Lesbók Morgunblaðsins - 21.08.1949, Blaðsíða 8

372
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Plaa róndin á Ijáuum.
Dcngdir ljáir, skosku ljáirnir og spík-
urnar gömlu, sögðu oít til um það,
hvort regn var í vændum eða þurkur.
í vætutíð vora áhöld þessi með móðu
og ryðhúð smágjörri mjög, og var
ryðið þá oft á þau komið, svo áberandi
var, eftir nokkra daga, ef þau voru eigi
notuð daglega, en ef blá rönd ofan við
eggina sást á þeim, var þerrir í vænd-
um næsta dag eða dægur. Röndin var
oft dimmblá, en því ljósblárri, sem
þurkurinn, er í vændum var, varð
betri. Hefði rosatíðin staðið lengi, urðu
sláttumenn því fegnir mjög, er þeir sáu
bláu röndina koma á ljáinn. Einkum
bar mest á röndinni á ljáblöðunum
skosku. Þannig var það og um flest þau
áhöid úr járni, er notuð voru, að þau
voru miklu hreinni og skírari á að lita
undir þurviðri en vætu, jafnvel skóflu-
b'öð, pálar og rekuvör. Þá voru eigi
siður \ asahnifarnir meðal hinna stærri
spámanna vor strákanna fyrrum. —
(Austantórur).
Á SANDSKEIÐI undir Vífilfelli er flu vöilur svifflugna. Þar heldur Svifflugfje-
lag íslands uppi kenslu í svifflugi á hv rju sumri. Það á nú 10 svifflugur, þar af
3 amcrískar skólaflugur, 2 byrjcndaU igur smíðaðar hjer og 3 fullkomnar svif-
flugur. Æfing í svifflugi cr talin mjög þýðingarmikil fyrir þá, sem ætla að ger-
ast flugstjórar á farþegaflugvjelum og sum flugfjelög setja það beint sem skil-
yrði fyrir því að menn fái að stjórn i farþcgaflugvjel, að þeir hafi leist svifpróf
af hendi. Skilyrði til svifflugs cru talin ágæt hjer, eða svo sagði hinn sænski svif-
flugmaður Karl-Erik Övgárd, scm hjer var i fyrra til þess að rannsaka flugskil-
yrði. En auk þcss að svifflugið er góður undirbúningur að flugi á vjelknúnum
flugum, þá cr það einhvcr hin allra skemtilegasta iþrótt. íslensk sviffluga hefur
komisl i 18.000 fcta hæð og metið í þolUugi er um 15 klukkustundir. — IMyndin
hjer svnir svifflugu við liæsta tindinn á Vífilsfelli. cn í baksýn sjest Hcngilluin.
Svilflugan er af svokallaðri „Weihe“-g:rð, sem cr þýsk að uppruna, en svifflugan
er smiðuð hjer. (Ljósm. Ólafur K. Magnússon).
Tru á sjávarföll
Jón Árnason segir i Þjóósögunum að
hlaða eigi stekkjarkampa með aðíalli.
Sunnlendingar sæiast líka eftir að
hlaða fjárrjettarkampa með aðfalli, því
að þá á fjeð að ganga betur inn. Bjarni
Pálsson landlæknir scgir að góðir bú-
menn þekji eldhús sín mcð útfalli, til
þess að þau verði kaf- eða svæluminni.
Svo slátri þeir og nautum og sauðum
með aðfalli, hafi þá trú að skepnunni
blæði þá betur og meira. Þeir vilji og
helst slátra ineð þverrandi tungli, því
að skinnið verði því þjetlara og hald-
belra „eins og jörð, sem er rist mcð
sömu varúð.“
Guðmundur Betilsson
á Ulugastöðum á Vatnsnesi (bróðir
Nalans) var draumamaður mikill og
lagði trúnað á þá. Einu sinni var hon-
um sagt í draumi, að hann ætti að deya
sama daginn og sýslumaðurinn hans.
Þá var Björn Blöndal sýslumaður í
Húnavatnssýslu. En Blöndal dó og Guð-
mundur lifði eftir. Við það veiktist
mjög draumatrú hans. Eftir Blöndal
kom Arnór (minnir mig) til sýslunnar.
Hann dó í því embætti, og þá dó Guð-
mundur sawa dag og hann (Brynjólíur
á Minna-Núpi).
Silvcllir
hjet lítið kot í Breiðuvík á Snæfells-
nesi. Þar bjó Jón Esphólín í skemmu,
þegar hann var sýslumaður Snæfell-
inea (1792—96). Bóndinn, sem þar bjó
þá, vildi hvorki standa upp fyrir hon-
um nje leyfa honum bæinn. — Þessi
skemmukofi stóð þar við bæinn <>g var
talinn kúgildi á jörðinni. Þar bjó Esphó
lin um sig ásamt heitmey sinni og rnóð-
ur hennar, en vinnufólk hans lá í fram-
hýsum í bænum. Átti Esphólín þar hina
vcrstu ævi. Um þetta kvað Ásgrimur
Hellnaprestur:
Ef þú spyr að íisphólin
og hans kvenfólktnu,
er hann þá að ætlan mín
innan í kúgildinu.
Ifákarlabeita
Laust eftir aldamótin 1800 varð strák
ur nokkur austur í Múlasýslu sekur um
stuld og hafði hreppstjóri hann í haldi.
Var strákur hafður í sjálfheldu um
sumarið, en siðan ljet hreppstjóri hann
i hús. Náði hann þá i kjöt og át meira
en hann þoldi, því að hann var dreginn
áður, en síðan dó hann. Var þá Þórður
sýslumaður Thorlacius erlendis, cn
hreppstjóri þessi rjeðist um við annan
hreppstjóra hvað gera skyldi við likið.
Hjeðu þeir það af, að ekki skyldi það
til kirkju flytja, og fyrir því að jörð
fekst ekki, er þeim lcist að grafa það
í, varð það að samkomulagi að þcir
fluttu likið fram á mið, söktu því i sjó
og drógu á hákarl.
Sundniaður á 17. óld
Jeg hef sjeð kafara íslenskan, sein
var vanut' að synda öðru visi en aðrir
menn; hann hreyfði hendur og fætur
mjög fimlega svo sem ugga og sporð
á fiski, alveg viðstöðulaust, og það
svo mjög að hann gat kafað nokkuð
í vatni (Gísli biskup Oddsson).
Rask og das
var kallað við Breiðafjörð höfuðkinnar
af þorski og steinbít, þorskhöfuð, slóg
(annað en lifur), en þetta alt var oftast
kallað dasfiski og fengu formenn það
víðast sem aukahlut.