Lesbók Morgunblaðsins - 22.05.1949, Blaðsíða 6

274
LESBÓK MORGUNBL AÐSINS
En fátt getur kent okkur greini-
legar en reynslan af rauðgreninu
í Norður-Noregi, að það er ekki
loftslaginu hjer á landi að kenna,
að hjer hafa ekki vaxið barrskóg-
ar. Rauðgrenið var fyrst flutt til
Tromsfvikis fyrir nokkrum ára-
tugum. Áður en skógræktin þar
kom til sögunnar, náði rauðgrenið
ekki lengra norður en að Salt
fjalli. Er það mikill fjallgarður
sem nær í sjó fram. Fyrir sunnan
fjallgarðinn dafnaði rauðgrenið í
frumskógum. En náttúran gat ekki
komið því norður yfir fjallið, sem
er um heimskautsbaug. En nú hef-
ur reynslan sýnt, að nú vex rauð-
greni prýfiilega álíka langt fyrir
norðan heimskautsbaug og Dyr-
hólar eru langt fyrir sunnan Rifs-
tanga, og fyrir opnu íshafinu mót
norðri.
Reidar Bathen.
Hingað kom i fyrra Reidar Bat-
hen skógræktarstjóri Tromsfylkis.
Hann hefur unnið að skógrækt við
sömu veðurskilyrði og eru hjer á
landi, að heita má. Það fyrsta, sem
liann rak augun í hjer og öfundaði
okkur af, var víðátta gróðurlendis,'
hin miklu grónu landflæmi, sem
að vísu vantar skóginn, en bera
með sjer, að hjer geta vaxið víð-
feðma skógar. Hann sagði okkur að
aldrei skyldum við telja fullreynt
hvort skógartrje gæti vaxið hjer,
fyr en við hefðum reynt tegund-
irnar í eigi minni samfeldri skóg-
argræðu en fimm hektörum. Slíkur
þarf skógarteigur að vera til þess
að trjen njóti eðlilegs og æskilegs
skjóls.
Merkílegur þótti mjer dótnur
þéssa reynda skógræktarmanns,
þégar hánn sá ófrjóva móa og heið-
arlðnd, sem eru svo gróðurefna
snauð, að beitarnot þeirra eru hverf
andi: iítil eða engin.
„Þetta-eT tilvalið furuland,“ sagði
hann.
Hann kvað reynslu sína vera þá,
að skógarfururnar kæmu best til
og kynnu best við sig í jarðvegi,
sem er svo næringarefnasnauður,
að grasið verður ekki ungplöntun-
um til trafala.
Hann kvaðst vera kominn að
þeirri niðurstöðu, að vandlega ihug
uðu máli, að hægast sje að koma
upp furuskógi með því að sá til
hans, rispa jarðveginn með herfi,
dreifa fræinu og þrýsta því með
einhverjum ráðum niður í jarðveg-
inn. Friða svo landið, og þá kæmi
skógurinn. Með öðrum orðum,
hann helt því frarn, að hjer væri
hægt að koma upp víðlendum furu-
skógum á löndum, sem nú eru al-
veg gagnlaus, sem illmögulegt er
að nota til túnræktar vegna
þess hve ófrjóvir þau eru orðin
Það þarf eitt kíló af fræi í hektar-
ann, og það kostar eitt hundrað
krónur í Noregi.
I Eiðaliólma.
Af öllu því, sem Bathen sá hjer
á landi er að skógrækt lýtur, taldi
hann trjen í Eiðahólma einna
merkilegust.
' „Hólmi þessi hefur ekki verið
beittur, svo að á honum hefur vax-
ið tveggja metra hátt birkikjarr
Fyrir rúmlega 30 árum voru gróð-
ursett þar nokkur grenitrje, fjalla-
furur, skógarfurur og hvítgreni
Hólminn er opinn fyrir öllum átt-
um og jarðvegur er þar Ijelegur
En þrátt fyrir það standa þessi
barrtrje þar nú í miklum blóma
og eru um þriggja melra há.“ Þetta
sagði Bathen.
Þórarinn Þórarinsson skólastjóri
a Eiðum er áhugasamur um skóg-
rækt. Honum er það alveg ljóst
hvernig trjen í hólmanum og lerki-
runninn í hinu fyrverandi haglendi
er óhrekjanleg sönnun þess, að alt
þetta friðland getur orðið mikils
verð eign fyrir skólann, hjeraðið
og þjóðina, sem barrskó^ur. Nem-
Úr Eiðahólma.
endur Eiðaskóla eiga þar mikið og
fagurt verkefni fyrir höndum. Og
þó eru náttúruskilyrði á Eiðum
ekki frábrugðin því, sem er á
öðrum stöðum á landinu. Móarnir
og hálsadrögin þar eru ekki frjóv-
samari og síst skjólsamari en ger-
ist og gengur í öðrum sveitum.
Við verðum að bæta landið.
Við höfum fulla ástæðu til þess
að gera ráð fyrir því að fólki fjölgi
býsna ört í landinu. Miðað við
fólksfjölgunin síðastliðin ár, er
hóflega áætlað að hjer verði 200
þúsundir manna um næstu alda-
mót. Dettur nokkrum í hug að við
eigum að setja þennan mannfjölda
svo að segja allan á fiskveiðar? Og
eftir 150 ár verður hjer um hálf
inilljón manna ef sama fólksfjölg-
un lieldur áfram. Hvernig ætti sá
ljöldi að lifa á jafn einhælum
atvinnuvegum og nú er?
Við verðum að bæta landið. Við
getum ekki leyft okkur að gleyma
skógræktinni í búskap náttúrunn-
ar og búskap þjóðarinnar. Skóg-
ræktin er einstök i siimi röð. Gras-