Lesbók Morgunblaðsins - 03.09.1944, Blaðsíða 3

LESBÓK MORG'UNBLAÐSE'íS
387
vatnið heitt, rúm 60 stig þar sem
það er heitast. En með jarðborun-<
um yrði sjálfsagt hægt að ná í
heitara vatn. Og í það dauðlangar
Siglfirðinga, eigi síst síðan Ilita-
veita Reykjavíkur fór að sýna hví-
líkt þjóðþrifafyrirtæki hún er. —
VarJa er efi 4 því, að Siglufjörður
gæti fengið nóg heitt vatn í Fljót-
um til að hita upp allan kaupstað-
inn. Mesta vandaspursmálið er hvern
ig á að konta heita vatninu til
Siglufjarðar. En finnast ekki ráð
til þess?
Og þá ætti Fljótin að njóta góðs
af landkostum sínum. Heita vatnið
ætti að verða þeim tekjulind, en
ekki tekið af þeim. Þótt andi Þor-
móðar hins ramma landnáhtsmanns
sje máske enn vel vakandi í Siglu-
firði, þá verður að koma í veg fvrir
deilur unt landkosti og landnytjar.
Og er þá ekki álitamál að gera
Fljótin, Siglufjörð, lljeðinsfjörð og
Ólafsfjörð að einu lögsagnarum-
dæmi? Ef vjer lítum á landabrjefið,
þá sjáum v.jer fljótt, að landfræð-
islega eiga þessir þrír staðir samau.
Milli Ólafsfjarðar og Stíflu er Lág-
heiði. d.júpt skarð í gegn um f.jöll-
in. Yfir þá heiði kemur bráðum
bílvegur, og þá verða góðar sam-
göngur þar á miHi. Ólafsfjörður og
Stífla mynda þá sem hálfhring
þarna yst á skagánum, og miðdep-
illinn í þeim hring er Siglufjörð-
ur.- Það •virðist því ofur eðlilegt,
að þessar þrjár bygðir myndi eina
heild í stað þess að vera þrískiftar.
★
LENGI lá það orð á, að Fljótamenn
vaeri ramgöldróttir, og höfðu þeir
að þessu leyti á sjer álíka frægðar-
orð norðanlands, eins og Arnfirð-
ingar vestra. Þaðan var t. d. send--
ingin sem kvað:
Jeg er skjótur eins og valur,
undirförull sem kjói.
I. Siglufjörður.
II. Hjeðinsfjörður.
III. Ólafsfjörður.
IV. Lágheiði.
V. Fljótin.
Hjer má sjá, hvernig Ólafsfjörð-
ur, Lágheiði og Fljótin mynda
halfhring um Siglufjörð.
ctaoin shrdlu cmfæyp vbgkéj,,,
Föðurland mitt er Flókadalur,
J'æddur á Ysta-Mói.
Utn þennan orðrótn mun miklu
hafa valdið hvað Fljót voru afskekt
og að menn hafa orðið einrænni
þar en í öðrum sveitum. Má og vera
að skapgerð þeirra hafi frarn eftir
ölduni verið önnur en nágranna
þeirra, vegna kynblöndunar frá;
landnámstíð. Á það gæti máske
bent, að þaðan var Sneglu-IIalli,
hinn einkennilegasti maður, er forn-
sögur geta um, orðgífur tnikið, ein-
rænn í háttum, en vitur maður og
skáld gott.
Ymsar þjóðsagnir eru úr Fljót-
unt. Ein er þessi.
Maður cr nefndur (íísli. Hann
fór að búa á Möðruvöllum í Iljeð-
insfirði, en þeir höfðu lengi verið
í ej-ði vegna reimleika. Þegar hamr
gróf undirstöðu baðstofu fann hann
hellu mikla undir gaflinum og und-
ir henni hlóðir, en í þeim nokkúr
rúnablöð með ýmsum ntyndum. Ljet
hann þau í kistu sína. Fór þá aíí
sækja að móður hans og lauk því
svo að hún dó. Var Gísla þá ráð-
lagt að brenna blöðin, og gerði
hann það, pn jafnan sótti hann illa
að. Síðar fluttist hann að Molastöð*
um í Stíflu. Var það einu sinni, er
hann reið til Holtskirkju, að marg-
ar konur fjellu í ómegin í kirkj-
unni og voru bornar út, én 3 vinnu
konur frá Hraunum duttu í dá ái
heimleið. Þá bjó á Ilraunum Einar,
Guðmundsson umboðsmaður Reyni-
staðarklausturjarða. Kona hans hjct
Guðrún Pjetursdóttir. Um nóttina
leið vinnukona ein 30 sinnum í öng-
vit, önnur 15 sinnum og sú þriðja
nokkrum sinnum. Aðra nótt byrj-
uðu öngvitin og var þá að heyra
sem húð væri dregin um bæinn.
Hlupu þá tveir menn út og sáu
flyksu nokkra í mannslíki hlaupa
frá bænum fram til Fljóta og sögðu
þeir, að hún hefði verið með rauð-
mórauða skotthúfu. Við þetta Ijetti
nokkuð öngvitunum; aldrei feugu
ntenn þau um daga, en oft unt næt-
ur. Þá var það einhvern dag. er pilt
ar voru á sjó, að konur fóru að líða
í öngvit, og sama kvöld koni Gísli
á Molastöðum. Ávítaði Guðrún hann
þá harðlega fyrir fylgju hans, og
,fór svo að hann grjet og sagðisti
ekki geta að þessu gert. Um nótt-
ina hjeldust öngvitin við, en um
morguninn tók Guðrún vönd og
hýddi allan bæinn innan, og síðan
upp á bæinn og hýddi við alla
glugga, og hjet því að hún skyldi
fara þannig að bæði kvöld og
morgna. Ljetti þá reimleikanum á,
Hraunum, þóttr menn yrðu hans
varir annarstaðar í Flótum.
H.jer er önnur saga.
Bjarni h.jet maður Sveinson, og
b.jó á Tunguhálsi í Skagafirði. Einu
sinni stóð hann yfir fje í vondu
veðri og sá ntannsmynd nokkra fara
all hvatlega utan hjeraðið. Gekk
hann í veg fyrir þetta og spurði
ófreskjuna hvaðan hún væri eða
hvert hún ætlaði. Eti hún kvaðst