Lesbók Morgunblaðsins - 20.02.1944, Blaðsíða 5

LESBÖK MURG UNBLAÐSINS
r,i
3. &
uamaáon:
- • 1111n■ i• 111m111• i■ ii■ iiiimm• • n«11im1111ni
Si
an
cjreui
MIHtlllllHllllllltlliniUIIHHHIHtlllHIIII
Endurminningar um
Guðmund Guðmundsson skáld
i
Guðmundur skólaskáld var svo
ljóðrœnn, að jeg hef engan þekkt
þvílíkan. Um leið og kvæði varð til
söng það innan í honum, ef svo
óskáldlega mætti að orði komast.
Sjaldan eða aldrei orkti hann svo
kvæði, jafnvel ekki erfiljóð, að
hann ekki færði það lun leið til
lags, reyndi við ],að einhvern
þekktan lagboða og raulaði síðan
kvæðið einu sinni eða optar, til þess
að prófa hrynjanda þess og form.
Var Guðmundur mjög vandlátur
á slíka hluti, og sum kvæði sín fór
hann yfir hvað eftir annað, þangað
til hann varð ánægður. Ilann kvað
kvæðin þegar andinn var yt’ir hon-
um, eins og margir munu kannast
við, er til hans þekktu á yngri dög-
\un, en vandvirkni hans óx með aldr
inum. Ekkert vildi hann láta frá,
sjer fara, ef á því var blettur nje
hrukka, og sízt góðkvæðin, sem voru
honum sem perlur og gimsteinar,
og víst niunu suni þeirra lengi lifa.
Þess hefir verið getið opinberlega,
að Guðmundur mitni hafa skrifað
nokkuð uni stjórnmál, meðau hann
var ritstjóri Dags, en það eru get-
gátuvísindi, sem við lítið eiga
að styðjast. Guðmundur var hreinn
landvarnarmaður og þótti allt of
sþammt geng.ið með l'ppkastinu.
'l'ók liann rækilega í þann streng,
njeð nokki’iini greinum. Að öðru
leyti var hann frábitinn pólitísku
þjarki,, og hlífði sjer við að taka
þátt í því, hvort heldur var í ræðu
eða riti. Ilaits hugðarmál voru
skáldskapur og bókmenntir, og jafn-
an sat skáldskapurinn í fyrirrúmi.
Átti hann margt erlendra ljóðabóka,
og þýddi allmörg erlend kvæði. Eru
suinar þýðingarnar snilldar vel af
hendi leystar.
Af íslenskum skáldum mat Guð-
mundur engan til jafns við Jónas
1 lallgrjmsson, listaskáldið góða, eins
og hann nefnir Jónas, en at’ sam-
tímaskáldum mat Guðinundur mest,
Ilannes Ilafstein, Þorstein Erlings-
son og Einar Uenediktsson, þótt all-
ir væru þeir honum ólíkir að nrörgu
leyti. Þá dáði hann og mikið Fjalla-
skáldið, Kristján Jónsson, og flutti
um hann fyrirlestur á Isafirði, sem
síðan var prentaður. i
Nokkuð þýddi Guðmundur skáhl
af erlendum söguin, þar á meðal
Ivamelíufróna, eftir Alexander Dum-
as; þirtist sú saga í Degi, og ýmsar
sipærri sögur. Nokkuð af söguþýð-
ingum Guðmundar var og gefið út
í sjerstöku hepti, er nefndist, Bif-
reiðin. Skyldi þar verða framhald
á, en að eins eitt hepti koiu út.
Dvalartími Guöniundar á ísafirði
var blómatími 'haiis sem skálds. Þar
orkti hann sín beztu kvæði og lagði
grundvöll að kvæðaflokkum. sem
hann fiillgerði eptir ,að hann flutti
suður hingað til Iieykjavíkur. Síð-
ustu dvalarárin á tsafirði var Guð-
mundi tekið að leiðast, að þokast
ekki nær átthögum síhum í Rang-
árvallasýslu, því hvergi þótti honum
himinn jafn blár og fagur sem þar,
og blómin yndislegust. Margir gaml-
ir vinir hans höfðu þá líká flutst
búferlum frá Isafirði, þar á meðal
Lárus Thorarensen, sem orðinn var
prestur í Vesturheimi. Má sjá af
kvæði einu, sem orkt er rjett fyrir
brottför Guðmundar frá Isafirði,
að honum hefir þótt bæriiyi ski])ta
um svip frá því sem áður var, og
kveðjan er kaldranalegri en eg veit
efni standa til.’
Guðmundur naut skemur jarð-
dvalarinnar hjer syðra en hann og
flestir ætluðu. II$mn, anclaðist 19.
marz 1919. Náði sjer ekki eptir
spönskuveikina 1918. Var löngurn
heilsuveill, og þoldi ekki hretviðrin
eða áfelli. En hann var umvafinn
yl og kærleika ástríkrar eiginkonu
og barna, og var að því leyti sannur
hamingjumaður. Skömniu eptir að
Guðmundur skáld gipti sig, gerð-
ist hann Templar — og tók strax
l
upp starf í stúku sinrii, varð virkur
og áhugasamur Temjilari Eptir að
hann kom suður hingað, hjelt hann
þeim störfurii áfrain, og var einn
þeirra, sem einarðast og ótrauðast
barðist fyrir bindindishugsjónina.
A þeim tímum, sem nú stánda
vfir, þýkír þáð máskc hálfgert
hneyksiisriiál að nefna hugsjón
(ideál). Yfir slíká draUmóí'a eigi
alveg að stryka. Um það skal eigi
þráttáð hjer, því það liggur 'álveg
utan við tilgang þessarar greinar.
Ilitt .m'á óhætt scgjá, og umlirstr.vka