Lesbók Morgunblaðsins - 20.02.1949, Blaðsíða 6

82
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Samskonar fornar malarmvndan-
ir hefi jeg fundið á Melrakka-
sljettu, við Hornafjörð og víðar og
alstaðar nema á Húnaflóasvæðinu,
sem áður getur, hafa þær sömu
hæð og nútímamyndanir. Þar
skakkar í hæsta lagi 1 metra eða
svo, því að það liggur í eðli máls-
ins að nákvæmari hæðarsaman-
burð er ekki með neinni vissu hægt
að gera.
Nú skal jeg geta annars sem
segir til um stöðu sjávarins. en bað
eru sljettir stallar, sem frostspreng
ing við bárulitla voga mótar í fast
berg strandarinnar.
Einhvern tíma eftir ísöld en fyr-
ir landnámstíð rann Gálgahraun í
sjó fram við botn Skerjafjarðar. í
hraunið hefur mótast mjög skýr
og breiður stallur af þessu lagi.
En yngri sem eldri hlutar hans
mega heita jafnháir og í heild hef-
ur stallurinn sem næst þá hæð
yfir sjó, sem ætla má að sje eðlileg
hæð, þegar athugað er hvernig
hann verður til.
Þykkur jarðvegur hvílir á hlut-
um stallsins. Nákvæmlega verður
ekki sagt um aldur jarðvegsins, en
ætla verður að hann sje nokkrar
þúsundir ára. Þetta ber því enn að
sama brunni or» malarmyndanirn-
ar: Landið st idur jafnhátt yfir
sjó og fyrir þúsundum ára.
Samskonar stallar á Molrakka-
sljettu leiða til sömu ályktunar
Nú eru hinar fornu myndanir
trauðla allar jafn gamlar og virð-
ist því mega álykta, að á vissu
fornu tímabili eftir ísöld hafi land-
ið staðið jafnhátt og í dag.
Þeir sem halda fram landsigi á
vorum dögum gætu sagt, að hugs-
anlegt væri, að eftir þetta forna
tímabil hefði landið fyrst risið og
síðan sigið aftur og nú standi ein-
mitt þannig á, að sömu stellingu
sje náð og í byrjun.
Já, það mætti meira að segja
halda því fram, að þessi hreyfing

upp og niður hefði endurtekið sig
1000 sinnum. En mjer er ekki kunn
ugt um neitt, er gefi hina veikustu
bendingu um, að slíkar sveiflur
hafi átt sjer stað. Eins og þekk-
ingu okkar er nú varið er ekki
hægt að leggja eðlilegri skilning í
niðurstöðurnar en þann, að land'ð
hafi yfirleitt, og sjer í lagi Álfta-
nes og Seltjarnarnes, staðið óhagg
að síðari áraþúsundir.
En á sama hátt og Húnaflói hafði
nokkra sjerstöðu í þessu efni, væri
hugsanlegt, að nákvæm rannsókn
yngri malarkamba í sem ílesfum
landshlutum leiddi til fleiri undan-
tekninga. Sjerstaklega dettur mjer
í hug hið unga byltineasvæði
Reykjanesskaginn og vil því ekki
fortaka, að það kunni að vera rjett,
sem haldið hefur verið fram, að
við Grindavík sje um nýlegt land-
sig að ræða. Verulegra nýunga í
þessu máli virðist helst að vænta,.
af ítarlegri rannsókn malarmynd-
ana frá síðustu áraþúsundum, ekki
síst ef takast mætti með jarðvegs-
rannsóknum að ákveða allnákvæm-
lega aldur þeirra.
Það er náttúrlega mjög freist-
andi að leita að sögulegum heim-
ildum er gefið geti upplýsingar um
gang málanna frá því land bygðist
og jeg hefi athugað margt af þ\í
sem vænlegast þótti í þessu sam-
bandi. En jafnan hefi jeg komist
að þeirri niðurstöðu, að sögulegu
gögnin sjeu of ónákvæm til þess
að af þeim verði dregnar öruggar
ályktanir og sjerstaklega á það við
um heimildir frá síðari öldum
vegna þess að þá er tímabilið fram
til nútímans orðið of stutt.
Öruggustu heimildirnar er vafa-
laust að finna í strandmyndunum
síðari tíma.
V CU ^ ^
GUÐ MUN EKKI
líta á það hvað þú hefir fengið
mörg heiðursmerki, nafnbætur eða
frama, heldur hvað þú hefir gert.
♦—-----------------------------
Barnahjal
Sigga var ekki nema fjögurra
ára. Þetta var um sumar og hún
heimtaði að fá að ganga herfætt
úti. Pabbi aftók það.
„Hún Stína fær að ganga ber-
fætt“, sagði Sigga.
„Heldurðu að þú þuríir að
herma allt eftir henni Stinu?“
sagði pabbi. „Ef Stína steypti sjer
í tjörnina — mundir þú þá gera
það líka?“
„Nei“.
„Og ef Stína berði sig í framan,
heldurðu að þú mundir gera'það
líka?“
„Nei“.
„Hvers vegna viltu þá herma það
eftir henni að ganga berfætt?“
1 þessu kom Stína berfætt og
Sigga rauk í hana og sagðr
„Stína, langar þig ekki til þess
að steypa þjer í tjörnina?“
„Nei“.
„En langar þig til þess að berja
þig í framan?“
„Nei".
„Hvers vegna gengurðu þá ber-
fætt?“
★
Þrjú systkin og kenslukona
þeirra fóru einu sinni skemtiferð
á hjólum. En kenslukonan var ó-
vön' á hjóli og í brekku nokkurri
missti hún vald á hjólinu, steypt-
ist af því og rotaðist. Nú vildi svo
vel til að bíl bar þar að og hann
tók kenslukonuna og fór með hana
til spítalans.
Þegar börnin komu heim, voru
þau spurð hvað þau myndi hafa
gert, ef bíllinn hefði ekki komið.
Það elsta kvaðst myndi hafa hjól-
að þegar í stað til læknis. Það
næst elsta kvaðst mundu hafa
hjólað heim til að segja frá slys-
inu. Hið yngsta vildi ekki vera
minna en hin og sagði:
— Jeg hefði setið kyrr hjá
skrokknum.
★
Það er oft erfitt að svara spurn-
ingum barna, eins og t. d. þegar
Jóna spurði:
— Mamma, hvar er myrkrið á
daginn?