Lesbók Morgunblaðsins - 29.12.1945, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNRLAÐSINS
655
§ovétíyrirkomuIagi(i ein§ og það er
Skýring blaðsins „New States-
man and Nation“, á stjórnmála-
stefnu Stalins, sýnir vel snilli
þessara opinberu talsmanna Rúss-
lands, þó að rökin sjeu þar að vísu
glæsilegri og sveigjanlegri, en al-
ment gerist. Rússa „vinurinn“ bef-
ur sömu yfirburði yfir hinn rjett-
trúaða sem hinn frjálslvndi mað-
ur í trúarefnum yfir bókstafstrú-
armanninn, en trúargrundvöllur
annars er ekki hóti skynsamlegri
en hins.
VI.
Þaö er meö öllu vonlaust að ætla
sjer að brjóta á bak aftur varnir
hins rjetttrúaða komm,únista, með
því að leiða honum fyrir sjónir á
hve heimskulegum grundvelli trú
hans er reist. Þegar um rótgrona
tyú er að ræða, er hið ósjálfráða
viðnám gífurlegt gegn hverri þeirri
árás er miðar að því að raska
grundvelli trúarinnar. Viðnámið
er skýrt með því að kommúnistinn
hafni hinu „borgaralega hugar-
fari“, þar sem það „samrýmist
ekki stjettabaráttunni“. Sálgrein-
ing er opinberlega bönnuð í Soviet-
Rússlandi. Sálfræði kommúnista
er reist á þeirri kenningu, að til
sje „stjettavitund“, er sje í sam-
j
ræmi við stöðu einstaklingsins
innan vébanda framleiðslunnar,
en.að vísu hefir engum sálfræð-
ing tekist að sanna þessa kenningu
á nokkrum lifandi manni. Þannig
er kenning sett fram og hún varin
með annari kenningu, — um að
ekki sje hægt að hrófla við henni.
Þennan hugsanaferil • þekkja
mætavel bæði sálsýkisfræðingar
og þeir sem kunnugir eru kirkju-
sögunni.
2. kafli.
Trúin og staðreyndirnar.
I.
í kaflanum hjer á undan ræddi
jeg um trúna á kommúnismann
frá sálfræðilegu sjónarmiði. I
þessum kafla mun jeg ræða um
Soviet eins og það er í raun og
veru. Hygst jeg að rannsaka til
hlítar, eftir því, sem efni standa
til, hvort Soviet-fyrirkomulagið
sje sósialiskt (í rauninni eða að
viðieitni) eða ekki.
Við slíka rannsókn er nauðsyn-
legt að gera sjer fulla grein fvrir
ótal fyrirbrigðum sem til þess eru
framkomin, að villa mönnum sýn.
Er þar fyrst og fremst að geta
hins gífurlega áróðurs er beinist
að einhverju einstöku eini t. d.
heimskautaleiðangri, flugi um há-
loftin eða byggingu neðanjarðar-
járnbrautarinnar í Moskvu, sem í
raun ög veru snertir á engan hátt
spurnmguna um sosialisma, en
veiair hjd mönnum þá hugmvnd
að svo sje. Hið síðasta af þessum
áróðurs-áhlaupum, mætti í stuttu
máli orða svo:
1. Rússneka þjóðin, og þá eink-
um verjendur Stalingrad,
sigruðu Þjóðverja, af því að
þeir „vissu fyrir hverju þeir
voru að berjast". Sigrar
Rússa sanna ágæti Stalinism-
ans (stjórnmálakerfi Stal-
ins).
Ef þessi sjerstæðu rök revnast
of veigalítil til þess að þola al-
varlega rannsókn, þá er gripið til
annara ráða, — en þau eru:
2. Staöreyndir eru dulbúnar, eÖa
þeim algerlega neitaö (en þó
stundum viðurkendar síðar
meir), svo sem hungursneyð-
in 1932—1933.
3. Kenningin um hinn innri
(esoteriska) og hinn ytri
(exoteriska)^ sannleika. Þ. e.
opinberar tilkynningar, sem
eru of fáránlegar fyrir vest-
rænan hugsunarhátt, en rjett-
lættar með því að þær sieu
eingöngu ætlaðar til notkun-
ar heima fyrir og þá vitnað
til þess á hve lágu menning-
arstigi rússnesk alþýða
standi. Dæmi um þetta er þeg-
ar tilkynt var að Zinoviev
væri flugumaður bresku leyni-
' þjónustunnar.
4. Greinarmunur geröur á mark-
miöi og leiöum sósíalista.
Allar ráðstafanir Soviet-
stjórnarinnar sem ganga í
afturhaldsátt, eru með því
rjettlættar, að þær sjeu að-
eins ráðstafanir til bráða-
birgða, til þess gerðar að ná
tilætluðum árangri, t. d.
dauðarefsing við verkföllum.
5. Kenningin um aö tilgangur-
inn helgi meöaliö. Aðferðir,
sem fordæmdar eru ef þeim
er beitt af auðvaldsríkjum,
verða af sjálfu sjer lofsverð-
ar, ef þeim er beitt í þágu
Soviet-Rússlands. T. d. vin-
áttusamningur Stalins og
Hitlers.
6. Kenningin um hinn óhaggan-
lega grundvöll. Þetta eru víð-
. tækustu falsrök þeirra, sem
■ verja Soviet-fyrirkomu'agið
og sú taug er bindur sjertrú-
armennina, svo sem Trotsky-
sinna, Sosialista og vinveitta
gagnrýnendur við Soviet-fyr-
irkomulagið sem trúaratriði.
Þverbrestir, mistök, jafnvel
glæpir rússneska skrifstofu-
valdsins eru viðurkendir, en
borið er fram til málsbóta,
að þetta sjeu aðeins yfir-
borðseinkenni, sem engin
áhrif hafi á innsta eðli Soviet-
sambandsins, sem reist sje á
framförum og hafi trygt vel-