Lesbók Morgunblaðsins - 23.01.1949, Blaðsíða 6

26
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
OLÍUNÁMUR Á SJÁVARBOTNI
Furðulcgt kupplilaup, sem
kostar meira íjc cn dæmi
cru til áður uni Icit að
námuin.
HINAR MIKLU oliulindir í
Bandaríkjunum eru að ganga til
þurðar. Og verð á jarðolíu hefir
hækkað nær þrefalt. En eftii spurn-
in eykst stöðugt, því að olíuevðsla
fer í vöxt með hverju ári.
Það er því ekki að furða þótt olíu-
fjelögin sje farin að líta í kring
um sig og leita að nýum námum.
Samkvæmt Wall Street Journal
er nú hafið kapphlaup milh 20 olíu-
fjelaga um að finna olíulindir und-
ir sjó, á hinu mikla grunni út af
Louisana og Florida, sem nefnt er
Tidelands. Það er land, sem hefir
sokkið í sjó einhvern tíma á fvrri
öldum, og þetta grunn nær um 100
mílur út frá ströndinni.
Þetta er svo sem ekki í fyrsta
sinni, sem leitað hefir verið að
olíu úti í hafi, en aldrei hefir það
verið gert í jafn stórum stíl og nú,
og aldrei hefir verið leitað jafn
fjarri landi nje þar sem rjór er
jafn djúpur. Nú er sums staðar
verið að bora eftir olíu 45 sjómíl-
ur frá landi og þar sem sjávardýpi
er alt að 65 fetum.
Hjer er rjett að geta þess, að
mjög eru skiftar skoðanir um það
hver eigi þetta grunn, ríkin, sem
liggja að sjó, eða sambandsríkið.
Úr því hefir enn eigi fengist skor-
ið. Meðan kafbátahættan var sem
mest á striðsárunum, samþykti
Bandaríkjastjórn að færa út land-
helgina þannig, að hún næði jafn
langt út til hafs og landgrunnið.
Þar með var horfið frá hinni við-
urkendu þriggja sjómílna land-
helgi, og eftir þetta nær landhelg-
in nú sums staðar alt að 100 sjó-
mílum frá landi.
En þar sem það var sambands-
stjórnin, sem tók þetta í lög. þá
þótti engin ástæða til þess að færa
út landhelgi hinna einstöku ríkja.
Nú, þegar líkur benda til þess, að
auðæfi sje fólgin á mararbotni inn-
an hinnar víðu landhelgi, þá krefj-
ast hin einstöku ríki þess að þau
eigi alla landhelgina út frá strönd-
um sínum. Nýlega fell dómur um
þetta í liæstarjetti Bandaríkjanna
og var hann á þá leið, að eignar-
rjettur hinna einstöku ríkja næði
ekki lengra en til þriggja sjómílna
landhelginnar. En í dómnum var
ekkert um það sagt að sambands-
ríkið ætti landhelgina þar fyrir
utan. Þannig stendur það mál nú.
Ekki hefir þetta þó staðið rann-
sóknum fyrir þrifum. Olíufjelög-
in hafa samið við hin einstöku riki
um námarjettindin og árið sem
leið vörðu þau um 100 miljónum
dollara til framkvæmda. Þetta
skiftist þannig, að ríkin fá um 26
miljónir dollara í leigu. Leitin að
heppilegum stöðum til þess að bora
eftir olíu, hefir kostað um 25 milj.
dollara. Og boranirnar sjálfar hafa
kostað 40—50 miljónir dollara, þar
með taldar pípulagningar í Iand frá
borholunum.
Olíufjelögin viðurkenna sjálf að
þetta sje mjög áhættusamt fyrir-
tæki. Fyrir fimm árum var mikill
hörgull á olíu, en þá kom einu
þeirra til hugar að leita út á hafið
eftir nýum olíulindum. En nú er
kostnaður þó orðinn miklu meiri
heldur en hann var þá og kostar
nú um 2 miljónir dollara að grafa
einn brunn. Sum fjelögin hafa
þegar látið grafa fimm slíka brunna
og ekki fengið neina olíu. Og af
öllum þeim brunnum, sem graínir
voru í sumar, kom olía aðeins upp
í einum.
Hvernig stendur þá á því að fje-
lögin eru að þessu? Ástæðan er
sú, að menn halda að auðugustu
olíulindir Bandaríkjanna sje undir
sjó. I öðru lagi ræður samkeppnin
hjer miklu um. Þegar fyrsta fje-
lagið byrjaði að leita að olíu þarna,
sáu hin sig tilneydd að fylgja dæmi
þess. Þau kusu heldur að leggja í
hinn mikla kostnað, en eiga á
hættu að kcppinautarnir fengi
þarna uppgrip olíu.
Jarðfræðingar giska á að um
billjón dollara virði af olíu sje
skamt frá landi og þeir rökstyðja
það á þenna hátt:
Auðugustu olíulindir heimsins
hafa fundist þar sem áður var
sjávarbotn. Þar eru saltbyngir mikl
ir og ná upp að yfirborði jarðar.
Hjá slíkum saltbyngjum hafa fund
ist 400 olíulindir.
Byrjað er þess vegna á því að
leita að slíkum saltbyngjum á mar-
arbotni. Það er gert á þann hátt
að sprengju er sökt niður á sjáv-
arbotn og springur hún eftir á-