Lesbók Morgunblaðsins - 06.06.1948, Blaðsíða 7

LESBOK MORGUNBLAÐSINS
291
DJÚPFISKI
Hvaö skal lengi dorga, drengir,
dáölaust upp við sand?
EFTIRFARANDI grein er tekin úr
amerísku tímariti og er eftir Wilbert
McLeod Chapman við California Aca-
demy of Science í San Francisco:
I fyrra var flotinn að gera tilraunir
með bergmáls dýptarmæli fram und-
an ströndum Kaliforníu, og fann þar
„botn“ á 1000—1500 feta dýpi, þar
sem alkunnugt var að sjórinn er 2000
feta djúpur. Þessa var getið í blöðun-
um, en svo gleymdist það aftur.
Nú var það um v orið að sardínu-
veiðarnar brugðust alveg. Eitt skip-
ið, sem var frá Monterey, var einu
sinni langt undan landi og skipstjóri
gerði það þá að gamni sínu að mæla
dýpið. Bergmálsmælirinn sýndi að
þarna var hrægrunt. Skipstjóri vissi,
að það gat ekki átt sjer stað og grun-
aði að þarna væri smásíldar torfa,
þótt engan hefði órað fyrir að síld
gæti verið á þessum slóðum. Hann
kastaði samt nótinni og hún fyltist
svo af sardínum að hann varð að
senda loftskeyti til annara skipa og
biðja þau að koma sjer til hjálpar að
hirða aflann.
Það er enginn efi á því, að þessi
„botn“ sem flotinn fann út af Kali-
forníu, hefur verið torfa af einhverj-
um fiski. Og þetta er til sanninda-
merkis um það að fiskgöngur eru á
miklu meira dýpi en menn hafa bú-
ist við, og hægt er að stunda veiðar
þar.
Veiðimaður nokkur kom til mín
fyrir nokkru með tvo kynjafiska, sem
hann hafði veitt í net út af Golden
Gate. Netin höfðu hrakist út á mikið
dýpi — alt að þúsund fet. — Þarna
hafði hann veitt þessa tvo fiska, sem
hann bar ekki kensl á. Þetta voru
feitir og stinnir fiskar, um 3 fet á
lengd, og hánn helt helst að þeir
væri eitthvert afbrigði túnfisks. En
svo var ekki. Þetta voru „louvar“, og
þeir eru svo sjaldgæfir, að það var
enginn furða þótt maðurinn þekti þá
ekki. Þeir eru meira að segja svo
sjaldgæfir, að fáum vísindamönnum
hefur tekist að ná í þá lifandi.
Louvar er í ætt við túnfisk, en
hann heldur sig á svo miklu dýpi að
hann veiðist mjög sjaldan. Mjer þótti
þetta að vísu merkilegt að tveir fisk-
ar skyldu veiðast þaina, en hitt þótti
mjer merkilegra, hvemig sporðarnir
á þeim voru. Túnfiskategundir ferð-
ast í mjög þjettum torfum, svo þjett-
um að þeir slá altaf sporðunum hver
í annan og við'það eyðist blábroddur-
inn af sporðinum, eða slitnar, svo að
hann verður kollóttur. Og nú voru
einmitt sporðarnir á þessum louvar-/
fiskum þannig. Af því virtist mega
ráða að stundum væri þeir í þjettum
torfum, eins og frændur þeirra.
★
Því er haldið fram, að þegar dregur
niður á mikið dýpi, þá sje þar sama
sem eyðimörk og þar sje þvi mjog
fáskrúðugt líf. En þetta verður 6-
skiljanlegt þegar litið er á það, hvern
ig selirnir á Pribilof eyu í Berings-
hafi komast af. Þeir eru friðaðir þar
og samkvæmt seinustu talningu munu
þeir vera um 3,300.000. Og þeir lifa
eingöngu á öðrum sjávardýrum, að-
allega fiski.
Vjer vitum nú af þeirri reynslu sem
fengin er í dýragörðum um fæðuþörf
sela og sæljóna, að svona stór hjörð
mun þurfa um 3.5 biljón pund af
fiski á ári til þess að lifa. En þetta
er töluvert meira fiskmagn heldur en
öll veiðiskip vor við Kyrrahafsströnd-
ina flytja á land árlega, alla leið
sunnan frá Galapagos eyjum norður
að Beringshafi, og þótt fiskveiðar
Kanadamanna sje taldar þar með.
Fiskimennirnir kvarta ekki undan
ágangi selanna, vegna þess að selimir
fara út á djúpsævi .til veiða, þar sem
skipin koma aldrei. En hjer eru töl-
ur, sem tala. Selirmr veiða meira úti
á djúpinu, heldur en vjer á grunn-
miðum. Hvers vegna reynum vjer
ekki að keppa við þá og finna veiði-
stöðvar þeirra?
Það er vegna þess, að vjer höfum
enga trú á því að hægt sje að stunda
fiskveiðar þegar komið er 100 mílur
frá landi, eða svo. En þessi vantrú
stafar aftur af því, að engar rann-
sóknir hafa verið gerðar úti á djúp-
inu. Þá hafa Japanai farið öðruvísi
að ráði sfnu. Um 30 ára skeið fyrir
stríðið höfðu þeir haldið uppi stöð- ’
ugum fiskirannsóknum alla leið frá
Beringshafi suður að pól, og í Ind-
landshafi og suðurhluta Atlantshafs.
Allar þessar rannsóknir miðuðu að
því að leita uppi ný fiskimið og finna
hvar fiskurinn heldar sig í sjónum á
hinum ýmsu tímum árs, og hvort
hann er upp í sjó, eða niður við botn.
Fyrir stríðið áttu Japanar að
minsta kosti 50 fiskírannsóknaskip í
Kyrrahafinu og tvö þeirra voru að
rannsóknum undan ströndum Banda-
ríkjanna. Auk þess voru fiskifræð-
ingar-*á-öllum bræðsluskipum þeirra,
sena • stunduðu veiðar hjá Mexiko, í
Suðurhöfum, hjá Kamchatka og í
Beringshafi. Og í landi höfðu þeir
fullkomnari rannsóknastofur en oss
hefur dreymt um.
Árangurinn af þessu er sýnilegur.
Seinustu árin fyrir stríð námu fisk-
veiðar Japana 16 biljónum punda á
ári, en það er þriðjungurinn af öllura
fiskveiðum í heiminum.. Bandaríkin
voru þá næst stærsta veiðiþjóðin, en
veiddu þó ekki nema einn fjórða á
móts við Japana. . ::..i ; :.
Látið yður ekki komatil hugar áð
Japanar hafi verið að veiða fisk, sem
hvítir menn geta ekki lagt Sjer til
munns. Þeir veiddu nákvæmlega sömu
fisktegundir, sem vjer veiðum. Rúm-
lega fjórði hlutinn af öllum fískveíð--
um Bandaríkjanna er Æardíilur^ Japt-
anar veiddu helmingi meira af þeim