Lesbók Morgunblaðsins - 16.10.1949, Blaðsíða 4

LESBÓK MORGUNBLADSINS
443
ííb >40 ip.slai
Fyrir 1 kg. ^f hveiti 6 stundir.
Fyrir 1 eggi 1 st. og 20 mín.
Fyfi^lf,*h?g.<<áýkri 8 stundir.
FýVfF ^fnjöri 30 stundir.
Fýrff k^.^urosti 18 stundir 40
mkUJ h3GV 391
Fyrir TJícjff^b'réndu kaffi 80 stund-
. /. 1 loi.cj öisi.8
/ficv ruösmbi
Fyij'ir 1 kg. té 53 stundir 20 min.
Fyr^r 1 kg^ Sjúkkulaði 400 stundir.
Eyrir 1 liter víns 16 stundir 40
min. „
. siib/tiu
Eyrir lj ^r^iuskom 146 stundir
40 m,ín.
i9r“moz rinsrí
Fyrijr^ 1, fatnaði 400 stundir.
Fróðlegt er einnig þetta, sem
stencjur ý ajistíirrísku blaði („Vor-
ar
r/1
sblatt“
Bregenz 8.
sept.,1948)':^’
vVinn\iyitan 1 öreigaríkinu er oft
ast meira en 18 stundir, venjulegast
60 stundij^ JÞar með er ekki reikn-
uð ysjálfbc)ðavi/nna“ í námunum og
við uppske runa. nje heldur sunnu-
dagsvinna í' fearfir „Nationalen
" íirr/W'' rjnfc
Froj)l“. I Júgóslavíu eru verka-
menh látnir vinna að lagningu bíla-
brauta eða að byggingum í hinu
nýja stjórnarhallahverfi í Belgrad.
Aldrei fér þar svo fram flokks-
fundur, að þess sje ekki krafist að
verkaménn leggi meira á sig og
afkasti meira.með aukavinnu.
í Tjékkóslóvakíu var í vor hafin
herför fyrir því að „verkamenn
gæfu ríkinu 30 miljónir vinnu-
stundau. Eh ríkið heyrir illa þeg-
ar verkamenn fara auðmjúklega
fram á það, aij breyting sje gerð
á launurri sínum, og verða því marg
ir að stunda vinnu „á svörtum
markaði“ til þess að geta haft of-
• O > ,0 ,
an ^af fyrif , sjér, á meðan su leið
er fær.
’ < 5 \ ' i í í 1 i
Laun ve^kamanna hrökkva naum
lega fyrir lágmarks nauðsynjum.
Vöruverð á opnum markaði hefir
verið mjög háyt síðan 1945.
rWarsjá, Bpdapest, Búkarest og
Belgjrad eru samt sem áður allar
búðir fúllar af varningi, og sýning-
argluggarnir æra upp sult í þeim
vesalingum, sem ekkert geta
keypt“.
Söluskatturinn kemur mjög
þungt niður á rússneskum verka-
mönnum og lægri starfsmönnum.
Þessi skattur er að vísu til á Vest-
urlöndum, en mörgum sinnum
lægri heldur en í Rússlandi. í rit-
inu „Die Sovjetunion“, sem gefið
er út af jafnaðarmannaflokknum
í Sviss, er þetta sagt um söluskatt-
inn:
„Árið 1940 nam söluskatturinn
59'/< af heildartekjum ríkisins. Þessi
söluskattur er ákaflega mismun-
andi, og er það gert að yfirlögðu
ráði stjórnarherranna. Rjett fyrir
stríðið var söluskatturinn á eftir-
töldum vörum: brauð 75%, flesk
70%, smjör 60%, salt 82%, te og
kaffi 86%, vefnaðarvara 74%, skó-
fatnaður 80%, sápa 62%. Smásölu-
verð á sykri var þá ákveðið með
lögum 6.50 rúblur kg., en þar af
var söluskatturinn 5,20 rúblur“.
Það hlýtur hverjum manni að
vera alveg augljóst að svona gífur-
legur skattur á helstu lífsnauð-
synjum kemur ógurlega hart nið-
ur á hinum illa launuðu verkamönn
um.
Neyð í „sæluríkinu“.
Einna aumkvunarverðastir eru
gamlir menn í Rússlandi, menn
sem varla eru vinnufærir. Um þá
segir Ernst Jucker svo (í „Erlebtes
Russland“ 1948):
„Mest kendi jeg í brjósti um
gömlu mennina í Rússlandi, menn,
sem höfðu shtið sjer út í verk-
smiðjunum, einu sinni verið þeir
duglegustu þar, og höfðu fórnað
ríkinu öllum kröftum sínum. Nú
verða þeir að horfa upp á það,
að hinum yngri er betur borgað,
vegna þess að þeir geta haldið út
í vinnusamkeppninni. En þeir,
gömlu mennirnir, fá nú aðeins
„skömm í hattinn11.
Oft hefi jeg sjeð, þegar laun
verkamanna voru greidd, hvernig
augu gömlu mannanna loguðu af
angri og gremju. ,,Eru þetta laun-
in fyrir baráttu okkar, er þetta
Marxisminn?“ Þetta fannst mjer
jeg geta lesið í svip þeirra. Jeg
kendi í brjósti um þá, þessa út-
tærðu menn. Af brennandi gremju
kreistu þeir hina fáu skildinga í
lófa sjer. Og svo rendu þeir spyrj-
andi augum á myndina af Marx,
sem hangir á öllum vinnustöðv-
um. Síðan litu þeir öllu óvingjarn-
legar á myndina af Lenin, en það
brann heiptareldur úr augum
þeirra þegar þeir litu á myndina
af Stalin. Þeir gátu ekkert sagt,
þeir máttu ekkert segja. Þeir hafa
lært það af reynslunni að þegja og
hugsa“.
Nú skulum við athuga húsa-
kynni verkamanna í Rússlandi.
Ernst Jucker lýsir þeim svo:
„Umhverfis Moskvu og aðrar iðn
aðar borgir gefur að líta verka-
mannabústaði, sem eru svo hrylli-
legir, að manni verður illt af að
horfa á þá. Það eru venjulega jarð-
húsgryfjur með torfþaki. Á einn
veginn rísa þau ofurlítið upp af
jafnsljettu. Þar er þil, gert úr
nokkrum fjölum og á því dyr og á
hurðinni örlítil gluggasmuga.
Hundruðum saman búa verka-
mannafjölskyldur í einni kássu í
þessum íbúðum, því að annars
hefðu þær hvergi höfði sínu að að
halla. Þarna þrauka þær í vetrar-
kuldunum og votviðrunum haust
og vor. Ef menn hýstu kindur í
svo ljelegum kofum í Sviss, nuindi
dýraverndunarfjelagið og lögregl-
an skerast í leikinn.
Menn verða að gæta þess, að í
þessum kofum verður fólkið að
búa árum saman, áður en það fær
sæmilegt þak yfir höfuðið. Og á
meðan það hírist í grenjunum,
verða börnin veik af beinkröm,