Lesbók Morgunblaðsins - 30.01.1949, Blaðsíða 4

32
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
og með logum nr. 22., 6. okt. 1919
var hæstirjettur stofnaður og sýndi
það sig þá fljótt, að uggur 'á. sem
jeg minntist á, var ástæðulaus.
í fyrstu var starf hæstarjettar
ekki ýkja mikið. En málum hefur
fjölgað ár frá ári og nú er svo
komið, að oft þarf að setja fleiri
mál en eitt á hvern rjettardag.
Kjör þau, sem rjetturinn hefur
átt við að búa hafa ekki verið eins
góð og æskilegt hefði verið. Úr
húsnæðisskilyrðunum hefur nú
verið bætt til langframa. Aðbún-
aður dómaranna hefur einnig verið
bættur með nýju launalögunum. og
lögin um embættisbústað hæsta-
rjettardómara eru spor í rjetta átt.
En betur má, ef duga skal til þess,
að ætíð sje trygging fyrir því, að
fjárhagsástæður komi ekki í veg
fyrir, að hægt sje að fá bestu menn
í hvert sinn í dómarasætin.
Jeg nefni þetta ekki vegna þeirra
ágætismanna, sem nú skipa rjett-
inn, heldur vegna þjóðarinnar
sjálfrar, sem er nú að komast til
fulls skilnings á því, að æðsta dóms
vald ríkisins er öryggisventill þjóð
fjelagsins, ef svo mætti að . orði
komast. Ef hann bilar — þá er úti
um allt frelsi og jafnrjetti í þessu
landi.
Samstarf rjettarins og mái-
færslumanna hefur, að því er jeg
best veit, verið ágætt allan þann
tíma, sem rjetturinn hefur starfað.
Það er þó aðgætandi að hjer á
landi geta málfærslumenn ekki
fengið þá æfingu í málflutningi,
sem starfsbræður þeirra erlendis
fá,~ einkum við æðstu rjettina. Þar
geta málflutningsmenn snúið sjer
eingöngu eða aðallega að flutningi
mála og jafnvel einungis vissri teg-
und mála. Hjer vill oftast verða,
að málflutningsstörfin sjálf verða
nokkuð út undan vegna annara
starfa málflutningsmannanna, sem
krefjæ mést af tíma þeirra og færa
mest í' aðra hönd.
Það er þó fullur vilji okkar mál-
flutningsmannanna, að leggja eins
mikla alúð við málflutningsstörf-
in sjálf eins og okkur er frekast
auðið og þetta nýja hús ætti að
geta orðið okkur góð stoð í því
efni, því að nú höfum við fengið
húsnæði til okkar nota, þar sem
við getum haft afdrep til að vinna
að málum og haft aðgang að eða
komið okkur upp sameiginlegri
vinnustofu og bókasafni, sem er
ekki á færi neins einstaks mál-
færslumanns að eiga. Gæti það orð-
ið til þess að við gætum undirbúið
málflutning okkar enn betur en
áður hefur verið og á þann hátt
ljett meira undir með störfum riett
arins.
Jeg skal nú ekki lengja mál mitt
meira. Mjer er ánægja af því að
lýsa því yfir sem ákveðinni sann-
færingu minni, að hæsti rjettur
nýtur fulls trausts, ekki aðeins
okkar málfærslumannanna, held-
ur og allra þeirra, sem dómbærir
eru um verk hans. Auðvitað eru
skiftar skoðanir um úrslit ein-
stakra mála. Sá, sem tapar hefur
venjulega trúað einlæglega á mál-
stað sinn. En nær því undantekn-
ingarlaust hefur það farið svo fyr-
ir mjer, er jeg hef tapað máli, að
jeg hef ekki einasta sætt mig við
það, heldur sjeð síðar — stundum
löngu síðar — að skoðun mín hef-
ur verið skökk, en niðurstaða
rjettarins rjett.
Og það er okkur málfærslu-
mönnunum sjerstakt gleðiefni, að
rjetturinn hefur fengið þennan
bætta aðbúnað nú, því enginn vafi
er á því, að hann hefur aldiei ver-
ið sterkari hvort sem litið er á
lagakunnáttu dómaranna og þekk-
ingu þeirra eða mannkosti þeirra.
Jeg lýk svo máli mínu með því
að óska rjettinum allra heilla í
starfi sínu í þessu nýja og veglega
húsi og þakka fyrir hönd mál-
færslumannanna þeim, sem unnið
hafa að því að hrinda þessti bygg-
ingarmáli í framkvæmd.
Sfaðir, bar sem dómbinq eru háð hafa löng*
um verið helgisfaðir bjóðanna
Árni Tryggvason
dómsforseti:
ÞEGAR Hæstirjettur íslands tók
til starfa hinn 16. febr. 1920, var
honum fengið — örlítið breytt —
húsnæði það í hegningarhúsinu
hjer í bæ, sem landyfirrjetturinn
hafði haft til afnota frá þvi á ár
inu 1873. í þeim húsakynnutn, sem
best er að hafa sem fæst orð um.
hefur dómurinn síðan starfað til
þessa. Það húsnæði var þó í upp-
hafi aðeins hugsað sem bráðabirgða
samastaður handa dóminum, en
árin liðu þó hvert af öðru, án þess
að fært væri talið að bæta hag
Hæstarjettar í þessu efni. Öllum,
sem til þekktu var þó ljós nauð-
syn þessa, og málinu var hreyft
hvað eftir annað, svo sem á Al-
þingi árið 1941, er Jónas Jónsson
alþingismaður flutti þingsályktun-
artillögu um að Hæstarjetti vrði
fengið húsnæði í hinni nýju Há-
skólabyggingu. Sú tillaga gekk ekki
fram og sama er að segja um til-
lögu ríkisstjórnar Björns Þórðar-
sonar í frumvarpi um dýrtíðarráð-
stafanir árið 1943, þar sem ætlast
var til, að tekjum af eignaauka-
skatti yrði m. a. varið til að reisa
hús yfir Hæstarjett. Ekki fekk
heldur afgreiðslu þingsályktunar-
tillaga Jónasar Jónssonar um þetta
efni í byrjun árs 1945, þar sem því
var hreyft í fyrsta sinn, að Hæsta-
rjetti yrði fengið húsnæði í bygg-
ingu við Arnarhvol. .
Á 25 ára starfsafmæli Hæsta-