skip, en að
það ætlar ekki heim til íslands.
Og þarna er annað að koma áð
norðan. Ekki kemur það að heim-
an, síður en svo, þ>að er líklega
fult af málmgrýti. Einhverntíma
hefir sundið verið fjölfarnara en
nú. Skipin halda sig svo óhugn-
anlega mikið á hafsbotni um þess-
ar mundir. En borgin er jafn
fögur og hrein og áður, og fólkið
jafn prúðmannlegt. Jæja, tíminn
fer að styttast, það er alt í einu
orðið dimt. Hvar er öll ljósa-
dýrðin, sem við þektum áður?
Stríðið hefir breitt yfir hana.
Stríðið slekkur svo mörg ljós og
svo mörg líf. Það vill helst geysa
í myrkri. Það er ljósfælið, en
ræðst þó á hverja glætu, til þess
að reyna að gera úr henni bál. —
Þótt við vildum ganga sömu leið
til baka, myndum við varla rata
í svona dimmu. Og þótt við hefð-
um viljað líta á gamla Garð, þar
sem stúdentarnir búa og svo
margir landar hafa dvalist með
misjöfnum árangri, þá sjáum við
ekki lengur til. Við eigum líka
sjálf Garð hjer heima, þótt enn
sjeu ekki eins margar minningar
við hann tengdar.
Geigvænir skuggar grúfa nú
yfir þjer, bjarta, glaðværa borg,
-sem okkur lærðist að þykja vænt
um, og þar sem svo margir ís-
lendingar hafa unað hag sínum.
Dimmir skuggar hvíla yfir flest-
um borgum í heimi nú um
stundir.
★
n þótt tengsl vor við Norð-
urlöndin, samgöngutengslin
og fleiri bönd sjeu brostin, þá
eru enn mörg og sterk tengsl
órofin. Bönd hjartans, bönd
frændsemi, erfðavenja, vináttu og
trygðar, og þau mega ekki rofna.
Forfeður vorir voru manna trygg-
astir. Lvkjumst þeim í því. Varð-
veitum hin fornu tengslin. Vjer
getum það, þrátt fyrir ytri að-
skilnað. Vjer getum hugsað yfir
höfin og megum þess fullvissir
vera, að hugsað er hlýtt á móti.
Sví viljum vjer segja: Berið vor-
ar hjartans kveðjur, þjer dönsku
lundir, þjer finsku vötn, þjer
norsku fjöll, þjer sænsku, sólríku
dalir. Minnist hennar í kvöld-
söngvum yðar, þjer norrænu
skógar og skilið henni rímaðri í
óð þagnarinnar.
Einhverntíma mun skuggunum
ljetta. Einhverntíma verða höfin
aftur alfaraleið; þótt vjer vitum
ekki langt, getum vjer nokkurn-
veginn reitt oss á það. ög þótt
þess kunni að verða langt að bíða,
þá látum ei fyrnast hin öldnu
kynnin, þótt vjer fáum eigi
skiptst á heimsóknum og verð-
mætum um stund. Geymum þessi
kynni og allar minningar um þau
sem fjársjóð, sem eigi er eyðslu-
fje,‘ sem minjagrip, er holt er að
skoða í næði.
Það er gott að eiga minning-
ar, bæði fyrir einstaklinga og
þjóðir, og hjá hvortveggi verða
hinar góðu allajafna ofaná. Góð-
ar minningar geta verið betri en
peningar, þótt ekki geti maður
lifað á þeim einum saman, frek-
ar en reiðu fje. Þær styrkja hug-
ann í róti óvæntra atburða og losi
breytingatíma, halda skildinum
hreinum.
Og þegar veðrinu mikla slotar,
þá leggjum vjer áftur frá landi
að finna frændur vora, tengjum
aftur hin brostnu bönd. Það mun
verða eitt af vorum fyrstu verk-
um, ef hin innri tengslin rofna
ekki í róti ófriðarins. Og víst
munu laufkrónur trjánna við
Eyrarsund hneigja sig yndisleg-
ar en nokkru sinni fyrr fyrir
hinu fyrsta íslenska fleyi, sem
eftir hinn langa aðskilnað stefnir
inn sundið bláa. Vissulega munu
firðir Noregs enn sem fyrr
breiða faðm mót íslenskum knörr-
um, og íslenskum ferðamönnum
verða veittar ástúðlegar viðtökur
í Finnlandi og Svíþjóð. Hvar-
vetna verða handtökin hlý og
traust, sem oss verður heilsað
mað af frændum vorum eftir að-
skilnaðinn, ef ekkert hefir
gleymst, ef trygðin situr í önd-
vegi hjá oss, eins og hjá þeim,
sem fyrstir komu liingað yfir höf-
in, til þess að nema þetta land,
sem vjer nú lifum í.
Því það er hún, hin forna
trygð, sem aftur á að tengja
þau bönd við Norðurlöndin, sem
brustu, ( þegar óveðrið mikla
skall yfir, tengja þau traustar en
nokkru sinni fyrr, þegar skýin
dregur frá sólu á ný.
Miðaldra kona datt út um
glugga á þriðju hæð og lenti ofan
í öskutunnu. Kínverja, sem gekk
fram hjá, varð að orði: — Ame-
ríkumenn eru ákaflega eyðslusam-
ir. Þessi kona getur unnið að
minsta kosti í tíu ár enn.