Lesbók Morgunblaðsins - 17.06.1950, Blaðsíða 1
23. tölublað.
Laugardagur 17. júní 1950
XXV. árgangur.
9
LÝSING A REVKJAVÍK
FYRIR
RIJIHRS
ÖLD
Reykjavík sjeð frá höfninni. (Teikn. Barrows)
Sumarið 1834 kom Friðrik Dana-
prins (siðar Friðrik VII) hingað til
lands, og um svipaðar mundir kom
hingað ensk skemtisnekkja, ,.Flo-
wer of Yarrow". Með hcnni kom
enskur ferðalangur, John Barrow.
Ferðaðist hann hjer um nágrennið
og austur að Geysi og vestur á
Snæfellsnes. Siðan gaf hann út bók
um þetta ferðalag og er þessí lýs-
ing á Reykjavík tekin úr henni.
í’ERÐAMAÐUR, sem kemur rigl-
andi og sjer Reykjavík í fvrsta
sinn, og veit ekkert annað um hana
en að hún er höfuðborg' landsins,
hlýtur að verða fyrir vonbrigðum,
og þó snýr hún betri hliðinni að
höfninni. Þarna er ekki annað að
sjá en ianga röð húsa, eða öllu held-
ur sjer ofan á þau yfir malar-
kambinn, ráuð og svört þök og'
máske efstu rúður glugganna og
móta fyrir dyrum. Má fljótt sjrl að
hús þessi eru lág í lol'tinu og aðeins
ein hæð. Til beggja handa við þessa
húsaröð má sjá hæðir nokkrar, sem
varla eiga þó það nafn skilið, og á
þeim getur að líta marga torfkofa,
sem rísa aðeins örlítið upp af jafn-
sljettu. Þök þeirra og venjulega
veggirnir lika, eru þakin grasi. —
Þarna búa fiskimenn, verkamenn
kaupmanna og iðjuleysingjar, og
þeir voru ekki svo fáir þennan
tíma sem vjer vorum þar.
Meðal þessara torfkofa vestan við
bæinn, og gnæfandi yfir þá svo að
mikið ber á því, cr hús landlæknis-
ins á íslandi, eða öllu heldur læknis
og lyfsala Reykjavíkur, því að hann
er þetta ait í senn.* Þetta er stór-
hýsi, miðað við kofana í kring, en
til hhðar við það sjer enn stærra
hús — hina einu vindmyllu, sem
til er á landinu.
Á hæðinni austan við bæinn eru
einnig margir torfkofar svipaðir
hinum, og yfir þá gnæfir minnis-
merki úr grjóti, hlaðið af skóla-
piltum þegar eini skóii landsins var
* Jón Thorsteinsson landlæknir hafði
látið reisa íbúðarhús sitt þctta vor á
Hliðarhúsatúni. Það hlaut þegar nafnið
,,Doktorshús“. Húsið stendur enn og
heldur nafni sínu.
í Reykjavík. Minnismerki þetta var
hrunið, en stiftamtmaður ljet ný-
lega hlaða það upp að nýu og gera
þar laglegan útsýnisturn.** Er það-
an vítt útsýni til Snæfellsjökuls í
ijarska og hinna læg'ri fjálla, sem
umkringja Reykjavik. Eru flest
þeirra að nokkru leyti þakin snjó.
Þarna sjer til Esjunnar í norð-
austri, Snæfellsjökuls í norðvestri
og fjallanna í Gullbringusýslu og á
Reykjanesi í suðri. Ennfremur sjer
** „Þá um vorið ljet Krieger stipt
amtmaður á eigin kostnað gera veg
upp aö gömlu skólavörðunni {vegur
þessi hiaut síðar hcitið Skólavörðustig-
ur). En með þvi aö skólavarðan sjálí
var að mestu hrunin vegna unihirðu-
leysis af hálfu bæarmanna, eftir að
skóiinn fluttist til Bessastaða (cnrkóla-
vörðuna höfðu skólapiitar hlaðið 1783),
þá ljet Kriegei- nú hiaða hana upp á
nýan leik, stærri en áður hafði ver
ið. . . . Vcgna afskifta sliftamtmanns af
vörðu þessari var hún framan af kölluð
„Kriegers-Minde" (Dr. Jón Heigaaon).