Lesbók Morgunblaðsins - 16.10.1949, Side 1
Ernst Pollatschek: 3. cjrein
BAK VIÐ JÁRIVITJALDIÐ
Sannleikurinn um „Sseluríki"
hinna vinnandi stjetta
Líkt í leppríkjunum.
Sömu vinnuskilyrði og í Rúss-
landi eru í leppríkjum þess. Hinn
ungverski heimildarmaður minn
segir svo frá ástandinu í Ungverja-
landi: „Fjöldi fyrirtækja var sett-
ur undir þjóðnýtingu og kommún-
istar gerðir að framkvæmdastjór-
um þeirra. Lög voru sett um refs-
ingar handa þeim „lötu“ verka-
mönnum, sem ekki vildu fullnægja
fimm ára áætluninni. Uppbótum
samkvæmt Stachanov-aðferðinni
var lofað. Fyrir óvandvirkni er
hægt að dæma menn til fimm ára
fangelsisvistar. Verkföll eru bönn-
uð, og mönnum er bannað að fara
úr einum stað í annan. Meiri af-
kasta er krafist en grunnlaunin eru
lækkuð“.
Önnur fregn frá Ungverjalandi
hermir, að hinn 2. júlí 1947 hafi
þinginu verið þröngvað með hót-
unum til þess að samþykkja þriggja
ára áætlun. En með henni var
stjórninni fengið alræðisvald.
Henni voru ekki aðeins fengin yfir-
ráð allra banka og fyrirtækja,
verksmiðja og vjela, heldur mátti
hún einnig ráða yfir vinnukraftin-
um, það er sjálfu fólkinu, hún gat
þvingað menn til að vinna og setja
þá niður hvar sem henni þóknaðist.
„Ríkisreksturinn hefir í för með
sjer ótrúlega skriffinsku og starfs-
mannafjölda, sem langt yfirgeng-
ur rekstrarkostnað fyrirtækjanna á’
meðan þau voru í höndum einka-
manna. Framleiðslan verður ekki
ódýrari, og eignirnar, sem teknar
voru af efnamönnunum hrökkva
alls ekki til þess að greiða hinn ó-
hemjulega rekstrarkostnað. Hvorki
neytendur nje verkamenn hafa
neinn hag af því að ríkisrekstur
var upp tekinn.
Hinir nýu herrar eru óhófsbelg-
ir og þarfir þeirra eru langt um
meiri en fyrri húsbænda. — Þeir
aka um alt í erlendum lúx-
usbílum. Verkamaðurinn, sem verð
ur að vinna baki brotnu í 3—i
klukkustundir til þess að geta
keypt sjer eitt kíló af kartöflum,
hefir þó þá ánægju að afloknu
dagsverki, að mega horfa á bíla-
fjöldann fyrir utan skemtistaðina
og leikhúsin, og sjá þessa nýu
„kapitalista" koma þar aðvífandi,
menn, sem enga þekkingu hafa, og
ekkert hafa til þess unnið að verða
slíkir stórlaxar. Það er aðeins lit-
ið á það að þeir sjeu tryggir komm
únistar, annað hefir ekkert að
segja“.
í maí 1949 kom sú fregn frá
Tjekkóslóvakíu að þar hefði verið
komið á ákvæðisvinnu fyrirkomu-
laginu. Þá hafði þar verið saminn
margbrotinn „ríkislaunataxti“ þar
sem launþegum var skift í átta
flokka, og hver atvinnugrein.fjell
undir ákveðinn launaflokk. Þar er
ekki tekið neitt tillit til aldurs nje
þekkingar, heldur alt miðað við
afköstin. Ákvæðisvinna er í nám-
um og mörgum iðngreinum. Ætl-
ast er til þess, að hún verði alls
staðar innleidd. Svo er verið að
semja nýa áætlun um afköstin,
með það fyrir augum, að fá meira
unnið fyrir sama kaup.
„Wiener Arbeiter Zeitung“ skýr-
ir frá því hvernig ástandið er á