Lesbók Morgunblaðsins - 06.08.1950, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSTNS '
375
ingu, bláir og grænir litir hafa
sefandi áhrif og svo framveg-
is. —
Þessi vísindi hafa leitt til þess,
að menn eru nú farnir að hafa
sjerstaka liti á herbergjum á heim-
ilum sínum, liti, sem geta haft á-
hrif á skaplyndi manna og vellíð-
an. Gul skreyting eða gult ljós er
liressandi fyrir þá, sem eru daufir
í dálkinn. Rauða liti ætti að forðast,
því að þeir æsa hug manna. Rauð-
gult er betra, því að guli blærinn
dregyr úr hinum æsandi áhrifum.
Blátt, indigóblátt og heiðblátt eru
fróandi htir fyrir skapið. Ljós-
gulur litur fjörgar án þess að gera
menn uppstökka. Hann örfar hugs-
unina og skerpir skilning.
Reynslan er sú, að instu litirnir
í litrófinu, rauðu litirnir, æsa og
örfa, en ystu litirnir, þeir bláu, sefa
og róa. Græni liturinn dregur úr
þreytu og fjörgar taugakerfið á
þægilegan hátt. Hann dregur úr
þeim æsingi, sem rauði liturinn
veldur. Vilji menn hvílast er grænt
og blágrænt þægilegast. Blár ht-
ur vekur menn til andlegrar um-
hugsunar, en það er ekki gott að
vera lengi undir áhrifum hans, því
að hann eykur blóðþrýsting. Heppi-
legt er að hafa saman bláa og
græna liti því að græni liturinn
lækkar blóðþrýsting og vinnur
þannig á móti hinum óhollu áhrif-
um bláa litarins. Bjartur, ljós-
grænn litur eykur samúð og vel-
vilja og ljósblár litur vekur hjá
mönnum innri frið. Rósrauður ht-
ur er heppilegur fyrir börn því að
hann vekur hjá þeim ástúð. En sje
um mjög’ geðrík börn að ræða, þá
er betra að liturinn sje grænn. Yf-
irleitt er græni liturinn heppileg-
astur, því að hann er örfandi án
þess að æsa og hann hefir engin
óholl áhrif, hversu lengi sem hann
umlykur menn.
Litir eru aldrei hættulegir, eins
og sum meðul, og þess vegna verð-
ur farið að nota þá mikið til heilsu-
bótar. Þeir hafa áhrif á taugakerfið
og geðið, en ekki á líkamann, eins
og meðul. Með litum er hægt að
hafa bætandi áhrif á mannkynið
og ættu þeir, sem sjá um uppeldi
barna að hafa það sjerstaklega í
huga. Litirnir eru eins og hljóm-
listin, með þeim má hafa mikil á-
hrif bæði til góðs og ills.
M. SCRIABINE, sem samdi tón-
verkin Mysteries og Prometheus,
lýsti yfir því skömmu áður en hann
dó, að hann hefði fundið samsvör-
un milli hljóma og lita. Hann var
þá einmitt að fást við að reyna
að smíða lita-orgel, sem átti að
vera þannig að litir kæmi fram á
spjaldi um leið og leikið væri á
það, þannig að áheyrendur gætu,
jafnhliða því að hlusta á orgel-
hljómana, sjeð þá liti er samsvör-
uðu hljómunum. Þetta þótti nú
fjarstæða þá. En nú er þetta orðið
að raunveruleika. Árið 1937 /ar 1
Bandaríkjunum sýnt lita-orgel
(Mobile Colour-Organ). Hötund-
ar þess voru Mr. C. A. Wragg
(Ástraiíumaður) og Mr. G. Shook.
Þetta orgel var ætlað til þess að
notast í sjúkrahúsum til þess að
róa taugaveiklað fólk eða erfiða
sjúklinga.
Rannsóknir hafa sýnt, að vissir
Htir hafa samsvarandi bylgjulengd
og vissir tónar og viss angan. Hrif-
næmir menn sjá að hljómar hafa
vissa sýnilega liti með sjer. Hafn
merkilegar rannsóknir verið gerð-
ar um þetta í The Colour Clinic í
Blackpool í Englandi, undir stjórn
Mr. Roland Hunt. Hann liefir skrif-
að um þetta bók, sem heitir „Fra-
grant and Radiant Symphony“
Þar segir frá því að margir menn
hlustuðu samtímis, en þó sinn í
hverju lagi, á sjerstaka tóna, og
voru látnir segja á eftir hvaða lit-
ur og angan fylgdi hverjum tón.
Svörin urðu furðulega lík, aðeins
misjafnlega djúpt tekið í árinni.
Þá var gerð tilraun um ilman og
hvaða litir fylgdu hverri. Gerani-
um hafði með sjer „Ijettan, dumb-
rauðan lit“. Aðrir sögðu að litur-
inn væri mitt á milli dumbrauðs
og skarlatsrauðs. Og sumúm heýrð-
ist eins og bjölluhljómur fylgdi.
Svo var skift um, cassia tekin í
staðinn og þá var sagt að liturinn
hefði breyst og orðið gulbrúnn, en
það var eins og bjölluhljómurinn
yrði skýrari. Ilmvötn, með angan
þessara blóma, höfðu með sjer
sömu liti, en það stóð lengur á
því að þeir kæmi fram.
Edward Maurer gerði samskonar
tilraunir með menn í dáleiðslu, og
niðurstaðan varð hin sama. Eins
fór um tilraunir sem gerðar voru
með miðil í dái. Samsvörun ilm-
ana, lita og' hljóma er þannig fylli-
lega sönnuð. O1
í ■■.
The State Asylum í Michígan í
Bandaríkjunum hefir notað ilman
til lækninga með góðum áratigri,
sjerstaklega þegar um sálsýki var
að ræða. Og dr. Cannon, hinn al-
kunni læknir í London, notaði bæði
hljóma og ilman í sambandi við
dáleiðslu til þess að lækna tauga-
veiklaða sjúklinga.
'='• 3r-í 'u: ?
SKÝRINGIN á því, að menn skuli
sjá liti og finna angan í sambandi
við hljóma, er talin vera sú, að viss-
ir hljómar, litir og angan hafi sama
sveifluhraða eða bylgjulengd, en
ára mannsins, eða lífsgeislan sje
þar eins og' viðtökutæki. Öllum
er kunnugt um það, að sá unað-
ur er hljómlist vekur, er ekki lík-
amlegs eðlis. Og þó snertir hljóih-
listin menn með ómótstæðilegu
afli. Menn þurfa ekki að vera tón-
fróðir, þurfa ekki að þekkja tóna
nje geta gert sjer grein fyrir tækni-
legri list tónskáldsins. Hljómarnir
smjúga rakleitt inn í sál manns,
vegna þess að lífsgeislanin tek-
ur við þeim.