Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1948, Page 19

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
575
komnir inn í sjálfa höfuðborg haf-
súlunnar.
Súludrápið.
Svo var þar ki'ögt af súlu að
allt yfirborðið var ein iðandi kös,
svo varla varð stígið fæti milli
súlnanna. Auk þess var svo mikið
af flögrandi súlu, sem ský væri
yfir og allt í kring um efra hluta
eyjunnar. Varla sást þar annar fugl
en súla. Strax og við komurn upp
á eyjuna, kom gamla súlan vað-
andi að okkur með útbreidda
vængi, hún teygði sinn langa háls
og haus með opnu gini upp aÓ
nefi okkar strákanna og gargaði
ósköpin öll. Skildist mjer á til-
burðum hennar og rómi, að það
væru skammir, er hún þuldi, enda
munum við þarna í ríki súlunnar,
hafa verið óvæntir gestir, óboðnir
og ekki velkomnir. — Eftir að hafa
litast urn litið eilt, var byrjað að
,.slá“ ungana — eitt snöggt högg
á hnakkann — við áttum að velja
úr stærstu og föngulegustu ung-
ana, en bannað var að slá gamla
súlu og unga, sem ekki urðu not-
aðir fyrir ungdóms sakir. Það
mátti slá nokkra og standa í sömu
sporum og varla þurfti nokkuru
sinni að færa sig meira en sláttu-
maður við eitt ljáfar. — Það er
viðbrugðið grimd og drápgirni
mannanna, enda var þetta eitt af
mest spennandi verkum er jeg hefi
unnið .
Magnús Einarsson var dugnaðar
piltur og fjörmaður mikiJl, enda
kom nú á hann berserksgangur;
hann sveiflaði kylfunni liart og
títt og vóg á báðar hendur, en
hann sást ekki fyrir Varð honum
laus kylfan, sem hraut úr hendi
hans niður fyrir brúnina. Hann
•stóð agndoía fyrst, en gekk svo
til okkar og barst lítt af yfir missi
sínum, að standa nú vopnlaus í
svo sigursælum bardaga. Það varð
svo hans hlutverk að bera ung-
ana, sem slegnir voru, fram á brún
ina* en það var erfitt verk og
hversdagslegt. Átti helst að bera
4 í einu, var það allþung byrði, en
gangfæri var afleitt. Þarna uppi
er urð eða brunahraun og allar hol-
ur íullar af fugladrit Varð varla
greint, hvort stigið var í holu fulla
af mjúkum drit eða á sára nibbu.
Annars var mest slegið sem næst
þeim stað, þar sem kasta átti nið-
ur, en það var á austanverðri suð-
urhlið, þ’ar er bergið sljett alla leið
niður og hallast nokkuð fram yf-
ir sig. Þegar komin var allstór kös
á brúnina kastaði Hjalti sjálfur nið
ur ákveðinni tölu í hvert sinn.
Skipin drógu sig frá meðan kast-
að var, en komu svo sitt að hvorri
hlið bunkans, er flaut á sjónum,
og innbyrtu í snatri áður en
straumurinn sundraði Jeg reyndi
að telja hve margar væru á lofti,
en tókst ekki til hlítar; það var
eins og buna, þegar ört var kast-
að úr 80 metra hæð.
Heldur voru farnar að þynnast
fylkingar súlunnar þar sem við
gerðum mestan usla, en því meira
sýndist saman þjappað vestar á
eynni. Sprunga eða gjá liggur
um eyna þvera, ekki breiðari en
svo, að yfir hana má hlaupa. Hvað
hún er djúp sást ekki gjörla því
að svo var þar krökt af gargandi
súlu, hverri ofan á annari, að
hvergi sá í botn. Svo virtist, að
einkum gamla súlan hefði flúið
þangað.
Svo kölluðu bátverjar, að nóg
væri komið á skipin Því var þá
kastað fram af, sem búið var að
sálga, og svo strax haldið áleið-
is niður. Gekk það miklu fljótar
en ferðin upp, með því að farið
var á öðrum stöðum nokkuð af
leiðinni og mátti renna sjer á svo-
neíndum lærvað lengri leið í einu
Var svo íarangri komið í skip
Hjalta og hlaupið upp á skipin.
— Með glöðum huga og þakklát-
um fyrir gæfuríkan dag var stafni
snúið, seglin þanin og siglt heim
í liðugri kyljunni. Nokkrir rjeru
undir, aðrir sungu gleðisöngva.
Við höfðum innanborðs um eða
yfir 1400 íeita og fullgerða súlu-
unga á báðum skipunum. Kaup
okkar var einn ungi um tímann
(allir jafnt); urðu þeir 19 á mann.
Þótti það gott dagsverk og mik-
ið búsílag í fátæk heimili og til-
breyting í fábreyttu mataræði
þeirra tíma.
Nokkrir gamlir menn, hyggnir
og framsýnir, með langa lífs-
reynslu höfðu þó þungan hug til
Eldeyjarferðanna, töldu þær hættu
legar á opnum skipum, ekki síst
fyrir þá, sem væru uppi, ef veður
eða sjór snögglega breyttist. Spáðu
þeir því, að við mundum komast
að fullkeyptu ef við heldum svo
fram, sem nú horfði.
Höfðu þeir eigi h'tið til síns
máls.
Önnur Eldeyjarför.
Rúmt ár er liðið.
Þar sem Eldeyjarförin hafði
gengið svo að óskum, sem fyrr
var frá sagt, þótti sjálfsagt. að
farin yrði slík bjargræðisferð fram
vegis, helst á hverju hausti. Síðla
sumars 1898 var svo hafinn und-
irbúningur að Eldeyjarför á 2 skip-
um úr Hvalsnesvör. Skipin voru
,,Hreggviður“ Sigurðar Ólafsson-
ar og „Þolinmóður“ Páls bónda
Magnússonar á Hvalsnesi. Það var
sexæringur, gott skip og vel búið.
— Þetta haust var veður um-
hleypingasamt á suðvestur landi,
sífeldar sunnan áttir, svækjur og
brimhroðar. En menn voru ávalt
viðbúnir að grípa hverja stund er
gefast kynni. Einn morgun um
miðjan september lögðu bæði skip-
in af stað, veður var þó ekki tryggi-
legt og varla kyrr sjór. — Þess
má geta hjer, að það höfðu gaml-