Lesbók Morgunblaðsins - 04.06.1950, Page 8

308
LESBOK MORGUNBLAÐSINS
>íat á Reykjavík fyrir 100 árum.
Arið 1849—50 fór fram mat á jörð-
irvni Reykjavík (ekki húsum)) og var
1277 ríkisdalir. Þrr með voru þá talin
Landakots og Göthúsatún og Akurgerð-
istú© eða Nýatúnið, sem voru eign ein-
sívkra manna. Sex árum seinna fór
fram endurmat á útjörð, túnum og
túnblettum á kaupstaðarlóðinni og var
5872 ríkisdalir. Matsverð hinna jarð-
anna var þá: Rauðará 800 rdl., Arnar-
1440 rdl., Örfirisey 625 rdl., Hlíð-
arþús með Ánenaustum 1300 rdl. og
Sel n.eð Bráðræði 730 rdl.'Alls var
þá matsverð allra jarðanna i Reykja-
víkur þinghá 10.267 rdl., en þær voru
að íornu mati 113 hundraða.
Kjallari
er kista með mörgum ferstrendum
hólfum, til þess að geyma í vínflöskur;
f'ósi.urndr voru ferstrendar og fellu
gek.ær.’.lega i hólún; slíkar fiöskur eru
onn til á einstöku rföðum frá göm'.um
timum, og kallaðar kjallaraflöskur. Jeg
h.ef tekið eftir þvf, að sumir hafa mis-
skihð orðið „kjallara“ þar sem það
kemur fyrir í ritum og kvæðum frá
fyrri tímum, og talið það vera sama
sem kjallgra undir húsi, svo sem:
, Sæktu fram í kjallarann messuvín og
mjöð", i Gilsbakkakvæði, eða ..Kjallari
einn mtð kryddað vín“, i Ellukvæði
o. s. frv. (Ssemundur Eyólfsson).
Gunnar sterki
j Melrakkaey hjá Stykkishólmi, var
annálaður kraftamaður og aldrei varð
honum aflfátt. Hann var fyrst vinnu-
.naður hjá Skú’a sýslumanni Mignús-
.^yni á Skarðt Emu sinni komu þeir úr
kaupstaðarferð og lentu í Skarðstöð.
Sýsiumaður var talsvert hýrgaður og
fór &ð biðja Gunnar að sýna nú ein-
hverja aflraun. Spurði Gunnar þá hver
5Ú aílraun sky'di vera. Skúli sagði að
hann skyldi bera þungar hestklyfjar
neðaii úr stöð heim að Skarði, en
það er langur vegur og allur á fótinn.
Gunnar tók þá tvo rúgtunnusekki,
sinn á hvora öxl, en bað íjetaga sína
að leggja grjónatunnusekk þar ofan á.
Síðan grein hann i hægri hendi hálf-
tunnupol.j af steinkolum og helt um
pokaopió. Með þessa byrði gekk hann
heim að Skarði. Þegai hgnn lagði af
K.LÆÐUM LANDIÐ. Nú hafa menn sannfærst um, að það er aðeins vegna þess
hvað ísland er afskekt úti í reginhafi, að hjer eru ekki nytjaskógar. Fræ þeirra
gátu ekki borist hingað. Það var aðeins hið svifljetta fræ bjarkarinnar, sem flog-
ið gat yfir úthafið og fest hjer rætur. Landnámsmenn, sem komu frá skógi vöxn
um löndum, litu helst svo á, að skógurinn væri til ills og það þyrfti að útrýma
honum. Þess vegna brendu þeir skógana hjer, og þeim datt ekki i hug að flytja
hingað nýar trjátegundir. Af þessum sökum er landið nú bert og blasið, þar
sem áður var skógur. — Ný þekking hefur kent mönnum hvers virði skógarnir
eru. Af þeim má hafa mikinn arð, þeir breyta veðráttu til batnaðar og þeir auka
annan jarðargróður með því að skýla hotium og halda raka í jarðveginum. Og
nú er farið að hugsa um það i alvöru að klæða landið að nýu. Þar ætla allir að
hjáipast að. Gróðursetning nytjaskóga verður nokkurs konar þegnskylduvinna,
sem menn inna að höndum af frjálsum vilja. Margar hendur vinna ljett verk. Og
sá áhugi sem ýmis f jelög hafa sýnt nú í vor á því að klæða Heiðmörk nytjaskógi,
spáir góðu um það að þetta mikla fyrirtæki, að klæða landið, muni þjóðin öll í
sameiningu vilja leysa af hendi af fúsum vilja og bjartsýni. — Hjer á myndinni
sjást sjálfboðaliðar vinna að gróðursetningu nýrra trjátegunda. (Ljósm. Ó.K.M.)
sjer byrðina spurði hann Skúla hvort
hann heldi að nokkur hestur hans
mundi bera þyngri klyfjar, en Skúli
kvað nei við og undraðist mjög afl
hans.
Björh Ólsen
umboðsmaður á Þingeyrum segir i
sjólfsævisögu sinni þannig frá heilsu-
fari sinu: Ei hefur mjer fundist jeg
vel hei'sugóðui’, þo að sjerdeilis hættu-
leg veikindi hafi ei venð i mjer. A
mínum ungdómsarum lá jeg sem annað
fólk á bæunum 5 -vikur í landfarsótt.
I bólunni, sem gekk eftir móðuharð-
indin, lá jeg hálfa sjöttu viku. í misl-
íngasótt lá jeg í Kaupmannahöfn 1800
3'/2 viku. Aðrar stórlegur hef jeg ei
legið, nema frá mínu 42.—68. uldurs-
ári heimsótti mig oftast heimakoma, og
lá jeg oft nokkra nokkra daga i henni,
þangað til jeg jagaði hana úr mjer
með jötunuxum og ánamaðki.
Kræf kerling.
Á Eyrarbakka giftist kona áttræð
tvítugum manni, og vildi skila honum
aftur. þá árið höfðu saman verið, og
sagt hann væri ónýtur (Grímsstaða-
annáll 1706).
Veðurspain.
Vísu þessari hefur lesandi beðið að
koma á framfæri:
Er jeg hlusta á útvarpsfrjctt
oft mín lifnar bráin.
En ekki sýnist altaf rjett
í því veðurspóin.
Magnús Bjaruasou.