Lesbók Morgunblaðsins - 03.06.1945, Blaðsíða 5
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS ' ' 317
Akurcvri á dögum Jónasar Hallgrímssonar.
setið hljóðir, hófu raust sína. — Og
þá var alþingi endurreist.
★
Jónas Iíallgríinsson vissi, að líð-
andi stund var tengiliður fortíðar
og þess, sem koma skal. Þess vegna
leit hann bæði um öxl og fram á*
veginn. Hann ann fortíðinni, bergir
af Mímisbrunni óðs og sagna, dáir
frjálsræði og forna hetjulund. Mörg
fegurstu kvæði sín yrkir hann und-
ir háttum Eddunnar, blæs í þá nýrri!
fegurð — lífsanda framtíðarinnar.
Vel gætu þessi kvæði verið kveðin
í dag, eins og fvrir hundrað árum.
Við dáum þau enn meira en sam-
tíðarmenn skáldsins. Er þetta ekki
að skilja lögmál tungunnar og tím-
ans, vera í senn spámaður og skáldf
Jónas Hallgrírnsson orti fyrir alla,
þjóðina. Eftir hans daga hafa öll>
íslensk skáld tekið málstað alþýð-
unnar, en enginn með jafnmiklum
árangri. En þó eru önnur skáld oft-
ar nefnd, ef eggja þarí til snöggra
átaka, eða skipta þjóðinni í illvíga
andstöðuflokka. Þá hverfur um
stund hin blíða rödd skáldsins frá
Iírauni; en þegar storminn lægir,
hljómar hún á ný, mildari og fegurri
og hjartanlegri en nokkru sinni áð-
ur. Á gleðistutidum eru ljóð hans
sungin. A sorgarstundum yeita
þau hugsvölun. 1 hvert sinn, er rifj-
ast upp fyrir manni lfna eða ljóð
eftir Jónas Hallgrínfsson, er að því
sálubót. Þjóðin og landið verða
manni hugstæðari — bæði í sæld og
þrautuni.
★
ÞAÐ VERÐUR varla sagt, að
seinni tíma skáld hafi lagt nokkurt
verulegt kapp á að temja sjer tungu
tak Jónasar Hallgrímssonar og
ljóðastíl. En þó er stundum, eins og
málblæ hans andi frá því, sem nú
•er fegurst ritað á Islandi. Enginn má
skilja orð mín, svo, að jeg vilji. að
allir yrki og skrifi eins og hann;
fjölbreytni og frumleikur, ef ekki
er helber hjegómi, auðga bókmennt-
ir og allar listir. En hitt boðar
hvorki gæfu nje þroska, að lista-
menn og skáld þjóðarinnar missi
sjónar á því, sem fegurst er og best.
Undanfarið hefir það reynst óhjá
kvæmilég nauðsyn þjóðanna að'
smíða morðtól og drepa menn. Er
nokkur furða, þó að skáld ruglist
í ríminu á slíkuui tímum, listam'enn
á línum og litum ? Minni umbrotí
hafa áhrif á ljóð og listir, og eng-
irm veit, hvað kann að glatast eða
rísa upp úr hinu mikla öngþveiti.
Jónas Hallgrímsson mun ekki
glatast. Elskulegri vin getur enginn
eignast, betri son og tyggari á ekk-
ert land. I dag hylla hann ekki að-
eins skáld og listamenn, heldur
bændur og búalið við vinnu sína, og
sjómenn á miðum úti, fólk í bæ og
borg — öll þjóðin. Á hverju vori,
þegar, loftin blána, og andvari leik-
ur um gróandi jörð, hvíslar íslensk
náttúra nafn elskhuga síns — vor-
fypðans Ijúfa.
★
Allir góðir menn vænta þess, að
upp úr rústum styrjaldarinnar rísi
ný og fegurri jörð,tað mannheimur
allur fari batnandi og tryggi frelsi
og líf þegna og þjóða. Jónas Hall-
grímsson var og er einn af frum-
herjum frelsis og umbóta í íslensku
þjóðlífi. Fylgið dæmi hans, skáld
og listamenn; gangið til starfa með
sama hug og hann — og þjer mun-
uð blessun liljóta og verða langlífir
í landinu.
*