Lesbók Morgunblaðsins - 20.11.1949, Blaðsíða 16
524
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
í DEILD útgerðarinnar á Revkjavíkursýningunni er brugðið upp furðu skírri mynd af útgerðinni meðan árabátar voru
einu fleyturnar, sem íslendingar áttu. Er það næsta merkilegt, hvað sýningarnefnd hefir tekist að grafa upp af göml-
iim munum, því að venjan er sú hjer á landi. að í súgtnn fer flest, sem hætt er að nota. En þessir gömlu munir eru
nauðsynlegir til skilnings á því, hvernig landsmenn reyndu að bjarga sjer fyr á tímum. — Eitt er þarna, sem hefir
sjerstaka þýðingu fyrir Reykvíkinga, en það er mótuð eftirmynd af Selsvör eins og hún var áður. Sjest hún hjer á
myndinni.
Lík búið til greftrunar.
Ebenezer, sonur sjera Þorsteins Pjet-
urssonar á Staðarbakka, andaðist í
Hólaskóla 1758. Segir sjera Þorsteinn
svo frá því í ævisögu sinni hvernig
lík hans var búið tii greftrunar: „Hans
lík stóð uppi í sjö daga og var sóma-
samlega búið til legstaðar af herra
biskupinum. Kistan ný og förfuð svört;
í hana var lagður svæfill, eitt línlak
sundur skorið og eitt lítið salúnsbrek-
án, um líkamann stór smáljerefts
skyrta, nokkuð brúkuð. Klútur hans
um höfuðið og hálsskyrta, item svart
silki lítið um hálsinn látið og svitadúk-
ur yfir ásjónu. — Þetta skrifaði herra
biskupinn mjer sjálfur“.
Ólánsvegir.
Það hefur alment verið talinn óláns-
vegur að gefa sig við rjúpnaveiðum á
haustum og vetrum, og mun elda eftir
af þeirri trú enn í dag. Ólánsvegur er
það og, ef unglingar gefa sig við kveð-
skap og yrkja, enda hafa menn lengi
haft þá trú, að skáld og hagyrðingar
væri jafnan fjelausir ólánsmenn og
auðnuleysingjar, og það svo, að jafn-
vel sjera Hallgrímur Pjetursson hefur
ekki komist undan því áliti í alþýðu-
sögnum, að hann hafi verið auðnulítill
maður og jafnan fátækur, þó að alt
bendi til þess, að svo hafi ekki verið.
En hagur sjera Jóns Þorlákssonar á
Bægisá virðist heldur hafa styrkt þjóð-
trúna í þessa átt. Vitað hef jeg til, að
reynt var að bæla niður hagmælsku í
ungum manni í Skagafirði um 1370 af
þessari ástæðu og svo því að hætt væri
við, að hann færi illa fyrir þetta. (Jón-
as Jónasson).
¥
Konungsgarður.
Gamla tukthúsinu hjá Arnarhóli var
breytt árið 1819 í embættisbústað fyr-
ir æðsta valdsmann þjóðarinnar. Hlaut
það þá nafnið „Konungsgarður". Vor-
ið eftir flutti Moltke greifi í það og
„þótti mönnum húsakynnin hin rík-
mannlegustu og fyllilega samboðin
jafn tignum manni og stiptamtmanni
af aðalsætt". Þarna bjuggu seinast
landshöfðingjar, og var húsið þá kall-
að „Landshöfðingjahúsið". En síðan
stjórnin fluttist inn í landið og tók
sjer þar aðsetur, hefir það verið kall-
að „Stjórnarráðshús", eða. aðeins
Stjórnarráð.
Beiskur ertu.
Árið 1638 var prestur nokkur vestra,
er Vigfús hjet, settur af embætti fyrir
þær sakir, að hann útdeildi kerlingu
í ógáti brennivín fyrir messuvín, en
kerlingin mælti það, er síðan er haft
að máltæki, er hún kendi smekksins:
„Beiskur ertu nú, drottinn minn.“
Á 17. öld
fengum vjer einokunarverslun og
einveldi. Hvort tveggja átti svo sem að
verða oss til blessunar, en í kjölfar
þessa sigldi það, að ógurlegum refsing-
um var beitt, jafnvel fyrir smávægi-
legustu brot, húðláti, Brimarhólmsvist,
brennimerkingum og lífláti.