Lesbók Morgunblaðsins - 06.12.1942, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
879
En þó ekki alveg. Nokkuð er
eftir af leifum fornar frægðar.
Landslagi þarna er þannig hátt-
að, að háborgarstæðið er á 140
metra hárri hæð, sem er snarbrött
niður að Tunisflóanum að austan.
Til norðurs hallar hæðinni jafnt
niður í allbreiða lægð, sem er að
eins nokkra metra yfir sjávarmál,
en þar norður af eru svo aðrar
hæðir, alt norður að Kamart höfða,
sem er nyrst á nesi því, sem borg-
in stendur á. Gróður er þarna ekki
annar en gras á milli steina, og
sumstaðar skín í beran sandinn,
því að regn er lítið á þessum stöð-
um. Höfnin var til forna austan
undir syðstu hæðinni, þar sem há-
borgin var. Þar voru mikil hafnar
virki, og hafnirnar tvær, önnur
fyrir kaupskip en hin fyrir her-
skip. Gátu hafnirnar rúmað 1100
skip. Af höfnunum sjest nu ekk-
ert. Hafnargarðarnir voru rifnir
niður, og höfnin hefir fylst af
sandi fyrir löngu síðan.
Fornfræðingar hafa grafið mik-
ið í borgarstæðið og fundið þar
nokkur hússtæði frá dögum Róm-
verja. En eina byggingin sem þar
hefir fundist, sem nokkuð kveður
að, eru leifar af rómversku hring-
leikahúsi. Jeg skoðaði það, og þar
var ekki mikið að sjá annað en
steingólfið af arenunni, eða leik-
svæðinu. Þar var áletrun ein, og
á henni stóð á latínu að píslar-
vottarnir Saneta Perpetua og
Felieitas hefðu látið þar líf sitt í
vargaklóm 7. mars árið 203 e. Kr.
Þaðan gekk jeg upp að forn-
gripasafninu. Það er lág bygging
en all stór um sig og hefir að
geyma ýmsa gripi frá dögum hinn
að fornu púnversku Kartago. —
Fjörutíu fetum undir yfirborðinu
hafa fundist fornar grafir í göml-
um steinnámum, líkt og í Egypta-
landi. Hlutirnir sem þar finnast,
líkjast líka mjög hinum forn-
egypsku leifum. Þar eru steina-
rústir með mannamyndum af sömu
gerð og hinar egypsku. í for-
görðum er hrúgað upp feiknin
öllum af leirkerum, sem þar hafa
fundist, stórum og smáum, öllum
heldur illa gerðum að mínu viti.
Hafa þau eflaust verið verslunar-
vara, ætluð til að selja villimönn-
um fornaldarinnar í Spáni og
Englandi Inni í safninu eru geymd
ir í glerskápum ýmsir smágripir
úr málmi og dýrum steinum, sem
fundist hafa í gröfunum. Þar eru
margskonar skartgripir, mjög hag
lega gerðir, hringir og festar og
nælur. Það sem einkum vakti at-
hygli mína voru kynstrin öll af
rakhnífum úr bronsi. Þeir voru
gerðir af mikilli list, greyptir
myndum og áletrunum, sem líkt-
ust hebresku letri. En ekki virt-
ust mjer þeir jafn bitlegir og þeir
voru skrautlegir. En Púnverjar
hafa líklega ekki verið sjerlega
skeggsárir.
Þarna voru líka nokkrar beina-
grindur af fornum heiðursmönn-
um frá Kartago. Hauskúpurnar
voru stórar, með lágt enni en stór-
an og hvefldan hnakka, tennurnar
stráheilar og mjallhvítar og augn-
tennurnar stórar, eins og í villi-
dýri.
Lúðvík helgi Frakkakonungur
fór sjöundu og síðustu krossferð-
ina til Tunis um 1270 og ljetst í
þeirri ferð nálægt Kartago. Til
minningar um þann atburð eru
fjögur geysistór málverk þarna í
safninu, er sýna stríð hans við
Mára og dauða hans. Rjett hjá
safninu ljet Luðvig Filipus af
Orleans, sem var konungur í
Frakklandi eftir 1830 reisa litla
kapellu til dýrðar þessum heilaga
forföður sínum. — Þegar jeg
hafði skoðað þessa fornu hluti í
safninu, gekk jeg upp að hinni
stóru dómkirkju, sem helguð er
Luðvik helga, og stendur á hæð-
inni þar sem áður var háborg
Kartago. Kirkjan er nýleg, stór
og falleg að utan, en hún var
lokuð, svo jeg komst ekki inn.
Allt í kringum hana eru rústir af
gömlum veggjum, líklega af eldri
kirkjum, því að þar hafa staðið
kirkjur hver af annari alt frá
því í fornöld, að kristin trú breidd
ist út um Norður-Afríku á 2. og
3. öld. Milli þessara steina vaxa
blóm og gras, hnjehátt. Þar voru
geitur á beit og átu grasið með
bestu lyst, og kærðu sig kollótta
um andagt mína og annara píla-
gríma frá Vesturlöndum. Þegar
þær sáu mig komu þær og skoð-
uðu mig í krók og kring. Geitna-
hirðirinn, tötralegur Arabadreng-
ur lá þar hálfdottandi undir vegg
broti og vafði sjer sigarettu úr
svörtu daunillu tóbaki. Þar fór
maður fram hjá með úlfalda, og
nokkrar ungar stelpur með asna,
sem klyfjaður var vatnskrukkum.
Þær litu varla á mig, þó að mig
langaði til að sjá inn í hin stóru
svörtu augu þeirra, þær eru orðn-
ar Evrópumönnum svo vanar, að
þeir vekja ekki forvitni framar.
Jeg stari á geitarhirðinn og litlu
stelpurnar, nútíðina, sem leikur
sjer á gröf hinna fornu kynslóða.
En jeg ligg hjer og læt heitan
sunnanvindinn leika um höfuð
mjer að hugsa til fornra tíma.
Fáar borgir hafa átt sjer jafn
glæsilega sögu og Kartago, eða
jafn stórkostleg endalok.
Kartago var ein af nýlenduborg
um hinnar miklu verslunar og sigl
ingarþjóðar, Fönika, sem bjuggu
á strandlendi Sýrlands milli Mið-
jarðarhafsins og Libanon-fjall-
garðsins. Nýlenduborgir þeirra
voru víðsvegar á ströndum Mið-
jarðarhafs. Sögusagnir herma, að
í horginni Tyrus í Föníkíu hafi
verið konungssonur er hjet Pygma
lion og systir hans, er hjet Elissa
eða öðru nafni Dido. Pygmalion
gifti Dido systur sína föðurbróð-
ur þeirra, er hjet Sycharbas. Þeg-
ar Pygmalion tók við ríki eftir
Múlto föður sinn, ljet hann fyrir-
fara Sycharbas til þess að klófesta
fjármuni hans. En Dido bjargaði
auðæfunum úr klóm hróður sins og
kom þeim á skip, safnaði mörgum
mönnum með sjer og sigldi úr
landi og lenti í víkinni þarna fyrir
neðan mig. Hjá höfðingja þeim,
er þarna átti löndum að ráða,
fjekk hún leyfi til að taka svo
mikið land, sem ein uxahúð næði
yfir. Fór Dido þá eins að, og 6agt
er um ívar beinlausa, er hann
bygði Jórvík í Englandi, að hún
bleytti húðina og ljet rista í mjóar
lengjur, svo að þær náðu umhverf
is hæðina þar sem jeg ligg nú.
Þess vegna var hæðin kölluð
Byrsa, en það var grískt orð og
þýðir nautshúð. Á hæðinni hjer
reisti hún höll sína og vígi, en
umhverfis reis upp mikil verslun-
arborg.
En Dido var fögur kona og átii
sjer marga biðla. Einn þeirra var