Lesbók Morgunblaðsins - 02.04.1944, Page 6

LESBÚX MORGUNBLAÐSINS
Í14J
ina, óð bæði sjó (vötn) og bleytu
sér í mitti og var með mikillri söng-
list. sem enginn af dönsku fólki
kunni skilja. því hennar tungumál
var ei skiljanlegt fyrir þá dönsku.'
Nú. sá bóndi, sem hún til kom, mátti
færa hana heim til prestsins aftur.
A veginum var hún alltíð syngj-
andi. og bændur sögðu mér, að það
hefði títt verið, að hún hefði tekið
J'á í hrvgginn og hi-ist þá. Þó sögð-
v.st beir hafa verið mest hræddir
fyrir h.níf eður öðrum voða. Þessir
gjörningar höfðu skeð oft. eftir
það jómfrúin • hefði þar komið. Þó
mátti hann láta konu sína ráða
uppteknum hætti og reisa heim til
síns föðurlands, fyrst til Kaupin-
hafnar og þaðan yfir 600 mílur
til ,sjós, allt upp á sinn bekostnað.
Og að henni hurt reistri kom hisk-
upinn að vísitera og heyrði um,
þetta talað. Hótaði hann prestin-
um. að sitt kall missa skyldi, ef
ei sína konu aftur fengi. Þetta
skrifa eg til bevísingar uppá mína,
ræðu, þegar talaði um stífsinni
grænlenzkra kvenna.
Nú vík eg hér frá og fer að
tala um þann grænlenzka spámann,
sem eg fvrr um talaði við víkjandi
hans embættis útréttingum í gift-
inga sökum. Þegar einn yngismaður
vill gifta sig einni stúlku, senx
fyrst er undirtalað þeirra á milli,
þó heimuglega, hann fer til spá-
mannsins, fortelur hönum sinn á-
setning og óskar hans nærveru og
embættis útréttingar í þessum hjóna
hands undirbúningi. Og so er þar
viss tíð upp sett, sem spámaðurinn
lofar sér þangað komnum að vera.
Dagurinn kemur og margir gra*n-
lenzkir þangað safnast, sérdeilis
vinir og ættingjar. Nú eru giftar
konur fyrir sig og giftir menn, stúlk
ur fyrir sig og yngismenn fvrir
sig. Þar verða nokkur orð töluð,
sem eg skildi ei, þar til eg sá, að
Jjessi ungi maður gengur þangað,
sem þær mörgu stúlkur voru, tekur
eina af þeim í hárið og dregur hana
til spámannsins og segir: ,,Þessi er
sú, er eg vil hafa“. Nú mega aðrar
stúlkur sjá, að hún nauðug má af-
brjóta stúlkna selskapinn. hvar fyr-
jr þær kunna henni ei reiðar vera,
því þetta er á móti hennar vilja,
sem þær sjá mega, að hún með
harðneskju er slitin úr þeirra sel-
skap. Þessar persónur koina fram
fyrir spámanninn. llann talar mörg
orð með fingranna bending til sólar^
stjarna og pláneta. llann henti og'
til jarðarinnar undirdjúps, sem var
Tornnsuak. Það er að segja, hann
talaði um guo hi'mnanna og djöful
helvítanna fyrir þeim. Aðrir græn-
lenzkir sáu mikið uppá hann. Að
síðustu segir hann þeim þeirra
lukku og ólukku, þeirra lán og ó-
lán til sjós og lands, þeirra harna-
fjölda og langlífi, hvert Jæim sé ætl-
aður langur aldur eður ei, hvert af
þeim fyrst burt kallist og fyrir
hvern sjúkdóm, og hvað lengi það
síðara lifi og fyrir hvern sjúkdóm
í burtu kallist, eður og, ef það er
maðurinn, sem lengur lifir, hvert.
hann sig afíur gifti. Þetta hcfur
hann allt þeim fyrir sagt i sd marg a
nanna viðurvist sem orð hans
heyra.
í minni tíð voru ei utan tveir
í Grænlandi, sem eg heyrði um
talað, annar norðui’ á landinil og
annar suður. Þeir kunna að reisa
80—90 mílur upp á þetta gjöglerí.
Þeir hafa og bevísað þeirra sann-
sögli. sem mönnum er kunnugt þar
í landinu. Eftrr allt þetta er i'arið
að halda gestaboðið með áður sögð-
um qiatar tilbúningi, og so neftóbak
Þessir aumingjar vita ei af hetra
að segja en sagt hefi, eru so vcl
ánægðir með hver annan utan kíl's
og haturs. En gamanvísur hrúka
þeir, hverjar þeir kveða á sam-
komum um ný tíðindi, so sem um|
giftingar, cí ungur maður á gamla
ikonu eður gamall maður á unga
konu, eður um þann, sem ei fangar
gotselinn eður missir sín veiðar-
^æri af ógáti eður gleymir þeim.
(Þetta gefa þeir spilamanni til vit-
itndar, sem slær það á trumbu sína,
pg allt kvenfólkið syngur nndir,
þegar vísurnar eru útlærðar. Þetta
,gjöra þeir sér til gamans með öðr-
jum leikum, sem þá upp koma, so
sem er trekkja króka með fingr-
unum eður að vita hver er sterkastur
í andlits og augna brögðum. Líka
þver kann vcra sterkastur í hand-
Jeggjunum og ki'ækja handleggjun-
)im saman um olbogabótina. Sá,
sem getur upp rétt annars handlegg,
jiann hefur unnið. Einn er leikurinn
þessi, að þeir taka einn skinnhöggul
á vetrartímanum og fylla hann upp
.með hey, þegar Jieir koma að sunn-
an og norðan. Þar skulu vera álika
niargir í hvörjum hóp. Þeir kasta
þessum skinnböggli með fætinum.
Verði hann að síðustu norður upp
á, hafa Jæir norðlenzku unnið, e i
verði hann suður upp á, hafa þeir
sunnlenzku unnið. Þetta gjöra þeir
sér til gamans, en ei til illinda. So
þegar leikurinn er úti, l'ara þeir tiL
kaupmanns og íortelja hönum tíð-
ii din. Hann gefur þeirn tóbaks-
pumhing fyrir Jieirra sigur.
K -enfólk hefur og leikfang með
því, að sú eina heldur í höndina
á þeirri annari og gjöra sem kvíar,
að Jegar sú síðsta út gengur,.
hana fanga þær. Þær hafa og skolla-
leik og hnappleiki. Aðrp man eg
ei að segja.
Alla tíð eru þcir, kátir og lyst-
ugir, mikið nýtnir uppá fæðu. Þeg-
ar Jieir eta selket, kroppa þeir so
vel af beinunum, að bað er ei
mögulegt bctur að gjöra. Það sýnd-
ist mér verst að sjá, þegar þeir átu
lýsnar af sér, bæði karlmenn og kven
fólk, og það annað, að þær sleiktu
börn sín með tungunni, þegar þau
i