Lesbók Morgunblaðsins - 20.02.1949, Page 1

Frönsk kynni á fyrri öld. I.
FRAKKAR VILJA STOFNA FISKI-
MANNANÝLENDUR í DÝRAFIRÐI
MEÐAN einokunarverslun var
hjer á landi, fylgdi danska stiórnin
ávalt þeirri reglu, að láta þá sem
verslunina höfðu tekið á leigu,
hvort sem það voru einstaklingar
eða verslunarfjelög, hafa fiskveið-
arnar við ísland í sínum höndum.
Þegar verslunin var gefin frjáls
við alla þegna Danakonungs 1786,
var þeim einnig áskilinn rjettur til
fiskveiðanna, en öllum útlending-
um bannað að fiska í landhelgi.
Þessi ákvæði voru ítrekuð í til-
skipun 13. júní árið eftir og er þar
meðal annars komist svo að orði
að „það skuli harðlega vera bannað
skipum allra útlendra þjóða, nema
í nauðsyn, að sigla inn á firði, víkur
og hafnir landsins, þar eð þau ella
verði gerð upptæk, og megi engir
utanríkismenn dirfast að fiska und
ir landinu, eða verka fisk sinn, ann
að hvort á landi eða á þeim eyum
og skerjum, sem hjá landinu
liggja“.
Með tilskipun 11. september 1816,
sem leyfði utanríkismönnum með
vissum skilyrðum að versla hjer a
landi, var engin breyting gerð á
þeim ákvörðunum, og eigi heldur
í lögunum 1854 um verslun á ís-
ÞETTA mun hafa verið ástæðan til
þess, að B. Demas, skipherra á
franska herskipinu „la Bayonn-
aise“ og „yfirmaður hinna frönsku
skipa er liggja undir íslandi“ sendi
Alþingi 1855 erindi um það, að
Frakkar fengi leyfi til þess að
stofna nokkurs konar nýlendu í
Dýrafirði, fiskverkunarstöð, þar
fi'au kttdo
landi, sem þó heimiluðu útlendum
fiskimönnum að fara inn á sjerstak-
ar hafnir og kaupa þar nauðsynjar
sínar, en bönnuðu að utanríkis-
menn mætti reisa skúra, tjöld eða
byggingar á landi.
En með þeim lögum var útlend-
ingum leyft að setjast hjer að og
reka verslun og fiskveiðar og vinna
sjer borgararjett hjer á landi.
sem yrðu á að giska 400—500
manns,
í þessari umsókn segir fyrst frá
því að langt sje síðan að kaupmenn
í Dunkerque í Frakklandi hafi farið
að hugsa um að koma á fót þess
konar stofnun á íslandi. „En með