Lesbók Morgunblaðsins - 20.11.1949, Blaðsíða 4

512
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
sinni hafði söfnuðurinn sprcngt
kirkjuna utan af sjer, og enn varð
að stækka. Var valið til þess árið
1924 þegar söfnðurinn átti 25 ára
afmæli. Þá var bygður við kirkj-
una kór úr steinsteypu, 6,5 metrar
á lengd og 5,3 m. á breidd, og öðr-
um megin yið hann sjerstök stúka
fyrir prestinn, en hinum . megin
skrúðhús. Undir kórnum er kjall-
ari og þar miðstöð. Jafnframt þessu
var hvelfing kirkjunnar hækkuð,
svo að nú urðu 15 álnir undir loft
í stað 10 áður. Nú var sett raflýs-
ing í alla kirkjuna, en áður hafði
þar verið gasljós. Þá var og gert
herbergi uppi á lofti fvrir söng-
fólk og organista. Og enn fleiri
breytingar voru gerðar. Þar sem
áður voru gráturnar og altarið, var
nú komið fyrir 9 bekkjum hvor-
um megin og jókst þá sætarúm í
kirkjunni um 200. En kórinn var
hafður svo rúmgóður að þar gæti
setið 70—80 fermingarbörn. Var
hún þá orðin stærri en dómkirkj-
an, rúmaði um 200 manns fleiri í
sætum. Kirkjuna vígði sjera Ólaf-
ur þá í þriðja sinn hinn 21. desem-
ber. Þá sagði sjera Haraldur Níels-
son:
„Hver hefði spáð því fyrir 25
árum að árið 1924 mundi rísa hjer
upp kirkja í höfuðstað landsins,
sem væri komin fram úr sjálfri
dómkirkjunni? Sá spádómur mundi
ekki hafa þótt sennilegur. Samt
mundi hann hafa þótt ósennilegri,
ef því hefði verið bætt við, að sú
kirkja mundi reist án alls styrks
frá kirkjustjórn og án allrar hjálp-
ar Alþingis. En allra ósennilegastur
þó, ef klykt hefði verið út*með
því, að þetta mundu aðallega fram-
kvæma fjelitlir alþýðumenn. Samt
hefir petta furðulega gerst á ekki
lengri tíma“.
Haraldi Níelssyni var vel við
fríkirkjuna og fríkirkjusöfnuðinn,
og hafði hann sjerstaka ástæðu til
þess. Þegar það var lögtekið að
tveir prestar skyldu vera við þjóð-
kirkjusöfnuðinn í Reykjavík, var
Haraldur kosinn annar prestur
hans (1909), en varð ári seinna
að láta af því embætti vegna las-
leika. Fjöldi manna saknaði þess
að missa þennan mikla kennimann,
og nokkrum árum seinna stofnuðu
þeir sjerstakan söfnuð í þeim til-
gangi að íá hann til að halda átram
að prjedika, og felst hann á það.
Þessi nýi söfnuður eða fjelagsskap-
ur fekk inni í fríkirkjunni og sagði
sjera Haraldur svo um það síðar:
„Jeg efast um að nokkur þjóðkirkju
söfnuður hefði átt þá andlegu gest-
risni fyrir 10 árum, því að dóm-
kirkja landsins á hana ekki enn“.
Hjer er langri sögu um þröngsýni
á þeim árum brugðið upp í fáum
orðum, og jafnframt sjest á þessu,
að Reykvíkingar hefði ekki feng-
ið að njóta andlegrar leiðsögu
þessa hins mesta kennimanns, er
þjóðin hefir eignast á seinni öld-
um, ef fríkirkjan og fríkirkjusöfn-
uðurinn hefði ekki verið til. —
Árið 1926 var keypt til kirkjunn-
ar hið mikla og vandaða pípuorgel
sem þar er. Kostaði það 44.000 kr.
Var byrjað að koma því fyrir í
maí og fyrst leikið á það 17. júní
Árið 1935 rjeðist söfnuðurinn í
það að reisa íbúðarhús handa presti
sínum. Stendur það við Garða-
stræti og er í rauninni meira en
íbúðarhús, því að þar er einnig
kapella, sem notuð er til sjerstakra
helgiathafna.
Og árið 1941 voru reistar tvær
skrifstofur sín hvoru megin við for
kirkjuna.
Eins og sjá má á því, sem nú
hefir verið rakið hefir söfnuður-
inn þurft á miklu fje að halda um
dagana. Árið 1904 skuldaði hann 18
þús. kr. fyrir kirkjubygginguna, en
samt rjeðist hann ótrauður í við-
bygginguna. Svo kom kórbygging-
in og breytingin á kirkjunni, orgel-
kaupin og bygging prestsetursins
hvað á eftir öðru. En fjármálum
safnaðarins hefir verið stjórnað vel,
það sjest á því, að á afmælisdegi
sínum 1944 losaði hann sig úr öll-
um skuldum.
í sumar hefir farið fram allsherj-
ar viðgerð á kirkjunni, sett á hana
nýtt járn og hún máluð og lítur nú
út eins og ný væri.
ÞEGÁR fríkirkjusöfnuðurinn lít-
ur nú yfir farinn veg á 50 ára
afmæli sínu má hann vera ánægð-
ur og forsjóninni þakklátur fvrir
handleiðslu hennar. Söfnuðurinn
hefir átt því láni að fagna að hafa
ágæta kennimenn, hvern fram af
öðrum, samhenta safnaðarstjórn
og marga fórnfúsa áhugamenn inn-
an sinna vjebanda. Hygg jeg að
enn í dag sje jafnsatt og fyrir 25
árum, það sem sjera Ólafur sagði
þá:
„Fríkirkjan hefir verið svo lán-
sömu, að margir þeir menn, sem
stóðu af stofnun hennar, sem heldu
henni undir skírn, að segja má,
hafa lagt líf sitt við hennar líf
og hvorki sparað sig nje efni sín í
baráttunni fyrir tilveru hennai. Og
svo er hitt, að á hverri erfiðri
stund hafa henni bæst nýir liðs-
menn og starfsmenn, sem unnið
hafa þenni gagn eftir mætti, hver
upp á sína vísu og engu látið sig
skifta dómana út í frá. Það reyn-
isjt jafnan svo í öllum greinum,
að dagdómarnir og þvaðrið deyr
eftir litla stund og verður að engu,
en dáðrík starfsemi lifir og ber
því meiri og betri ávexti, sem hún
er af einlægari og betri toga spunn-
in“.
ÞEGAR fríkirkjusöfnuðurinn var
stofnaður, voru hjer í bæ rúmlega
6000 íbúar, og var dómkirkjan þá
þegar fyrir nokkru orðin alt of lít-
il fyrir söfnuðinn. Nú eru íbúar
höfuðstaðarins orðnir rúmlega 50
þúsundir og nú fyrst er verið að