Lesbók Morgunblaðsins - 06.03.1949, Blaðsíða 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS

'j 1 i

119
Frönsk kynni á fyrri öld III:
DJÚNKI KEMUR TIL SOGUNNAR
ALLIR, sem lesið hafa Heljar-
slóðarorustu, kannast við Djunka.
En einkennilegt mun þeim líklega
virðast að nafn hans skuli dregið
inn í þessa frásögn um viðskifti
Frakka og íslendinga á öldinni sem
leið, því að ekki var Djunki fransk-
ur. Hann hlýtur nú samt sem áð-
ur að koma við þá sögu, vegna
þess hve nafn hans var á sínum
tíma mjög bendlað við tilraunir
Frakka um að ná fótfestu hjer á
landi.
Rjettu nafni hjet hann Djun-
kowsky, en Gröndal nefndi hann
jafnan Djúnka og það nafn hefir
fest við hann. Hann var rússnesk-
ur að kyni og af góðum ættum og
vellauðugur. Hann var meðalmað-
ur vexti, gulur í andliti og skakk-
eygur, ófríður og svipaður Mongól-
um. Gröndal segir að hann hafi
áformað var að byggja eina hæð
ofan á Austurbæjarskólann, hafði
bæarstjórn ætlað okkur samastað
þar. En því miður varð ekkert úr
þeirri byggingu. Læt jeg svo útrætt
um þetta, en hefi þá trú, að bæar-
stjórn muni við fyrstu hentugleika
bæta úr þesSbri brýnu þörf okk-
ar.
Eitt atriði hlýt jeg þó að minn-
ast á að lokum, en það er hin sjer-
staka prúðmenska, sem einkent
hefir framkomu námsflokkafólks-
ins bæði við kensluna og á sam-
komum námsflokkanna. Og jeg
hefi þá trú að reykvískt æskufólk
muni vanda alla framkomu sína því
meir sem betur er búið að fielags-
lífi þess.
verið gáfaður og víða heima, en
ekki rist djúpt í neinu.
Hann var upp fræddur í hlnum
grísk-kaþólska trúarlærdómi, eins
og flestir Rússar á þeim dögum, en
kastaði þessari trú feðra sinna og
tók í staðinn hina evangelisk-
lútersku trú. Ekki stóð það samt
lengi og kastaði hann einnig þeirri
trú og gerðist nú rómversk-kaþólsk
ur. Var hann þá skírður um og kall
aði sig eftir það „föður Etienne“.
Djúnki dvaldist stundum lang-
dvölum í Kaupmannahöfn, því að
hann taldi sig yfirpostula Norður-
landa og hugðist mundu snúa þeim
aftur til kaþólskrar trúar. Ljet
hann gera sjer innsigli, er sýndi
postullegt vald hans og er því þann
ig lýst: „Það er á stærð við inn-
sigli Reykjavíkur. í ysta hring er
þetta: Præfectura apostolica missí-
oiium poli artic (Hin postullega
iorstöðustjórn trúboðenda á Norð-
urlöndum). Þar fyrir innan er
mikill geislabaugur, en krossmark
í miðju og eru , kringum það með
smáu letri þessi orð: Jesús, guð
minn, jeg unni þjer yfir alla hluti“.
MEÐAN Djúnki var í Kaup-
mannahöfn komst hann í kynni við
marga ísleridinga, heimsótti þá og
þeir hann, því að Djúnki veitti
óspart og drakk mikið sjálfur, en
„var aldrei út úr fullur“. • Meðal
þeirra landa sem komust í kynni
við ha:m, var Ólafur Gunnlögsen,
sonur Stefáns landfógeta Gunn-
laugssonar. Ólafur útskrifaðist úr
Reykjavíkurskóla 1848 og sigldi þá
til Hafnar um haustið. Þá var
Gröndal frændi hans þar fyrir og
settist Ólafur að hjá honum. Grön-
dal lýsir honum svo: „Ólafur var
nokkuð langvaxinn, en bar sig hálf
illa og vaggaði í gangi; hann var
fríður sýnum og líkur í móðurætt,
bláeygur og brúnn blettur á regn-
bogahimnunni á öðru auga. Hann
var fluggáfaður á mál og minni, en
ekki skarpur nje djúpsær, óstöð-
ugur og hafði ekki lyst til neins í
rauninni. Hann var pólitískur, eins
og faðir hans, en ekki þjóðlegur,
því hann var kosmopolit og vildi
ekki heyra um annað en evropæ-
iska stórpolitík, sem hann gaf sig
við seinna“. (Varð ritstjóri í
París).
Það mun hafa verið um 1854 að
Ólafur komst í kynni við Djúnka,
eða föður Etienne. Varð sá kunn-
ingsskapur til þess, að Ólafur kast-
aði trú sinni og gerðist kaþólskur.
Mun Djúnka hafa þótt það fengur,
því að hann ráðgerði þegar að
senda Ólaf til íslands í trúboðs-
erindum sumarið 1856, en ekkert
varð nú samt úr þeirri för að sinni.
ÞEGAR þessar fregnir bárust til
íslands, sló óhug á marga og grun-
aði þá að hjer væri un að ræða
framhald af þeirri viðleitni Frakka
að ná hjer fótfestu. Það væri jafn-
an siður að senda trúboða á und-
an til að undirbúa jarðveginn, og
af öllum trúboðum væri Jesúítar
haiiSskeyttastir og „í stjórnarmál-
efnum hafa þeir þótt bæði slægir
og ráðríkir og til beinnar fyrir-
stöðu hverskyns þjóðfrelsi og þjóð-
legum framförum". Var talið að
faðir Etienne væri Jesúíti og þess
vegna ekki neins góðs að vænta