Lesbók Morgunblaðsins - 23.07.1950, Blaðsíða 6

362
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Flutt á aðalfundi þess 10. júní 1950
nokkra tæmandi lýsingu af norska
safninu, heldur aðeins til að sýna
með nokkrum dæmum hvert erindi
þetta safn á til vor. Það hjálpar oss
til að skilja þjóðmenningu vora
eins og hún kemur oss fyrir sjómr
á Þjóðminjasafninu, uppruna vorn
og sögu, Vjer eigum Norðmönnum
miklar þakkir að gjalda fyrir þenn
an skerf, sem þeir hafa lagt Þjóð-
minjasafninu. En jafnframt vil
jeg ekki láta undir höfuð leggjest
að rilja upp þá þakkarskuld, sem
vjer stöndum og höfum lengi staðið
í við norska safnmenn og fornleifa-
fræðinga. Norsk fornleifafræði er
stórveldi og þar hafa ríkt og ríkja
enn margir andans höfðingiar.
Norskir saínmenn hafa unnið störf
sín þannig, að fá lönd veraldar
munu nú geta hrósað sjer af öllu
göfugri safnmenningu en nú er í
Noregi. Norsk söfn og norsk forn-
leifafræði eru svo samofin, að þar
verður ekki milli greint. En það er
aðalatriðið, að á þessum vettvangi
hafa komið i'ram menn, sem með
skarpleika og innsæi hafa rakið
sögu hinnar norsku þjóðar aítan úr
fyrnsku og fram á sögulegan tíma,
frá elstu steinöld fram að kristni-
töku. Þessir menn hafa brugðið
upp ljósi þar sem áður var myrkur,
svo að ferill kynstofns vors liggur
oss nú fyrir sjónum frá því hinn
fyrsti maður freistaði þess að draga
fram lífið þar sem nú eru Norður-
lönd. Þessi saga er einnig saga þess
brots hinna norrænu þjóða, sem
byggt hefur ísland hinar síðustu
11 aldir. Norðmenn þreytast aldrei
á að þakka íslenskum fræðimönn-
um, að þeir rituðu og geymdu sögu
þeirra á miðöldum. Og það er hverj
um . íslendingi gleðiefni að finna,
að þeir verðskulda þessa þökk, en
hinu má ekki gleymá, að vjer hcf-
um einnig ástæðu til að þakka
norskum fræðimönnum síðustu
áratuga. Þeir hafa skrifað og gefið
oss forsögu sjálfra vor.
Þá var hugsjón heimi borin
hjer stóð þjóð á tímamótum.
Eins og gróður vex á vorin
vonir og næring barst að rótum.
Saman vinna einum anda
öHum bauð þar landsins gifta.
í sigurmætti margra handa
mátti þyngsta taki lyfta.
Þannig byrjar þessi saga,
þessa fjelags sigurganga.
Gott er að muna gamla daga
geta fundið þeirra angan.
Eins og mynd sem augað skýrði,
ennþá tengist mörgum nöfnum,
þegar fyrsti „Fossinn“ stýrði
fögru stefni að landsins höfnum.
Starfsins glóð og gróðurangan
gátu ljett á þungu taki
þó við ættum þrautastrangan
þjóðlílsveg að aldabaki,
þá var leyst og hrundið helsi
Um leið og jeg tek við norska
safninu fyrir hönd Þjóðminjasaíns-
ins vil jeg flytja þakkir öllum þeim,
er að gjöfinni standa. Sendiherr-
ann T. Andersen-Rysst er hjer
sjálfur og heyrir mál mitt, og þakka
jeg honum hans hlut. Sendimann
norskra safna Per Fett, meistara
og fornleifafræðing frá Björgvin,
vil jeg biðja flytja þökk og kveðju
Þjóðminjasafns íslands til Noregs,
til Hákonar Shetelig, prófessors,
Jóhannesar Böe prófessors og dr.
Roberts Klosters, sem allir eru í
nefnd þeirri, er um málið hefur
fjallað. Enn fremur Sambands
norskra safna og til allra norskra
safnmanna, sem lagt hafa sinn
hugir allir saman stóðu.
Því að okkur færa frelsi
fyrst af öllu skipin góðu.
Ekki þrýtur þjóðargifta
þar sem menn hver annan skilja.
Enn má byggja og björgum lvfta
bara ef nógu margir vilja.
Því skal hugsa vel og vinna,
vinst ei stríð með tökum hálfum,
það má lengi leiðir finna,
lánið býr í okkur sjálfum.
Aldrei fegri' framastundar
fyr var minst á þjóðarvegi,
en er lýst var fyrsta fundar
tjelags þessa óskadegi.
Það sem guði er vígt og vori
vex og grær um daga langa.
Lýsir enn af þrótti og þori
þessa fjelags sigurganga.
skerf til norska safnsins, og verður
þó enginn nafngreindur hjer.
Síðast en ekki síst þakka jeg Per
Fett sjálfum, sem flutti safnið hing-
að til lands og koma því fyrir hjer
í húsinu. Mjer var það mikið gleði-
efni, þegar jeg frjetti, að hans væri
von hingað, því að jeg hafði áður
skoðað safn, er hann setti upp í
Björgvin og sjeð, að það verk lof-
aði sinn meistara. Koma hans var
trygging fyrir því, að smekkvíslega
og viturlega yrði niður raðað, og
mun norska safnið sjálft verða
vitni þessa um langan aldur. Jeg
þakka Per Fett komuna, ágætt starf
og góða, starfsbróðurlega sam-
vinnu.
Kjartan Ólafsson.