Lesbók Morgunblaðsins - 19.03.1950, Blaðsíða 2

158 * r - LESBÓK MORGUlMtíLAÐSíMS
kalli á Reykjanesi frá 1743—1771“
og sem var langafi Jochums. Þessa
æfiminningu hef jeg sjerstaklega
haft til hliðsjónar við sammngu
eftirfarandi greinargerðar um Joc-
hum og nokkra ættingja hans.
Um ætt Jochums skrifar síra
Matthías sonur hans í endurminn-
ingum sínum meðal annars á þessa
leið:
„Leifar hinna fornu stórætta, svo
sem Björns ríka, Ólaíar ríku, Stað-
arhóls-Páls og Magnúsar prúða
bróður hans,1 undu einna lengst í
Breiðafirði. í móðurkyn var faðir
minn komirm af Magnúsi, en Svefn
-eyingar, tengdamenn móður minn-
ar, eins-og Eyólfur dbrm. í Svefn-
eyum, frá Birni í beinan karllegg.
Karllegg feðra sinna kunni faðir
minn ekki að rekja nema til lang-
afa síns, Kollabúðar-Bjarna, sem
flutt hafði vestur norðan úr Skaga-
firði. Foreldrar mínir báðir voru
komnir af dætrum Bjarna. Hans
ætt má rekja í karllegg til Bjórns
prófasts Gíslasonar í Saurbæ, þess
er ól upp Odd biskup Einarsson.“
Á öðrum stað í endurminningum
sínum segir síra Matthías, að Joc-
hum faðir hans væri „ekki síður
vel viti borinn en Þóra móðir hans,
þótt einhæfari væri.“ Hann lætur
þess einnig getið, að síra Páll
Hjálmarsson á Stað á Reyk|anesi
(d. 1830), sem kallaður var hinn
lærði, hafi viljað láta Jochum
ganga mentaveginn, en til þess
þóttist faðir hans engin efni hafa.
„Jochum var námfús og nam ýms-
an fróðleik og ritaði vel og skipu-
lega,“ skrifar síra Matthías.*
Jörðin Skógar í Þorskafii’ði var
langfoðga eign, „skóga- og íjalla-
jörð, erfið og veðurnæm, en kosta-
væn ef henni var vel dugað“. Þeir
langfeðgar bjuggu þar hver fram
af öðrum samtals 106 ár.
* Mattii. Jochumsson: Sögukafiui af
sjalfum mjer. Akureyri Í922, bls. 11,
13, 19.
Þetta tímabil sundurliðar Joc-
hum þannig:
Magnús íöður i'aðir hans reisir
bú á eignarjörð sinni Skógum árið
1754.
Magnús Magnússon faðir hans
tekur við jörðinni stuttu fyrir alda
mót (líklega) 1798 og býr þar til
ársins 1830.
Jochum íekur svo jörðina eftir
föður sinn og býr þar til 1860. Síð-
ustu 2 árin hafði Magnús, elsti son-
ur Jochums, búið á Skógum ásamt
föður sínum, en flytur svo á aðra
jörð. Og líklega hafa þá foreldrar
Magnúsar, Jochum og kona hans,
sem þá áttu öll börn sín uppkomin,
ílust með Magnúsi, þótt ekki sje
þess getið.
Magnús föðurfaðir Jochums var
kvæntur systur Kollabúða-Bjarna
og var talinn röskur og ötull bóndi,
en konan var af mörgum talin bæði
húsbóndinn og húsfreyjan og hafði
tilhneigingu til fræðslu og bóka
fram yfir hann.
Magnús sonur hans, er tók við
jörðinni eftir foreldra sína, \rar
ekki talinn eftirbátur föður síns,
eftir því sem ráðið verður, heldur
fremri honum um margt. í stað
þess að fara til sjóróðra á vorin
suður undir Jökul eða norður í vík-
ur, sem flestir bændur í sveitinni
gjörðu þá með misjöfnum árangri,
hugsaði hann um ábúðarjörð sína
og búskapinn og vann að smíðum
á búsáhöldum o. s. frv. „Á hverju
vori fór hann í steinbitslestaferðir
vestur á Látur eða Víkur og keypti
á 4 hesta harðfisk til heimilis síns,
er hann greiddi að helmingi í
smjöri og hinn helminginn i kolum
og bússmíðisgripum, því kola-
brenslu rak hann líka, sem þótti
arðvænleg“, skriíar Jochum. „Fað-
ii minn var hagur á alt búsmíði“,
skrifar hann ennfremur. :,*Svo
ktypti hann ætíð af kaupmanni
Eiríki Kúld 4 vættir herts fiskjar,
þorsk og ýsu, fyrir utun útlendan
varning og aðrar nauðsynjar til
heimilisins og galt með ull, smjöri,
kjöti og öðrum búsafurðum, því bú-
skapurinn gekk vel og nytjar af
búpeningi voru góðar.“
Magnús var einnig nefndarmað-
ur í hjeraði og gegndi hreppstjóra-
störfum um tíma, en hugsun hans
um bújörð sína og búskapinn var
honum fyrir öllu.
Sigríður Aradóttir, sem var kona
Magnúsar og móðir Jochums, var
dóttir Ara bónda, hreppstjóra og
kirkjuhaldara á Reykhólum, Jóns-
sonar prests á Stað á Reykjanesi,
Ólafssonar prófasts í Kirkjubæ,
Einarssonar prófasts í Heydölum,
föður Odds biskups.
Móðir Ara var Sigríður Teitsdótt-
ir sýlumanns Arasonar, er giftist
síra Jóni 1730. Teitur var kominn
af Ara í Ögri og Ara Jónssyni lög-
manni. Hann bjó á Reykhólum.
Móðir Sigríðar Teitsdóttur var
Margrjet Eggertsdóttir Sveinbjarn
arsonar írá Kirkjubóli í Langadal,
,,Mála-Sveinbjarnar“, sem kallaður
var. Hún var skörungur mikill og
bjó lengi á Reykhólum eí'tir mann
sinn, sem ekki varð gamall, og
varð háöldruð, ljet eftir sig auð
mikinn, sem skiftist milli barna
þeirra.
Kona Ara á Reykhólum, móðir
Sigríðar, var Helga dóttir síra Árna
í Gufudal, Ólafssonar lögsagnara á
Eyri, sem ætt átti að telja til
margra mætra, merkra manna í
Vestfirðingafjórðungi.
Síra Jón Ólafsson átti með konu
sinni 5 börn. Meðal þessara barna
var Ari á Reykhólum, íaðir Sig-
riðar móður Jochums i Skógum
eins og áður er getið. Ari var höið-
ingsmaður, fríður sýnum; ör í lund
og gestrisinn, en heldur irígeðja.
Hjá honum andaðist faðir hans og
móðir, svo og Gunnar prófastur
Pálsson hinn lærði (d. 1791) ílda-
vinur síra Jóns.
Eitl barna síra Jóns var Joclium,