Lesbók Morgunblaðsins - 06.03.1949, Blaðsíða 5

USSBÓK MOKGUNJBLAÐSINS
113
um tij þess að komast út á þá lífs-
braut, einkum og sjer í lagi þegar
það er aðgætt, að lítið eitt lengra
verslunarskólanám læíur getað
opnað þeim'leið upp í vel launað-
ar áhriíastöður og jaínvel til mik-
ils embættisírama. Það er pundar-
inn, en ekki plógurinn, sem und-
anfarið hcíur ljómað á himni
bændasonanna, umlcringdur hinu
gullna fyrirheiti: „Undir þessu
mcrki skaltu sigra“.
Mcðan stcfnt er að þvi að skera
ungum bændaefnum svo þröngan
skó, að höggva verður liæla eða
tær af þeim, sem ekki cru dverg-
ar, þá cr varla að búast við mjög
aukinni aðsókn að búnaðarnámi.
Þetta er illa farið, því að vitanlega
ætti hver bóndi nú á tímum að
vera sjermenntaður, að sínu lcyti
eins og hver skipstjóri. En aðsókn
efnilegra manna að sjómannaskól-
anum myndi líka minnka, ef allir
togarar v*eru höggnir upp og smíð-
aðar úr þeim smáfleytur.
Margir deja vegna þess
að þeir fá ekki sjúkrahúsvist.
Fyrir nokkrum áratugum
flutti Guðmundur Björnson land-
læknir snjallt og fróðlegt erindi um
manndauða af sjóslysum og nauð
synina á auknum öryggisráðstöf-
unum til handa sjómönnum. Þjóð-
in hafði opiii augun og eyrun íyr-
;.r því máli, enda átli margur um
sárt að binda vegna sjódauða ná-
inna ættmenna.
Það eru lílta ótalin þau manns-
líf, sem telúst hefur síðan að
bjarga fyrir starfsemi Slysavarna-
fjelags íslands og engan íslending
veit ]eg liafa tahð eítir þær fjár-
íúlgur, sem fjelagið og opinberir
aðilar hafa varið til þess að bjarga
maimslífmn úr sjávarháska eða
auka öryggisútbúnað skipa,
Athygli bjóðarinnar hefur beinst
bví nþtjimáli, eaiá tíkúr alirei
svo ruaín út af skipi, a3 ekl^ birt-
ist .frjett.um það í útvarpi og blöð-
um og það slys sje síðan talið fram
í opinberum skýrslum.
En það er hljótt um þau mörgu
dauðsföll, sem verða árlega úti um
allt landið og meira að segja í
sjálfum höfuðstaðnum vegna þcss,
að sjúklingar eiga þess ekki kost
að komast í sjúkrahús í tæka tíð.
Einn af ágætustu og jafnframt orð-
vörustu læknum höfuðstaðarins
sagði mjer fyrir fáum dögum það
álit sitt, að tugir manna dæu ár-
lega hjer í Reykjavík af þessum
ástæðum. Hvað mun þá úti í sveita-
hjeruðunum, þar sem ekkert sjúkra
hús er nálægt og lítil cða engin
tök á að koma sjúklingi í flug-
vjel til fjarlægra staða fyr en um
Seinan? Það eru engar skýrslur
til um það, hvað mörg mannslíf
fara íorgörðum vegna andvara-
leysis í sjúkrahúsmálunum.
Maður hcyrir oít klifað á því í
útvarpi og blöðum, að það þurfi
að veita húsmæðrunum meiri þæg
indi. Venjulegast er þá gleymt að
minnast á, að hundruð sængur-
kvenna á þessu landi verða að gera
sjer að góðu að liggja uinliirðu-
litlar í sængurlegunni, vegna þess
að enga aðkomandi hjálp er að fá,
ljósmóðir annað hvort engin eða
svo önnum kafin, að hún verður
að yfirgefa konuna, þegar skilið
hefur verið á milli.
Um hreinlætisaðgerðir er þá
varla aðrar að ræða en þær, sem
bóndinn getur í tje látið, eftir að
haun hefur mjólkað kýruar og gef-
ið fram á garðanu. Því er líka
gleymt, að allrnörg húsmóðir verð-
ur að bæta því ofan a önnur verk
sui að stunda i lieimahúsum far-
veikt fólk eða örvasa gamahnenni.
Ef til vilJ þarf liún að verlra und-
an sinitandi sjúldingum eða þrífa
íúin legusár, sem eru að eta sig
inii i L*cin, d milíi S6in liini
frar.^reiíir mitinn har.da bcrrm.-
ujb sínUm.
Slílv húsmóðir er engu bæltari,
þótt hún lieyri í útvarpinu almennt
skraf um aulvin þægindi eða hún
sjái út um gluggann sinn miljóna-
liallir, þar sem skólaæskan nýtur
allra þæginda og letingjar^ inn-
lcndir og crlendir, gcta flatmag-
að á sumrin.
Úr þessu ófremdarástandi verð-
ur eldd bætt nema með raunhæf-
um aðgerðum og cina. raunhæfa
aðgerðin er bygging nýrra sjúkra-
liúsa.
Það liefur lcngi vcrið siður á
landi þcssu að binda brjálað fóllv
á fjósbás. Við stöndum enn á.því
stigi, að þctta cr í raun og veru
það eina, scm liægt, er að gera
við hættulega vitfirringa, því að
ckki liomast þeir fyrr en se.int eða
aldrei á Klepp.
Þar var byrjað á yiðbótai'bygg-
ingu og licnni að vísu ófuílnægj-
andi fyrir þremur árum og hún
or enn elvld fullgerð. Hinu opinbera
tekst ekki að Ivotna upp tiltöluJega
litJu sjúlvraliúsi meff rnifiúi'iýrir-
vara, þó að fimm liæða slmfstöfu-
bákn einstaklinga risl upp í ReyJvja
vík á liálfu skemmri tííiiá.
Kleppsspítalinn nýi álti að kom-
ast upp á einu ári. í tvö ár hef jeg
beðið eftir því að koma þar að
brjáluðum manni, sem öðru livoru
fær æðisköst. Hreppsnefndin er nú
orðin ráðalaus með hann og sem
lijeraðslæluúr mun jeg ekld víta
liana, þótt ltún ltafi þennan sjúld-
ing bunditm á fjósbás í velur. Jeg
geri elvki liærri mannúðarlvröfur
til einnar vesæilar iii'eþpsnefndar
en lil stjórnai valda landsins. Þau
bera abyrgð á sjukráhúsasltöl'tin-
um, en eldii lireppsneíntlin.
Gullhrisigar i svíustrýai
Jeg lief eldd á móti þt í. að ís-
lenslvt kvenfólli gangi i Joðkápum.
JcLr tcl L'ciö mjög iisiitiigsii vetr-
arbúning a íslandi og æsldlegt, a5
sem flestar gætu veitt sjer hana.