Lesbók Morgunblaðsins - 17.06.1950, Blaðsíða 2

318
LESBÓK MORC.UNBLADSINS
yfir eyarnar og sundin og skip,
sem liggja á höfninni.
Vjer fórum í land á lítilli skektu.
I fjörunni var rusl og gjall og alls-
konar lábarðir steinar, sem allir
voru með holum, eins og þeir væri
ormjetnir, og hálfir á kafi í sandi.
Landið umhverfis Reykjavík er
sviplaust. Þar eru hvorki trje nje
runnar og alt sljett. Vítt um virðist
alt vera mýri, þar sem dökkir stein-
ar skaga upp úr hingað og þangað.
Þetta er ekki núið grjót, sem hefur
borist hingað, heldur alla vega
hornótt og standa sumir steinarnir
djúpt 1 jörð.
ÞANNIG var nú sú óyndislega sýn
sem við oss blasti af strönd'nni.
Og lítið bætti bærinn úr við nánari
viðkynningu. Þó var hjer aðsetur
stiptamtmanns, biskups, dómstjóra
og annara æðstu embættismanna.
Og þó var þetta höfuðborg íslands.
Efst á malarkambinum, rjett fyr-
ir framan húsin, voru stórar fisk-
breiður, og hafði fiskurinn verið
breiddur þar til þerris. Þar voru
einnig þrír eða fjórir hlaðar af
þorskhausum, sem teknir voru frá
til matar handa lægri stjettunum.
Sex eða átta stórar vogir stóðu fyr-
ir framan hús kaupmannanna, sett-
ar þar til þess að vega fisk. Fjöldi
fiskibáta stóð á malarkambinum,
sjerstaklega vestast. Virtist svo sem
veiðitíminn væri úti, og enginn þess
-ara báta var hreyfður á meðan við
dvöldumst í Reykjavík. Bátunum
svipaði til norskra báta um lag, en
voru miklu sterkari og betur smíð-
aðir. Jeg held að þetta sje þeir
sterklegustu bátar, sem jeg hef
nokkurs staðar sjeð. Og samt voru
þeir ekkert klunnalegir. Ef dæma
má eftir því veðri, sem við fengum
á leiðinni og hinu mikla brimi við
ströndina, þá veitir sannarlega ekki
af því að bátarnir sje traustir.
Auk húsa þeirra, sem blöstu við
af-höfninni, kom í ljós önnur húsa-
röð að baki þeirra, eða öllu heldur
tvær óreglulegar húsaraðir, sem
mynduðu nokkurs konar götu,
þvert á stefnu hinnar, allra vestast
í bænum. í þessari götu, eða bili á
milli húsanna, stóð grjótið upp úr
alveg eins og utan við bæino. I
þessum hluta bæarins á landfóget-
inn heima, og fyrir enda götuimar
er nokkurs konar turn. Það er 'am-
komuhúsið, þar sem Danir og vei'sl-
unarmenn haía stofnað nokkurs
konar klúbb, leika þar billiard, eta
þar kvöldverð, dansa þar og hafa
aðrar skemtanir.
Húsin meðfram ströndinni eru
aðallega eign kaupmanna, sem
flestir eru danskir. Húsin eru eins
og norsk hús bygð úr timbri o.g
þakin annað hvort með hellum eða
borðum Við hvert hús er sölubúð,
þar sem alls konar vörur eru á
boðstólum. Eina íbúðarhúsið úr
steini er hús stiftamtmannsins og
stendui austan við húsaröðina. Það
var áður tugthús. Biskupssetrið er
á ströndinni alllangt austan við
bæinn, snoturt hús, bygt úr múr-
steini og kalkað utan.
DÓMKIRKJAN stendur ein sjer
sunnan við húsaröðina. Hún er úr
steini með háu þaki úr þykkum
borðum. Turninn er úr timbri, fer-
strendur og með risi og í honum
eru kirkjuklukkurnar. Á lofti kirkj-
unnar er bókasafnið og var sagt að
í því væri 6000 bindi. Allir hafa
aðgang að því, og með vissum «kil-
yrðum er mönnum leyft að fara
með bækur heim til sín. Mjer var
sagt að bæarbúar væri sólgnir í
bækur. Þetta eru aðallega bækur
um sagnfræði og kirkjusögu, og á
ýmsum málum, þýsku, sænsku,
dönsku og norsku. Þar eru emnig
íslensk rit, svo sem fornsögurnar
og Eddurnar. Auk þess eru þarna
nokkrar bækur á ensku, aðallega
eftir bestu rithöfunda, og ennfrem-
ur bækur á grísku og latínu. Þar
Dómkirkjan.
(Teikning Barrows).
eru og nokkur handrit, aðallega frá
klerkastjettinni. íslendingar voru
einu sinni mjög frægir fyrir bók-
mentir sínar, og það er gleðilegt
að þeir skuli enn vera innblásnir
af þeim rannsókna og bókmenta
anda sem einkendi feður þeirra.
Skamt frá kirkjunni er stór
kirkj ugarður. Hann hefur einhvern
tíma verið umgirtur torfveggjum,
en þeir voru nú víða hrundir og
alt í niðurníðslu. Þar var mikill
munur á og í Noregi, þar sem
kirkjugarðarnir eru vel hirtir. Hjer
sást enginn legsteinn nje heldur
minnismerki úr timbri um hina
framliðnu, heldur sofa þeir þar
undir fátæklegum moldarhrúgum.
Skamt heðan er dálítil tjörn og
ór henni rennur lækur til sjávar.
Þar við lækjarósinn hafa menn lát-
ið sjer koma í hug að gera háta-
lendingu og mundi það verða tU
mikils hagræðis fyrir sjómenuina.
UMHVERFIS hús kaupmanna,
stiptamtmanns, biskups og lond-
fógeta eru dálitlir garðar, þar sem
ræktaðar eru einstaka tegundir af
jarðarávöxtum. En alt var það
heldur dauflegt og þroskalítið. Að-
allega er ræktað kál og voru nú
kálhöfuðin að myndast, gulrófur og
kartöflur, sem geta orðið á stærð
við skógarepli. Sagt var að tíðar-
farið hefði verið kalt, en er þó
stundum verra, svo að ekkert getur
sprottið í besta tíðarfari fæst þó
aldrei fullkominn vöxtur. Hreðkur.
næpur og mustarður virtust þrifast
best og stóðu í blóma í garði stipt-