Lesbók Morgunblaðsins - 26.06.1949, Page 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
303
UPPBLASTUR JARÐAR
Mannkynið í hættu
vegna fæðuskorts.
Hjer er sagt frá því hvernig mannkynið er að eyðileggja móður jörð
með rányrkju. Útrýming skóga, ofbeit og fyrirhyggjulaus búskapur
hjálpast að því að breyta gróðurlöndum í sandauðnir. Eyðimerkur auk-
ast ár frá ári. Þar sem uppblástur er byrjaður heldur hann áfram, sje
ekkert að gert. Vjer getum litið í eigin barm og athugað hvernig er urn-
horfs hjer á landi.
ALLT frá því að gróður fór
fyrst að vaxa á jörðinni, var nokk-
urn veginn hæfilegt hlutfall milli
jarðargróða og þeirra dýra, et
á honum lifðu. — Þangað til
maðurinn kom til sögunnar. —
Og nú er svo komið að jörðin get-
ur ekki framfleytt öllum þeim
fjölda, sem á henni þarf að lifa
Nú sem stendur eru þrír sjö-
undu hlutar af yfirborði hnattar-
ins þurt land. Sá hlutinn, sem
bygður er, skiftist í fernt eftir
landslagi: láglendi, sljettur, hálsa-
land og hásljettur. Á þessum svæð-
um er alt hið ræktaða land. og um
þau eru lagðir vegir og járnbraut-
ir til þess að sem auðveldast sje
að hagnýta það.
Það er kunnugt, að yfirborð
hnattarins er altaf að breytast. Þar
sem nú eru meginlönd, getur ver-
ið sjór þegar fram líða stundir, og
þar sem nú eru úthöf getur þá ver-
ið þurt land. En þessar breytingar
gerast ekki nema á löngum tíma,
miljónum ára, svo að hjer þarf ekki
að taka tillit til þeirra. Hjer verð-
ur um það rætt hvernig mann-
kynið hefir farið og fer með það
land, sem guð hefir gefið því.
Það er ekki áður nefndum breyt-
ingum að kenna að nú eru í heim-
inum geisivíðar sandauðnir og eyði
merkur. Það er rányrkju mannsins
að kenna. Hann hefir altaf hugsað
mest um stundarhagnað en ekki
að bæta jörðinni upp það sem hann
hefir frá henni tekið.
Fyrst og fremst verður að hafa
það í huga að jarðvegur er ekki
annað en grjótdust, blandað leyf-
um planta og dýra, ásamt ótölu-
legum grúa af bakteríum. Og þessu
er haldið saman af vætu og án
hennar er ekki um neinn gróður
að ræða. Ef vætan er tekin burt,
er ekki annað en ryk eftir, sem
vindur getur þyrlað í allar áttir
og vatn skolað burtu langar leið-
ir. Menn hafa eigi aðeins svift hálsa
og hlíðar vætunni, heldur einnig
láglendi, svo að alt er að blása
upp. Þessa þekkjum vjer mörg
dæmi. Yangtse-dalurinn í Kina.
sem einu sinni var afar frjóvsam-
ur, er nú eyðimörk. Þetta hefir
verið að gerast á 4000 árum. En á
300 árum hefir farið líkt á ýms-
um stöðum í Bandaríkjunum, t. d.
í Mississippi dalnum. Indverjar
mega vera Bretum þakklátir fyr-
ir hin miklu áveitufyrirtæki, sem
þeir komu á þar í landi. Er búist
við því að nýrækt vegna þeirra
muni ná yfir 6 miljónir ekra. Veit-
ir ekki af því, vegna þess að svo
mikill fæðuskortur er í Indlandi að
flytja verður inn matvæli fvrir
97 Vz miljón sterlingspunda á ári.
Mestur hluti af dufti jarðar hef-
ur myndast smám saman á 1500
milljónum ára. Veðráttan hefur
valdið þessu, hiti, kuldi: regn,
vindar, frost og sandbyljir hafa
malað grjótið mjölinu smærra. —
Þetta hefur svo blandast leif-
um jurta, en það er aðeins þunt
lag, og á því verður allur gróður
að lifa. Að meðaltali er jarðvegur-
inn ekki þykkri en citt fet. Og
undir er svo grjót, sem verður bert
þegar jarðvegurinn sópast burt.
Menn hafa ekki gætt þess, hve
geisileg áhrif uppblástur jarðar hef-
ur á matvælaframleiðslu heimsins.
Og þó hafa menn haft hann fyrir
augum öldum saman í öllum lönd-
um. Plato minnist jafnvel á upp-
blástur.
★
Gróðurlöndum jarðar má skifta
í þrjá flokka: ræktað land beiti-
land og skóga. — Engin þjóð má
hugsa um það eitt að rækta land,
og skeyta ekkert um skógana og
beitilöndin. Þar er hvað öðru háð.
Það verður að vera rjett hlutfall
milli ræktaðs lands og beitilands.
En framtíð beitilands og ræktaðs
lands er undir því komin að skóg-
arnir safni rate} úr loftinu og fjalla-
lækirnir vökvi lágléndið. Meiin
hafa eyðilagt skógana og um leið
minka rigningar, vatnið hverfur og
uppblástur hefst.
Mennirnir hafa nú eyðilagt tvo
þriðjunga af þeim skógum, sem áð-
ur voru á jörðunni, og þeir virðast
vera á góðum vegi að eyðileggja
það, sem eftir er. Þeir hafa algjör-
lega útrýmt skógum í mörgum
löndum og við það heíur gróður-
inn liorfið,- uppblástur hafist og
eyðimerkur myndast, þar sem áð-
ur var blómleg bygð og borgir.
Menningarþjóðir hafa liðið undir
lok hver af annari vegna land-
spjalla. Eða hvað er orðið af þeim
þjóðum, sem einu sinni b^gðu
Babylon, Karthago, Assyriu og