Lesbók Morgunblaðsins - 25.01.1948, Síða 2

30
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
í strandferóum
Þá tók jeg að vinna við höfnina og
kynntist þeim hjá ,,Sameinaða“. En '
júní um vorið vantaði „uppvartara" á
Skálholt. Rjeði mig þangað og var þar
um sumarið. En fór ekki út með skip-
inu um haustið, er það*hætti ferðurn
hjer.
Næsta vor rjeði jeg mig sem há-
seta á skipið og var þar næstu sumur-
in en í landi um veturinn. Byrjaði
næsta yor aftur og var þangað til
þetta, að við komum hingað til
Reýkjavíkur þ. 18. nóvember árið
1904, en áttum að vera hjer sam-
kvæmt áætlun í októberbyrjun. Það
var ljqta ferðalagið. Menn voru ekki
að súta það svo mjög, þó skipin kæmu
vikunni fyrr eða seinna. Skipstjórinn,
sem þá var á Skálholti, hafði aldrei
siglt hjer áður, og var öllu ókunnugur
á ströndinni. Við fengum t.d. stórhríð
er verið var að skipa út kjöti á Blöndu
ósi, og urðum að liggja úti í flóanurn
í 7 sólarhringa samfleytt, og sáum
aldrei land. Skipstjóri var ekki nema
þetta sumar með Skálholt.
Siraavinnan byrjar
Þegar jeg kom í land aí Skálholti
var mjer efst í huga, að lesa undir
Stýrimannaskólann, og gerast sjómað
ur. Þá var Hans Krag kommn hingað
til Talsimafjelagsins til þess að koma
upp bæjarsímanum. Jeg var að vinna
út i skipi ,,Sameinaða“ Lauru, þegar
til mín kemur maður, sem hafði verið
beðinn að útvega Krag ungan mann
sjer til aðstoðar. Átti hann að kunna
dönsku. Jeg talaði vitaskuld dönsku,
eins og íslensku, hafði fyrst lært hana
hjerna í barnaskólanum, og svo þessi
sumur, sem jeg var með Skálholti. Og
jeg felst á að reyna þetta.
Jón Ásmundsson, verkstjóri hjá
Sameinaða hafði útvegað Magnús, son
sinrt, í simavinnuna og Guðmund Giss
urarson, yngra. Jeg fjekk með mjer
4. unglinginn, Sigurð Sveinbjörnsson.
1 Hann fórst af skoti hjer inn með sjó,
nokkrum árum síðar. Alls vorum við
því 4, sem Krag hafði með sjer.
50 pantanir
Þegar lagning símalinanna byrjaði
um bæinn munu um það bil 50 manns
hafa pantað sima. Lagðar voru ein-
faldar línur í sparnaðarskyni, en jarð-
samband haft fyfir hina línuna. Og
notast var að miklu leyti við járn-
grindur, sem reistar voru upp á húsa-
þökunum í stað staura. Krag gerði
,,model“ af járngrindum þessum en við
símamennirnir fengum að setja þær
saman í járnsmiðju Gísla Finnssonar.
Miðstöðin með 100 lína skiptiborði
var í húsi Helga Helgasonar við Póst-
hússtræti. Þar hafði Sameinaða af-
greiðslu uppi á lofti, en vörugevmslu
niðri. Var afþiljað pláss í vörugeymsl
unni fyrir stöðina. Húsið var flutt
þangað sem það nú er, þegar byggt
var hús Eimskipafjelagsins og þar er
afgreiðsla Sameinaða enn.
Þeir dúndruðu tveir niður staurinn
Fyrsti staurinn var reistur á fjöru-
kampinum, þar sem nú er Mjólkur-
fjelagshúsið. Þann staur fengum við
vestur í Slipp. Hann var 47 feta hár.
Við vorum báðir uppi í^þessum staur
á kampinum, Sigurður og jeg að koma
fyrir símavirum. Hann var fyrir ofan
mig. Hann missti fótanna og við
dundruðum báðir niður eftir öllum
staurnum og niður á jafnsljettuna.
— Höfðuð þið ekki stólpaskó á íót-
unum?
— Þeir voru allt öðru vísi á fyrstu
árunum. Það voru gaddar innan á
jarkanum, sem maður átti að slá inn
í staurana, og fóta sig þannig. En svo
höfðum við band utanum okkur, þeg-
ar við vorum að vinna uppi í staur-
unum. Og þvi runnum við niður með
staurnum. Annars hefðum við vita
skuld stungist á hausinn, og ekkert
orðið eftit af okkur. Sigurður var með
vetlinga. Svo. hann sakaði ekki. En
jeg var berhentur. Það voru margar
flísar í lúkunni á mjer, sem Krag
tíndi út næstu daga. Krag setti aldrei
upp vetlinga. Svo jeg gerði það ekki
heldur. Datt það ekki í hug. Enda
mest af vinnunni þannig löguð, að
ekki var hægt að hafa skjólvetling.i
á höndunum.
Fyrsta línukerfið
Símalínan í Vesturbæinn var lögð
úr þessum staur í járngrind, sem við
reistum á þakinu á Duus-verslun, þar
sem nú er Ingólfsapótek. Þaðan voru
línurnar lagðar á íshús Geirs Zoega,
sem var vestur á túnunum. En svo
var sett upp stauralína vestur túnin.
Á Hverfisgötunni voru staurar.
En símalínurnar suður í bæinn
voru fyrst settar upp í grind uppi á
verslunarhúsi Sturlu Jónssonar, þar
sem nú er Búnaðarbankinn, síðar
verslunarhús Egils Jacobsen. — Þær
lágu síðan í tvöfaldan staur, sem reist
ur var á bak við Kvennaskólann, það-
an í grind á pakkhúsinu, sem stóð á
bak við Reykjavíkur apótekið gamla.
Meðan við vorum að leggja linurn-
ar í bæinn og koma símanum í lag
fjölgaði pöntunum, svo komin voru
100 númer og skiptiborðið fullskip-
að þegar síminn tók til starfa.
— Hvað var kaupið, sem þú fjekst?
— Upprunalega var það 20 aurar á
tímann. En Krag fjekk það fljótlega
hækkað í 25 aura.
— Og vinnutíminn?
— Frá kl. 6—6 þegar birtan leyfði.
En var ekki nema 6 klst. í dimmasta
skammdegini’
— Hvað tók það langan tíma að
koma talsímakerfinu í bænum upp?
— Það stóð yfir fram á vor 1905.
Við vorum orðnir uppiskroppa með
járn í grindurnar, sem við settum á
húsþökin. Brátt voru símapantanirn-
ar komnar yfir 100.
/
Talsímafjelagið
— Hve lengi staríaði Talsímafje-
lagið?
— Upphafsmaður þess var Knútur
Zimsen. Var Klemens Jónsson, land-