Lesbók Morgunblaðsins - 26.03.1950, Blaðsíða 15
187
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS WSK.irT
unnar
i.
Þaö er —
hið rauða blóm.
Mitt í draumarósum dökkum
á dauðafljótsins holu bökkum
líkt og logi rís.
Hann var —
hinn grái steinn.
Eldsins rauða ægiveldi
aleinn huldi skuggafeldi.
— Hvaðan komstu, blóm?
Hún var —
hin mikla mold.
„Upphaflegast11 er hið „dauða?“
Hví óx á jörðu blómið rauða?
Hvaðan komstu, líf?
Hvað kom, —
sem eigi var?
Fæðing, dauði, framrás, hröpun,
fullkomnunin, eyðing, sköpun?
— Upphaf eigi var.
Allt var —
til eilífð frá.
Heimsblekking um órof alda
augað lítur þúsundfalda.
Líf og andi er.
Það er —
hið hvita blóm.
Mitt i reit af liljiun ljosum
hjá lífelfunnar silfurrósum,
hið hvíta, bjarta blóm.
II.
Að baki línu og lita
sem litningar stóð
í efnisheimi hulin
hugmyndaþjóð. —
Sjá, straumar af hugmyndum,
stormar af sálum
um stjarnhveli fer.
— í storknandi málmgrýti
steyptar myndir
steinsálir skapa sjer:
Hugmyndir sendar
úr heimi andans,
huga þjer,
gerandi, alls sem er.
Koma frumheimar.
Bíða blómheimar.
Koma blómheimar.
Bíða dýrheimar.
Koma dýrheimar.
Bíða mannheimar.
Koma mannheimar.
Bíður þú?
Hver hugmynd, sem vakir
í vitund þinni
og veru skapar sjer,
óðal sitt byggir í þjer,
gerandi alls, sem er.
III.
Og speki manna er stjarna ein, sem
snýst
í stórum hring um þig og möndul
sinn,
heimssól björt. — Og stjarna, þanki
þinn
þaðan gegnum ský og myrkur
brýst.
Um aldaraðir öðrumegin býr
eyðinótt, þar hálfur máni fer.
En sólfar bjart á hinum helming' er:
Af himni þínum nótt og þoka flýr.
SVo hálf í myrkri, hálf í ljósi er
heimskringlan, er markar stjörnu
þa
og snýst í hring um djúpin dular*
blá
svo dægraskipti verða mörg hjá
þjer.
Á stjörnu speki vorrar allt, sem er,
er endurfæðing þess, sem horfið
var:
Sama skin og sama skýjafar
um sömu stjörnu heimsins aldur
fer.
Og sama Ijósfley sömu ströndum
nær.
Sól, er hvarf um aldir skín í dag,
og strengir hennar leika sama lag ‘
og leikið var á hörpu þína í gær —.
En eflaust, systir heimska, heldur
• þú,
að heimsmenning sje stærst á þinni
öld,
að endii' hennar sje þitt ævikvöld,
að aldrei væri af dýpri miðum sótt.
— Hver kynslóð mín er sæl í sinni
trú,
að sóhn skíni bjartast okkar nótt!
4/ 4* 4/
EKKI var það alveg rjett, sem stóð
í Lesbók um daginn, að Viðeyar-
stofa sje tveggja alda gömul á þessu
ári. — Ochsen stiptamtmaður and-
aðist 9. september 1750 og hafði
aldrei til íslands komið. Hinn 5.
október var Rantzau greifi skipað-
ur eftirmaður hans og honum gert
að skyldu að flytjast til íslands.
Ekki vildi hann setjast að á kongs-
garðinum Bessastöðum og var því
ákveðið að byggja hús handa hon-
um í Viðey. Það eru því 200 ár í
haust síðan sú ákvörðun var tekin.
En ekki var byrjað á Viðeyarstofu
fyr en 1752. Var Rantzau þá hættur
við að koma hingað, en Skúli hafði
fengið ábúð á Viðey árið áður.
Upphaflega átti Viðeyarstofa að
vera 2 hæða .,múrbindingshús“, en
Skúli fekk leyfi til þess að byggja
úr steini, sem tekinn \'æri þar á
eynni, og var þá jafnframt ákveðið
af Rentukammeri, að húsið skyldi
ekki vera nenta ein hæð.
Smíði stofunnar stóð nokkur ár
og hyggur Jón biskup Helgason að
hún hafi ekki verið fullger fyr en
1759.