Lesbók Morgunblaðsins - 02.10.1949, Blaðsíða 16

428
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Hvernig Hólar urðu biskupssetur.
Þótt Norðlendingar væri óánægðir
með að hafa einn biskup yfir öllu land-
inu, sem sæti suður í Skálholti, og
þótt þeir óskuðu þess af alhug að
biskupsstóll yrði settur fyrir Norðlend-
ingafjórðung, þá voru menn þó í ráða-
leysi með jörð og stað handa hinum
fyrirhugaða nýa biskupi. Einstakir
menn áttu þá kirkjur og kirkjustaði
og þóttust eigi skyldir til að láta þá
aí hendi undir biskupsstólinn. Þá var
þegar kirkjustaður á Hólum og kirkja
mikil. Þá kirkju hafði gera látið Otti
nokkur Hjaltason og er sagt að sú
kirkja hafi þá mest gjör verið undir
trjeþaki á öllu íslandi, að Otti þessi
hafi lagt tU þeirrar kirkju „mikil auð-
ræði", látið búa hana innan vel og
vandlega og þekja blýi alla. Svo er
að sjá, sem Otti hafi þá verið liðinn
undir lok, þvi að i þann tima var
prestur sá á Hólum er Hilarius eða
Illugi hjet. „Hann einn varð til bess
búinn af virðulegum mönnum í Norð-
lendingafjórðungi, að rísa upp af sinni
föðurleifð fyrir guðs sakir og nauð-
synjar heilagrar kirkju, því að áður
höfðu verið langar þæfur höfðingja á
milli hver upp skyldi rísa af sinni föð-
urleifð ng staðfestu og varð enginn til-
búinn nema sá einn“. Þannig stóð á
því, að Jón biskup Ögmundsson, sem
íyrstur varð biskup norðanlands árið
1106, fluttist að Hólum, og að þar var
siðan biskupssetur þangað til úrið
1801. (Jóh. Þorst.)
Vindsala.
í íslandslýsingu Blefkens segir: ís-
lendingar eru allir mjög hjátrúarfullir
og hafa púka, sem þjóna þeim eins og
vinnufólk. Prestarnir reyna að
stemma stigu fyrir þessu guðleysi, en
það dugir ekkert, því djöfullinn hefir
spilað svo í þeim, að þeir gefa engan
gaum að nokkurri helgri kenningu nje
vandlætingu. Þeir lofa að veita byr
fyrir fje með fulltingi fjandans, og hefi
jeg reynt það sjálfur. — En það at-
vikaðist á þessa leið: Skamt frá Bessa-
stöðum var vinnumaður, sem Jónas
hjet og var þeim Blefken vel til vina.
Hann hnýtti að skilnaði þrjá hnúta á
klút Blefkens og sagði að hann skyldi
leysa hnútana, ef þeir fengi mótbyr
SÚLUR í VESTMANNAEYJUM. Súlur eru nú friðaðar að meira eða minna
leyti hvar sem þær halda til i Evrópu. Menn ætla að reyna að koma í veg fyr-
ir að það fari svo um þennan stóra og fallega fugi eins og geirfuglinn, að hon-
um verði algjörlega útrýmt. Síðan farið var að friða súluna hefir henni fjölg-
að nokkuð og er nú farin að verpa á ýmsum stöðum, þar sem hún hefir ekki
sjest lengi, svo sem á eyum í Ermarsundi. Á 10 ára fresti er reynt að kom-
ast að því hvað súlustofninn sje stór, og til þess kom prófessor Jul. Huxley
hingað i sumar að vita hvað margar súlur heldi til á íslandi. Kastaði hann
tölu á þær bæði í Vestmannaeyum og við Eldey, og taldist honum svo til að'
þær mundu vera um tíu þúsundir. — Myndina hjer að ofan tók hann á þessu
ferðalagi.
og hugsa jafnframt um sig. Þegar
þeir Blefken voru komnir undir Spán,
gerði ládauðan sjó, svo að þeir komust
ekkert áfram. Þá datt Blefken klút-
urinn í hug og ásetti sjer að reyna
nú kunnáttu Jónasar. Hann leysti
fyrsta hnútinn og kom þegar góður
byr, áður en klukkutími væri liðinn.
Þá leysti Blefken annan og þriðja hnút-
inn og jókst þá vindurinn um allan
helming, svo að þeir komust vonum
fyrr að landi.
Arngrímur lærði minnist á þessa
sögu Blefkens og ber ekki á móti því,
að einhverjir íslendingar kunni að bafa
brallað það, að selja vind; en hann
leggur það svo út, að einhverjir gár-
ungar hafi lofað heimskum og trú-
gjörnum kaupmönnum byr, til að hafa
út úr þeim fje, og sje nóg að það hafi
ræst einu sinni til þess að orð kæm-
ist á íslendinga fyrir vindsölu. (Ól.
Dav.)
A lþingiskosning
fór fram í Suður-Múlasýslu 14. júní
1890. Þá bauð Sigurður prófastur
Gunnarsson sig fram á kjördegi, og
kom með kjósendur sína með sier.
Hann var kosinn þingmaður með 38
atkvæðum, en sjera Páll i Þingmúla
fjekk 29 atkv. og Jón prófastur í Bjarn-
arnesi 10 atkv.
Úr gömlu brjefi.
Kýr átti að bera í Borgarfirði. Kálf-
urinn rak út höfuðið, sneri inn aftur
og hefir ekki sjest síðan.