Lesbók Morgunblaðsins - 04.09.1949, Qupperneq 5
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
385
Asitawanda konungur
— og drotning hans.
með ýmiskonar flúri. Þótti það
merkilegt að öðru megin var Fön-
íka-letur, en hinum megin Hetíta
myndletur. Og rannsóknir hafa
sýnt, að efni beggja er eins. Það
sem er skráð með Föníkuletri er
þýðing á hinu. Þarna er þá fundinn
lykillinn að hinu torráðna mynd-
letri Hetíta og þykir fornfræðing-
um þessi fundur svo merkilegur,
að þeir líkja honum við það er
Rosetta steinninn fanst 1799, en á
honum fengu menn lykilinn að hin-
um fornu hieroglyfum Egypta. Á
lykilinn að myndletri Hetíta og
sama hátt hafa menn nú fengið
geta nú fræðst um forna sögu Ana-
tolíu og Sýrlands, sem áður hefur
verið í þoku. Mikið hefur fundist
af Hetíta áletrunum áður og hlýt-
ur þar margt að koma í dagsins
Ijós, sem áður var hulið.
Af því, sem mönnum hefur nú
tekist að lesa, má sjá, að tunga
Hetíta hefur verið indo-evrópiskt
mál. Og sagan, sem hið forna letur
í Karatep segir, er á þessa leiðr
Virki þetta var reist af Asita-
wandas konungi Danuna og hann
ljet það heita í höfuðið á sjer
og kallaði það Asitawanda. Sagt er
að hann hafi verið af konungsætt
þeirri, er kend var við Mopsos. Þá
ætt þektu menn áður af grískum
sögnum, en heldu, að hún hefði
verið grísk. Samkvæmt grískum
heimildum reisti Mopsos konungur
margar borgir í Cilicia og Pamp-
hilia. Á steinunum í Karatep er
sagt frá ríkisstjórn Asitawandas,
en þar er lítið getið um hernað,
heldur friðsöm störf. Og hvað eftir
annað er það tekið fram að undir
hans stjórn hafi Danunar lifað í
friði og eflst að velmegun og far-
sæld.
Hann hefur sennilega verið son-
ur Awarikus, sem kallaður er Uriki
í fornum assýriskum heimildum.
Ef það er rjett þá hefur Asita-
wanda verið uppi fyrir 730 f. Kr.
Sennilega hefur hann þá verið
seinasti kóngur Danuna, því að
Assyríumenn lögðu þá undir sig
á árunum 725—715 f. Kr.
Karatepe-virkið hefur því ðkki
staðið lengi og alt sem þar finst
er því frá árunum fyrir 730, eða
nær 2700 ára gamalt. Hjer er því
bæði um mjög merkar fornleifar
að ræða og auk þess fornsögulegar
heimildir, sem geta reynst mjög
þýðingarmiklar..
Maður má ekki gera sig að
hundi fyrir eitt bein. (Norskur
málsháttur).
ÞAÐ var einhverntíma s.l. vetur,
að auglýst voru í Útvarpinu Ham-
borgarlær hjá matvöruverslun eða
matsölu. Mjer þótti leitt, að engin
stórborg gat eignast neitt af skepn-
unni, nema þessi eina, og því datt
mjer í hug:
Hamborgarlæri hef eg etið,
holl var sú fæða og nærandi.
Leningrads-hryggi lítils metið,
Lundúna-bógum unnandi.
Oslóar-síður met þó mest
og magál kendan við Búdapest.
MÖRG „RÍKI“
Ekki alls fyrir löngu var jeg
staddur í Reykjavík, en stóð þar
stutt við, svo að Útvarpið „plataði"
mig: — tók mig á plötu. En þá
gleymdi jeg eftirfarandi erindum:
Hann Jón átti erindi’ í Ríkið
svo oft, að það furðaði mig.
Svo raskaðist áfengisrútan,
því Ríkið það flutti sig.
Þá ók hann í Austurríki
og æfði þar gítarspil.
Söng undir á Svartadauða,
sem þar var nógur til.
Svo hækkaði verðið á víni,
vindlum og tóbaki.
Þá drógst hann í Dýraríkið,
og drakk meir en úlfaldi.
Af fjárþröng í fylliríi
hann fargaði slnum bíl.
Fór svo í Rándýraríkið
ríðandi á krókódíl.
ísl. Gíslason.
^ ^ ^
Kennið börnunum að ganga dygða
veginn — en þá verðið þið sjálf
að fylgja þeim.
i