Lesbók Morgunblaðsins - 03.09.1944, Blaðsíða 4

LESBÓK MOROUNBLAÐSINR
388
vera úr Fljótum og ætla suður í
Ilreppa að drepa mann. — Bjarni
kvað ilt að leggja á fjöll
í vondu veðri og skipaði henni að
fara aftur norður í Fljót og drepa
þann er hafði sent hana. Við það
sneri draugurinn óðfluga gegn hríð-
inni og frjetti Bjarni seinna að
bóndinn á Skeið hefði orðið hráð-
kvaddur þennan dag. og því þótti
sýnt að hann hefði sent draug
þennan.
Og hjer er sagan um Barðs-Gátt:
Einu sinni kom sunnlenskur kaupa-
maður að Barði. Kom hann seint
um kvöld og var vísað í vinnu-
mannaskála. ITann spurði hvað
prestskonan hjeti, en þeir sögðu að
hún hjeti Gátt. Um morguninn kom
prestkonan í skálann. Þá sagði
kaupamaður: „Komið þjer sælar,
Gátt mín". Vinnumennirnir fóru
að hlæja en hún svaraði stillilega:
„Guð hlessi þig, en ekki heiti jeg
Gátt“. Kaupamaður reiddist og
sagði að vera mætti að vinnumenn
fengi aðra Gátt til að hlæja að
að ári.
Næsta sumar kom draugastelpa
í skálann á Barði og drap 2 vinnu-
mennina. Gekk hún um svo að hana
sáu jafnt freskir menn sem ófresk-
ir. Var hún kölluð Barðs-Gátt. Att
lokum kom kunnáttumaður henni
fyrir í mannslegg, setti tappa í og
gróf í kirkjugarðinum. Liðu nú
langir tímar og var Barðs-Gátt nær
gleymd. En um eða eftir 1760 var
verið að taka gröf og kom þá upp
mannsleggur með tappa í. Einn
grafarmaður kipti tapnanum i'>* og1
kom út gufa, sem hvarf út í hláinn,
En eftir þetta fór Barðs-Gátt að.
gera vart við sig að nýju. Drap
hún fje sjera Sigurðar Einarssonar
og sótti mjög að vinnumönnum í
skálanum á Barði. Guðmundur að-
stoðarprestur föður síns svaf þá
eina nótt í skálanum og hafði rauð-
skeftan hníf að vopni. Um nóttina
var þt-ifið til rúmfatanna, en hann
rak þá hnífinn fram og i eitthvað,
sem tók hart viðbragð. Varð honum
hnífurinn þá laus, og fanst hann
nokkrum dögum seinna fastur í
mannshdi-ðahlaði út og upp á Gerði.
i ITjer er líka eina saga, þótt hún
sje ekki um Fljótamenn:
Einu sinni var TTalli Magnússvni
skáldi (í Vatnshlíð) send sending;
er hann var á ferð í Fljótum, og
var svo fyrir mælt að sendingin
skyldi ráðast að honum, hvort sem
hún hitti hann á sjó eða landi. Flest-
ir segja að sending þessi hafi verið
frá Þórði á Strjúgi. Þegar TTallur
varð draugsins var, hörfaði hann
undan honum upp í fjall eitt í
Austur-Fljótum, nálægt TToltsstíg-
inu. Þetta var um sumar. Komst
TTallur á snjófÖnn eina og gat var-
ið sig þar þangað til hann fjekk
ráðrúm til þess að taka á móti
draugnum, annað hvort með á-
kvæðum 'eða fjölkyngishrögðum.
Sagt er honum vildi það til lífs,
að þeim, sem sendinguna sendi
gleymdist að taka það fram að
draugurinn skyldi ráðast að TTalli
jafnt á snjó sem annarstaðar.
.Teg hefi tekið þessar sögur hjer
með, vegna þess hvað þær eru skáld
legar. Yngri er sagan um vitmann-
inn síra Pál Tómasson á Knapps-
stöðum í Stíflu. ITann var fenginn
til þess að fara vit í Grímsey og
vígja þar hjarg. Var illur andi í
helli nokkrum í hjarginu, og þegar
menn sigu þar, kom grá og loðin
út úr bjarginu og skar á
fpcti^n. Síra Páll tók þegar eftir
því, að hvassar hrúnir stóðu lít úr
herginu og höfðu vaðirnir höggv-
ist sundur á þeim. En ekki þýddi
að segja Grímseyingum það. Síra
Páll fór því í vað niður í bjargið,
stakk hamri í úlpuvasa sinn og
skipaði Grímseyingum að syngja
hátt sálma á hjarghrúninni og hafa
ekkert lát á söngnum á meðan hann
yæri niðri. Gerði hann það til þess
að þeir heyrðu ekki hamarshöggin,
er hann var að rnola skörpustu
hrúnirnar af bjarginu. Af þessu
trúðu Grímseyingar því statt og
stöðugt að hann hefði vígt hjargið
og mun sú trú hafa haldist alt fram
að þessu, því að enginn maður hefir
farist í bjarginu síðan.
★
FL.TÓTTN hafa orðið fyrir mörg-
um áföllum, og hera* þess sjálfsagt
minjar enn í dag. Þess er t. d.
getið í annálum, að veturinn 1697
hafi verið mjög harður og frosta-
samur norðanlands,’ og hafi fólk þá
hrunið niður úr hungri og vesöld,
þar af 80 í Fljótum. Það hefir ver-
ið mikill hnekkir fyrir svo litla
hvgð. og ekki er lanert síðan (1920)
að tvö skip úr Siglufirði fórust
og voru á heim nær eingöngu Fljóta
menn. Fóru þá í sjóinn flestir verk-
færir menn úr sveitinni, og voru
ekki eftir nema konur og hörn til
þess að sjá um búskapinn, og má
nærri geta hver afturkippur hefir;
þá komið í hann. og að sveitin
hefir verið sem ljemagna lengi eftir
slíkt áfall. En jeg hefi þá trú, að
FTjótin eigi í vændum hetri tíma
en þá, sem liðnir eru. Saga Fljót-
arina er miklu líknri því, að íhi'i-
arnir þar hafi orðið fyrir gjörn-
ingum, heldur en að heir hafi gert
öðrum galdraglett'-'T'. En úr illum
álögum er hægt að komast, og Fljót
in komast úr sínum álögum. Þau
eru svo fögur og þar eru svo miklir
landkostir, sjeu þeir hagnýttir á
rjettan hátt. .Teg vona að meðferð-
in á Stíflu sje seinasta áfallið sem
yfir þá sveit kemur.