Lesbók Morgunblaðsins - 27.03.1949, Blaðsíða 1
12. tölublað.
JNiKggtiiilrliitoUtf
Sunnudaginn 27. mars 1949
XXIV. árgangur.
Arni Öla:
FYRIR hundrað árum voru íbú-
ar Reykjavíkur ekki nema rúm
1100. Fram að þeim tíma höfðu
erlendir kaupmenn ráðið hjer lög-
um og lofum og verið mestir virð-
ingamenn. En nú tók þetta að breyt
ast. Þegar latínuskólinn var kom-
inn og helstu embættismenn voru
sestir að í Reykjavík, fór mesti
ljóminn að kaupmönnum. Nú
varð embættismannastjettin fremst
um allar virðingar.
Sú varð og önnur breyting á,
að íslenskum kaupmönnum fjölg-
aði smám saman, og þótt þeir
drægi ekki burst úr nefi hinna
rótgrónu selstöðukaupmanna, þá
sá almenningur, að kaupsýsla var
engin yfirburða gáfa, sem aðeins
var ljeð útlendingum.
En þrátt fyrir þetta höfðu kaup-
menn enn mikil völd og álit, eins
og fram kom í því, að þeir voru
öðrum fremur valdir til trúnaðar-
starfa, ýmsir þeirra sátu jafnan
í bæarstjórn og rjeðu þeir mestu
um stjórn kaupstaðarins.
Þegar hjer er komið sögu voru
þessir helstu útlendir kaupmenn
í Reykjavík: Carl Franz Siemsen,
Ditlev Thomsen, Moritz Biering,
P. C. Knudtzon, Carl O. Robb, N.
Chr. Havsteen, M. Smith, R. P.
Tærgesen og W. Fischer. En af
íslenskum kaupmönnum má helst
nefna Þorstein Jónsson, Jón
Markússon, Sveinbjörn Jakobsson
og Hannes St. Johnsen.
Margir hinna erlendu kaup-
manna áttu sjálfir skip, sem þeir
höfðu í förum landa á milli, og
voru því ekki upp á aðra komnir
með flutning og farmgjöld. Ann-
ars var lítið um siglingar til lands-
ins, nema hvað póstskipið helt
uppi nokkurn veginn reglubundn-
um ferðum. Póstskipið hjet „Sölöv-
en“ og hafði verið mörg ár í sigl-
ingum hingað. Það var seglskip.
Skipstjóri þess hjet Stilhoff. Hann
varð fyrstur manna til þess að
benda á þá nauðsyn að koma hjer
upp siglingamerkjum. Árið 1854
stakk hann upp á því, að dufl
eða tunna yrði sett á Akureyar-
rif og viti reistur á Garðskaga.
Bæarstjórn tók það mál til at-
hugunar. Taldi hún sjer ekki skvlt
að sjá um vitabygginguna, en
mælti með þeirri hugmynd við