Lesbók Morgunblaðsins - 06.04.1950, Blaðsíða 4
192
LESBÓK MORGUNBL AÐSINS
þó var oft þröngt í búi, einkum á
vorin.
Þegar jeg var 12 ára var svo að
segja bjargarlaust heima og rjeðist
pabbi því í slógferð út á Eyrar-
bakka og Stokkseyri til þess að
draga í búið. Hann lagði á stað
þriðjudaginn í páskavikunni og
hlökkuðum við heldur en ekki til
þess að fá nýa ýsu, hrogn, lifur og
kútmaga á þágkunum. Hann var
með fjóra hésta, þrjá frá sjálfum
sjer og einn frá bóndanum í Haga,
sem er næsti bær.
Á skírdagskvöld gerðum við ráð
fyrir pabbi mundi koma heim,
en er það várðekki, bjuggumst við
við því. að hann mundi gista á
Blesastöðum, hinum megin við
Þjórsá, vegna þess að komin var
asahláka og djúpt vatn ofan á ísn-
um á ánni.
Rjett fyrir hádegi á föstudaginn
langa sjáum við að hann er kominn
út’ á Þjórsá. Gekk hann á undan
og teymdi hestana. Hafði hann góð-
an broddstaf «g reyndi fyrir sjer,
en gekk seint vegna þess hvað
vatnið var djúpt ofan á ísnum. Það
var hestunum í kvið.
Við stóðum úti á hlaði og horfð-
um full eftirvæntingar á ferðalagið.
En þegar pabbi var kominn austur
undir árbakkann, hverfur hann alt
í einu sjónum okkar, og allir hest-
arnir. Við vissum undir eins hvað
þetta þýddi. ísinn hafði brostið og
pabbi hafði farið í ána og hestarnir
og alt, sem á þeim var.
Nú voru góð ráð dýr, aðrir ekki
heima en við drengirnir 11 og 12
ára og svo kveníólk. En í austur-
bænum var bóndinn heima. Það
var eini karlmaðurinn, sem nokkra
hjálp gat veitt. Hann þreif þegar
bönd og hníf og hljóp á stað, en
niður að ánni var hálfrar stundar
gangur. Jeg hljóp grátandi fram að
Hagamg var ekki lengi á leiðinni.
Þar voru tveir karlmenn heima og
þeir brugðu skjótt við og hlupu
niður að á, en jeg fór héim.
Þegar Daniel í austurbænum
kom niður að ánni sá hann hvar
pabbi stóð við vakarbarminn og
gat rjett aðeins tylt niður tánum
svo að höfuðið eitt stóð upp úr.
Hestarnir voru á sundi í kringum
hann. en hann helt í þá. Daniel
kastaði til hans tvöföldu bandreipi.
Brá hann lykkjunni utan um sig og
dró Daniel hann svo upp úr vök-
inni. í því komu þeir Hagapiltar.
Var það ráð tekið að reipi var
bundið um annan þeirra og skreið
hann svo út á bak fremsta hestin-
um og skar á silana á böggunum,
og eins á næsta hesti. Kom hnífur-
inn nú í .góðar þarfir. Þegar hest-
arnir voru þannig lausir við klyfj-
arnar, var hægt að ná þeim upp úr.
Var nú farið að reyna við hina tvo.
Náðist með krókstjaka í tauminn á
þeim fremri og var hann dreginn
að skörinni og skorið á baggasil-
ana. En um leið losnaði taumur
fjórða hestsins. Sökk hesturinn þá
um leið og hvarf undir ísinn. En
þriðji hesturinn var dreginn upp
á skörina og var það hesturinn frá
Haga.
Jeg kom nú hlaupandi niður að
ánni og varð fagnafundur með okk-
ur pabba. Kom hann svo heim með
mjer og man jeg ekki eftir að hann
yrði neitt eftir sig. En nú urðu ekki
gleðilegir páskar fyrir hann og
heimili hans, öll björgin farin í
hana Þjórsá. En einhvern veginn
komst alt af.
Ástæðan til þessa mikla óhapps
var sú, að á austurbakka Þjórsár,
við túnjaðar, voru heitar laugar,
og rann úr þeim lítill lækur fram
í ána. Þegar hlánaði hafði heita
vatnið etið ísinn niður með land-
inu, lengra en pabbi bjóst við.
Úm vorið, þegar ísa leysti, var
farið að leita að hestinum og bögg-
unum. Fanst alt, en það var orðið
ónýtt, í böggunum ekki annað en
fiskbein, og hrossskrokkurinn kas-
úldinn. Það eina, sem nýtilegt var,
voru kaðalreipin af böggunum.
Harðindin 1882.
EITT af því, sem mjer verður
minnisstæðast eru harðindin miklu
1882, sandbylurinn og fjárfellirinn.
Kom það einna harðast niður á
Rangárvöllum, Landsveit og Holta-
hreppi. í þessum hreppum var
mjög erfitt um heyskap og því
mjög treyst á útbeitina, og fjenaði
yfirleitt ætluð lítil hey. Það var því
ekki furða þótt illa færi í því
harðindakasti, sem þá dundi yfir.
Fjölda margar jarðir eyddust al-
gjörlega af sandfoki og sumir mistu
allan fjenað sinn. Varð því eigna-
tjón gífurlegt.
Það var á annan dag páska (mig
minnir 26. apríl 1882) að jeg og
margt af heimafólki í Kaldárholti
fórum til kirkju að Guttormshaga
í besta blíðskaparveðri. Blæalogn
var á og jörð farin að grænka. Að
Haga er svo sem hálftíma gangur
og yfir mýri að fara. Við gengum
berfætt yfir mýrina, en hestur var
hafður með til að reiða kvenfólkið
yfir læk, sem var á leiðinni. Eftir
messu var okkur boðið inn í bæ að
drekka kaffi. Þegar því var lokið
var komin dálítil gola á norðan og
byrjað að frjósa. Drógst svo eitt-
hvað í tímann að við færum á stað,
en á meðan herðir veðrið og er
komið norðan rok og bál. Pabbi
segir þá við mig: „Þið drengirnir
verðið að taka hestinn, þegar kem-
ur yfir lækinn og hafa hann með
ykkur til þess að smala ánum og
reka þær upp úr mýrinni heim til
húsa.“ Þetta gerðum við, en svo var
gaddurinn mikill, að taglið á hest-
inum sílaði svo að hvert hár í því
var eins og tólgarkerti, er við kom-
um heim.
Næsta dag var slíkt ofsaveður,
að ekki var stætt úti, frostið gífur-
legt og sandbylurinn upp á mitt