Lesbók Morgunblaðsins - 29.01.1950, Blaðsíða 15
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
59
LISTIN LÆKNÁR
VANDRÆÐABÖRN
M A Ð U R cr ncíndur Otto L.
Shaw og er doktor í efnafræði, en
hneigðist mjög að sálfræði. Fyrir
fimtán árum stofnaði hann skóla
fyrir vandræðabörn og hefir þar
framkvæmt hugmyndir sínar um
það hvernig hægt sje að gera þau
að mönnum. Skólinn nefnist Red
Hill School og er í Kent í Eng-
landi. Árangurinn af starfi skólans
hefir verið svo góður, að 95% af
börnunum, sem þangað hafa kom-
ið, hafa náð sjer. Er skólinn í
miklu áliti og nokkuð síðan að
kenslumálaráðuneytið hefir tekið
hann upp á sína arma og greiðir
allan kostnað við hann.
Börnin, sem koma í skólann eru
á aldrinum 11—17 ára og af öllum
stjettum. Þar er ekki farið í neitt
manngreinarálit. Þar eru börn kola
námumanna jafn rjetthá börnum
auðkýfinga og aðalsmanna, og eng-
inn greinarmunur gerður á þeim
ara á mánuði. Þeir eiga auk þess
miklar fasteignir í Chicago.
Talið er að nú sje um 13 miljón-
ir Svertingja í Bandaríkjunum og
meðal þeirra eru auðvitað miklu
fleiri miljónamæringar en hjer
hafa verið taldír. Flestir hafa þeir
safnað auði á seinni árum, en þó
voru fjölda margir Svertingjar vel
cínaðir um 1920. Og það þótti
merkilegt á kreppuárunum miklu,
þegar auðkýfingar Bandaríkjanna
urðu gjaldþrota hrönnum saman,
þá var eins og kreppan kæmi ekki
neitt við Svertingja.
SVcrtingjar hafa það innræli
sem flestiun mönnum er meðfætt,
að þeir vilja vera rikir auðsins
vegna. En þö kemur hjer fleíra til
að öðru leyti en því, sem sálarlíf
þeirra útheimtir. Ekki eru tekin í
skólann önnur börn en þau, sem
hafa sæmilegar gáfur. Þangað eru
og sendir unglingar, sem gerst hafa
sekir um einhver afbrot, og þeir
njóta sama atlætis og aðrir. Er sagt
að það hafi góð áhrif á þá, er beir
uppgötva að í staðinn fyrir refsi-
vist eru þeir komnir inn á gott
heimili.
Aðalaðferðin, sem höfð er í þess-
um skóla, til þess að koma ungling-
unum á rjettan kjöl, er að láta þá
mála og teikna. Segir Ivor V. Hol-
land yfirkennari skólans að þetta
hafi reynst mjög þýðingarmikið
Með þessu móti fái unglingarnir
útrás fyrir starfsþrá sína og sköp-
unargáíu og það hafi alveg ótrú-
lega góð áhrif í þá átt að græða
undir sálarlífsins.
Unglingarnir eru látnir alveg
einráðir um það hvað þeir mála
greina. Þeir sjá það, að eftir því
sem þeim vex fiskur um hrygg'
efnalega, eítir því eru meiri lík-
indi til að þeir fái jafnrjetti við
aðra borgara. Auðsöfnun þeirra er
því meðfram sjálfstæðisbarátta.
Hinn mikli foringi Svertingja.
Frcderich Douglas, sagði fyrir 70
árum:
„Ef svo skyldi í'ara að Svertingj-
ar hjer í Bandaríkjunum eignuð-
ust einhvern tíma menn, sem vekja
eftirtekt á sjer fyrir framkvæmda-
semi, dugnað, fjármálavit og efna-
legt sjálfstæði, þá þurfum vjer
ekki að bera neinn kvíðboga fyrir
því að vjer íáum ekki öll rjett-
índi til jafns við hvjta menn“,
eða teikna og skifta kennararnir
sjer ekkert af því. Með þessu móti
fær útrás það sem inni fyrir býr
hjá þeim, niðurbældar tilfinngar,
gremja, ofstopi, ástríður o. s. frv.
Og það er alveg ótrúlegt hvað ungl-
ingunum ljettir við slíkar orðlaus-
ar tjáningar. Það er eins og einn
14 ára drengur þar komst svo
heppilega að orði: „Listin hefir góð
áhrif á mig vegna þess að jeg get
dregið upp myndir af því, sem inni
fyrir býr, án þess að fólk hafi hug-
mynd um hvað jeg hugsa“.
Af teikningum og málverkum
skólans draga svo sálfræðingar
skólans sínar ályktanir um það
hverjar sjeu hinar sálfræðilegu á-
stæður til þess að börnin hafa orð-
ið vandræðabörn. í myndinni end-
urspeglast það sálarstríð, sem inni
fyrir býr, oft á fremur ruddalegan
hátt, en ber þess þó ávalt merki
hvar skórinn kreppir að.
Eftir því sem stundir líða, fara
teikningarnar að breytast og það
sýnir hugarfarsbreytingu. Fylgjast
sálfræðingarnir nákvæmlega með
því.
Þetta tvent, sálgæslan og teikn-
ingarnar, væri þó ekki nægilegt
til þess að betra börnin. Til þess
þarf lempni, skilning og föðurlega
umhyggju kennaranna. Skólinn er
eins og gott heimili. Nemendurn-
ir eru látnir hafa sem allra mest
frjálsræði. Mikil alúð er lögð við
það að skapa gagnkvæmt traust
miili kennara og nemenda og miili
nemendanna innbvrðis. MeÓ þessu
læra börnin sjálfsvirðingu og einn-
ig að bera virðingu fyrir öðrum.
Þau finna þar líka fljótt til ör-
yggis, en máske hefir það verið
meðvitundin um öryggisleysi
heima, sem upphaflega gcrði þau
að umskiftingum.
Dvalártími imglingauna í þcss-
um skóla er þetta 2—5 ar. en það-
an koma þeir sem nýir menn og
efhi í nýta borgara. -