Lesbók Morgunblaðsins - 23.01.1949, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLA.ÐSINS
25
Jóhann Kristmundsson í sjúkrarúmi í Landspítalanum (Ljósm. Ól.
K. Magnússon).
nafngreindi tegundina fyrir Berg-
þór. Og formaður Náttúrufræði-
fjelagsins, Sigurður Þórarinsson,
var svo almennilegur við dreng-
inn, að senda honum nýju Flóruna
þegar hún kom út í haust.
Þá rann upp fyrir mjer ljós.
Þarna er bóndinn kominn sem þeir
voru hrifnastir af Ingólfur Davíðs-
son og danski grasafræðingurinn
Johannes Gröntved, er þeir voru
á ferð um Strandasýslu í hitteð-
fyrra sumar og sögðu frá í ferða-
lýsingu sinni. Er feðgarnir brír
fóru i'rá verkum sínum um slátt-
inn til þess að fylgja þeim Ingólfi
og Gröntved á grasagöngu þeirra
um sveitina, benda þeim á merka
staði og fræðast af þeim um sjald-
gæfar plöntur. Þannig skjddi fund-
um okkar bera saman.
Jeg hafði heyrt að tveir synir
Jóhanns væru nemendur í Reykja-
skóla í vetur og spurði hvort Berg-
þór væri þar og hve gamall hann
væri.
— Hann er nú 15 ára. En broðir
hans Haukur er 13 ára. Þeir eru
báðir í 2. bekk í Reykjaskóla í vet-
ur. Þeir hafa altaf fylgst að við
nám.
Jarðabótamaður.
— En við vorum að tala um Ból-
balann, segir þá Jóhann. Það er
jarðhiti í hólnum og því er gróður
fjölskrúðugri en ella myndi
vera. En helgin, ef um nokkuð slíkt
er að ræða, sem var á mýrafitinni
á milli lækjanna, hefir yfirfærst á
Bólbalann. Væri þar um fornhelgi
að ræða, þá hefðu þar naumast
verið settar kvíar með því umróti,
sem þeim fylgja. En hitt var það,
að þegar við systkinin vorum ung,
þá reittum við ekki blóm á Ból-
balanum. Það þótti viðkunnanlegra
að sneiða hjá því.
Þegar jeg kom heim af Hóla-
skóla, var jeg ráðinn hjá Búnað-
arfjelaginu eitt sumar, til að kenna
bændum kartöflurækt og leiðbeina
þeim um það, hvar og hvernig beir
ættu að koma sjer upp kartöílu-
görðum. Seinna setti jeg garða
á Bólbalann. Því þar var tilvalinn
gróðurbeður fyrir jarðeplin. En
jeg hefi sljett yfir þessa garða aft-
ur, og gert þá að túni.
Árið 1933.
— Það var árið 1938 að jeg bygði
fyrst bæjar’nús á Bólbalanum.
Húsplássið sem við hjónin höfðum
í gamla bænum var alls ekki nema
3 sinnum 4 metrar að flatarmáli.
Jeg bygði steinhús með (orfþaki,
sem var 8 sinnum 8 metrar, en
bætti við það í fyrra 6 sinnum 6
metrum. Þá um vorið 1938, kom jeg
hingað til Reykjavíkur, vegna þess
að jeg var slæmur í maga. Lækn-
irinn fy^rir norðan hafði sagt mjer,
að jeg hefði blæðandi magasár og
þyrfti því nauðsynlega Iækningar
við. Jeg kom hingað á sunndegi.
IJugsaði sem svo, að ekki mvndi
þýða, að leita uppi lækni á helgum
degi. Enda lægi ekki svo mikið á.
Svo jeg fæ mjer gistingu hjá kunn-
ingjafólki mínu. En viti menn. Um
nóttina springur sundur í mjer
maginn. Svo jeg er fluttur hingað
á skurðarborðið til Guðmundar
Thoroddsen. IJann tekur úr mjer
tvo þriðju hluta af maganum. Og
síðan varð jeg alheill. Þegar jeg
kom heim tók jeg til við húsbygg-
inguna.
Fornminjar.
Það kemur í rauninni ekki þessu
máli við, að skamt fyrir neðan
túnið í Goðdal er hóll, sem kallað-
ur er Goði, og var friðlýstur af
þjóðminjaverði skömmu eftir 1930.
Munnmæli eru um að þar hafi ein-
hver goði verið . heygður. En jeg
tel ólíklegt, að nokkur hæfa sje
fyrir því. Hóllinn er bersýnilega
framburður úr ánni.
Jeg tel merkilegustu fornleifar
í Goðdal vera tóft eina, sem köll-
uð er hoftóft, og er um 60 metra
austan við bæinn. Tóftin sjálf er
40 metra löng, en jeg man ekki hve
breið hún er. Greinilega mótar fyr-
ir hring í kringum hana. Forn-
minjar þessar hafa aldrei verið
rannsakaðar, segir Jóhann. TJr því
sem komið er, býst jeg ekki við. að
jeg leggi þar nokkuð til mála, eða
jeg sjái framar hoftóftina, eða ann-
að í Goðdal.
V. St.