Lesbók Morgunblaðsins - 16.10.1949, Blaðsíða 16
460
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Björn Gunnlaugsson
yfirkennari þótti fremur stirður í
dönsku á Hafnarárum sínum. Er þetta
meðal annars haft eftir honum: „Jeg
gjör meget af Grynegröden, men dog
gjör jeg mere af Bönnegröden, thi den
staar bedre under“.
Heimtufrekja.
Benedikt Gröndal hefir lítillega lýst
því fólki, sem bjó á Álftanesi þegar
hann var í aesku og átti heima á Bessa-
stöðum. Að því loknu segir hann: Þó
að þetta fólk væri fátækt, þá var það
ekki ólukkule’gt eða óánægt, því þá var
ekki búið að gefa því þær hugmyndir
eða koma inn hjá því öllu því eymd-
arvæ'i og barlómi, sem nú er orðin
tíska. Það var ómentað og ófínt en þótt-
ist ekki of gott til að vinna og yfir
höfuð slarkaði það af, Þó ekki væri
þá hallærislán eða samskot; þá voru
þarfirnar minni, af því menn vissu
minnr. um heiminn; en það hefur drep-
ið okkur, að við höfum ágirnst meira
en við getum risið undir, kennum svo
landinu og náttúrunni um, en gætum
ekki uð því, að vjer heimtum það, sem
ómögulegt er.
Fyrirburður.
Þeir Jón Espólín sýslumaður og Gisli
Konráðsson voru hinir mestu vinir.
Orkti Gísli fyrir hann rímur af Attila
Húnakonungi og Hervararrímur. Hann
ritaði og Húnvetningasögu að hvöt
Espólíns. En Espólín fræddi Gísla mjög
í sögu landsins og forntungu og voru
þeir jafnan saman þegar Gísli mátti
því við koma. Morgun þann hinn sama
er Espólín andaðist 1. ágúst 1836, var
Gísli heima hjá sjer á Skörðugili og
lá milli svefns og vöku i rúmi sínu.
Heyrðist honum þá kallað upp yfir sjer:
,.Espólín!“, en daginn eftir frjetti hann
lát hens.
Árið 1791
var tíðarfar hið versta frá nýári um
alt Suðurland. f febrúar gerði hjer hin-
ar mestu frosthörkur, sem elstu menn
þóttust hafa lifað. Var gengið á ísi
milli allra eya frá Seltjarnarnesi til
Akurtyar, Örfiriseyar, Engeyar og Við-
eyar og frá Viðey að Hofi á Kjalar-
LÆKJARGATA. — Stórfeldasta framtakið til að ráða bót á úreltu skipulagi
Reykjavíkur, er breikkun Lækjargötu, og mun einnig hafa geisimikla þýðingu
fyrir umferð i Miðbænum. — í Lækjargötu voru upphaflega aðeins tvó hús
og var hún þá kölluð Heilagsandastræti, vegna þess að í húsum þessum
bjuggu biskup og dómkirkjuprestur. Smám saman var gatan lengd suður með
læknum alla leið að Tjörninni, en var þvengmjó. Þegar lækurinn var settur
í stokk og farvegur hans fvltur, breikkaði gatan um helming. en var nú orðin
alt of þröng fyrir hina miklu umferð, sem þar var orðin, enda var hún ekki
gerð fyrir bifreiðaumferð, fremur en aðrar gamlar götur. Nú verður hún breið-
asta og fegursta gatan í bænum. — Myndin sýnir Lækjargötuna eins og hún
er nú, þar sem unnið er af kappi að því að fullgera hana. Þarna verða tvær
breiðar akbrautir með gangstjett á milli, eins og glögt má sjá á myndinni. —
(Ljósm. Ól. K. Magnússon).
nesi. Einnig var Hvalfjörður einn is-
hella. Fór aldrei klaki úr jörð á því
sumri, segir Espólín. — Næsti vetur
var og frostharður, en snjóalítill, vorið
kalt og síðgróið. Heyskapur var bág-
ur og nýting hin aumasta. Fiskafli var
lítill hjer syðra. Hafði fólk við sjávar-
síðuna þá lítið til viðurværis og át með-
al annars fjörubjöllur, fjörugrös og
söL
Snjóflóð
Um vorið (1818) í mars tók snjó-
skriða Augnavelli í Skutulsfirð i og
voru níu manneskjur naktar í svefni.
Hún tók nokkuð af baðstofunni 150
faðma með sjer, en braut annað ofan
á fólkið; lá það undir viðum, torfi og
klaka í fjögur dægur. En síðan urðu
menn af næsta bæ varir við, heimtu
að sjer fleiri og fóru til bæjarins i blind
hrið með verkfærum, og rufu til hans.
Náðust hjónin með lífi, tvö börn og
vinnukerling, en eitt barn lá dautt á
fótum foreldra sinna. Fengu menn þá
ei lengur að verið á þeim degi íyrir
myrkri og þreytu, og var enn leitað
annan dag. Fanst þá eitt barn dáið og
eitt ungmenni, en gamalmenni var með
lífi, og dó samaægurs. Lá svo það sem
lifði um hríð við sár og örkuml. (Esph.)
Svartáll
f vík einni á veginum við Borgar-
hraun og Löngufjörur er eins konar
leðja ,sem kallast svartáll. Þetta er áln-
ardjúpt lag af þunnri leirleðju, en í
hana hafa safnast leifar rotnaðra sjávar
og land-plantna, því að sjávarflóð ná
hingað í stórstraumum. Jarðvegur er
hjer járni blandinn. Þegar veður er kyrt
og hlýtt, leggur ónotafýlu upp af leðju
þessari, þegar riðið er yfir hana. Ann-
ars finst leðja þessi hingað og þangað
við ströndina á Löngufjörum. Það er
varasamt að fara yfir þessa leirpytti,
því að þeir eru vaxnir grasi, en undir
er kviksyndi svo djúpt, að hestar hafa
sig ekki upp úr þvi. (E. Ól.).