Lesbók Morgunblaðsins - 25.06.1950, Blaðsíða 1
FH
24. tbl.
íitípittlrlalwiJð
Sunnudagur 25. júní 1950.
XXV. árgangur. í
ATVINNUSJÚKDÓMAR
í DÖNSKU bókinni ,.Kampcn for Sundheden" er eftirtektarverður
kafli um atvinnusjúkdóma, by? ður á ummælum Poul Bonnevie, yfirlækn-
is þeirrar stofnunar, sem hefur heilbrigðis- og: slysaeftirlit á vinnustöð-
um í Danmörku. Kafli þessi birtist hjer í lauslegri þýðingu. Lítið hefur
verið um þetta ritað á íslensku. Helst mætti benda á kafla i bókinni
„Heilsurækt og mannamein" eftir prófessor Niels Dungal. Heilbrigð'is-
eftirlit, samskonar og hjer er frá sagt, er naumast til hjer á landi. fyrir
iðnað og iðju, en verður voaandi komið á, a. m. k. hvað Reykjavík
snertir, samkvæmt þvi, sem hi n nýja heilbrigðissamþykt gerir ráð fyrir.
BLÝEITRUN er sá atvinnusjúk-
dómanra, sem menn uppgötvuðu
fyrstan í Danmörku. Sjúkdómur-
inn kemUr m. a. fram sem hægða-
tregða, heiítarlegar kvalir, sem
líkjast magaverkjum og jafníranit
má oft sjá blýrandir á mótum tann-
garðs og munnholds. Á alvarlegra
stigi grípur lömun hendur og fæt-
ur. Sjúkdómsins varð fyrst vart
hjá prenturum og málurum. í
þessum atvinnugreinum verður
sjúkdómsins varla vart lengur, þar
eð menn hafa þar lengst kunnað
að varast hann. En \ið notkun blýs-
ins í nýjum iðngreinum, sjerstak-
iega við framleiðslu rafgeyma o. 11.
verða menn aftur á móti varir við
blýeitrun.
Auk þessara ofangreindu iðn-
greina hafa blýeitranir verið rann-
sakaðar hjá mönnum, sem vinna
við áðun málma og emaileringu,
sem hafa biý að geyma, starfa að
bræðslu á blýi og niðurrifi á járni
nxáluðu með menju. Yfirleitt má
segja, að hvarvetna, sem blý er
haft um hönd sje hætta á blýeitr-
un. Tii þess að bægja írá hætt-
unni af biýeitrun er notast við ryk-
sog þgr sem biý er í gufu eða
ryki.
Samt er nauðsyniegt að allir sern
vinna með blý, gæti ýtrasta þrifn-
aðar með því að þvo sjer vand-
lega um hendur og skola munn-
inh áður en þeir matast. Vikulegt
bað er ekki síður nauðsynlegt og
auðvitað sjerstök vinnuföt. Ef
blý kemst í líkamann, verður það
fljótt til að haía áhrif á hann og
það áður en sjúkdómseinkenx.i
koma i ljós, þ. e. breytingar á blóð-
inu, sem eru einkennandi fyrir
sjúkdóminn. Og með blóðrannsókn
hefur danska eftirlitinu marg-
sinnis tekist að hindra frekari blý-
eitrun á byrjunarstigi.
Sjúkdómar, scm stafa
af ryki.
Hjer í Danm. varð okkur lyrst
Trje-exem.
Ijóst rjett eftir 1930 hve atvinnu-
sjúkdómarnir höfðu ægilegar vcrk-
anir. Þá dóu með stuttu millibili
3 verkakonur, sem unnu við ræsti-
duftsverksmiðju. Þær dóu með
öll einkenni berkla, en við rann-