Lesbók Morgunblaðsins - 27.08.1950, Blaðsíða 2

LESBÓK 'MORCiUNBLADSINS
393
Hún er miðstöð menningar og iðn-
aðar. Kirkjuturnar og verksmiðju-
reykháfar gnæfa yfir borgina í bróð
urlegu samlyndi. Svo að segja allir
æðri skólar Finnlands hafa flutst
til höfuðborgarinnar, og við hlið
þcirra blómgast vísindi og listir. í
hinum sjö höfnum eru ski<pin
fermd og affermd. — Finnland er
svo sem kunnugt er land líkams-
ræktarinnnar. Því bera órækt vitni
hinir óteljandi íþróttavellir, 17
baðstrendur, skeiðvellir, sundhall-
ir og annað því um líkt.
Húsagerðin í borginni er all sund
urleit: Hinn þungi byggingarstíll
er.durreisnartímabilsins á 19. öld,
hin þjóðlega granítrómantík alda-
mótanna, ásamt ýmsum tegundum
nútíma húsagerðar, þar sem mest
ber á brenndum smátígli og fægðu
graníti.
Finnland er fátækt land, en þar
er bvggt með miklum glæsibrag.
Má í því sambandi nefna hið fræga
þarnasjúkrahús, sem rúmar mörg
þúsund sjúklinga, hið 15 hæða háa
skólahús fyrir barnfóstrur og versl
unarháskólann. Þessar byggingar
eru byggðar til frambúðar og þola
samjöfnuð við hvaða byggingar,
sem vera skal í heiminum.
Eins og alls staðar annars stað-
ar í heiminum eru mikil húsnæðis-
vandræði í Helsinki. Um 47.000
manns eru án varanlegs samastað-
ar. Á það að nokkru leyti rætur sín-
ar að rekja til styrjaldarinnar, en
þó einkum til hins gífurlega fólks-
straums úr sveitum landsins og öðr
um borgum. Margar fjölskyldur
hafast við í loftvarnabyrgjum, sem
lagfærð hafa verið til bráðabirgða.
Þess vegna er nú byggt af miklu
kappi. Eins og gorkúlur á mykju-
haug spretta steinhúsin upp úr
iðjagrænum skógarbeltunum um-
hverfis borgina. Náttúran setur
svip sinn á hina nýu borgarhluta,
alls staðar gægist gróðurinn fram
á milli hinna 6—7 hæða hárra húsa.
Fangelsið á
ÓTRÚLEG fregn barst um eyna
Sark í vetur. Þetta er lítil ey í
Ermarsundi. Fiskimenn og bændur
söfnuðust saman í hópa og ræddu
þennan furðuléga atburð af mikl-
um áhuga og geðshræringu. Síðan
gengu þeir þangað sem fangelsíð
er, dálítill skúr.
Jú, það stóð heima. Þarna var
Þau eru sólrík og björt og skyggja
aldrei hvert á annað. Við hinar
stóru verksmiðjur fyrir utan borg-
ina rís upp hvert verkamannahverf
ið á fætur öðru, og þeir sem ekki
hafa efni á að ferðast út á landið,
hafa til umráða stór svæði, sem
skipt er niður í smærri reiti, og
þar er ræktað alls konar græn-
meti, jurtir og trjágróður.
Hin persónulegu einkenni hverfa
æ meir, því af hagkvæmum ástæð-
um verður að byggja íbúðirnar htl-
ar og hverri annari líkar, — því
miður. Það er nú svo komið, að
við erum ekki lengur húsbændur
heldur þrælar stálsins og stein-
steypunnar. — Vegna ólympíuleik-
anna, sem í vændum eru, hafa ver-
ið byggð fjölmörg glæsileg veit-
ingahús, en það er ennþá mikill
skortur á gistihúsum, jafnvel und-
ir venjulegum kringumstæðum.
— Einnig í Helsinki líða „dollara-
brosin“ um göturnar, en stúlkurn-
ar við stýrið eru ekki nærri eins
margar og í Reykjavík og ekki eins
leiknar heldur.
Þetta er hin hvíta borg Norður-
landa, hin sævi girta og gróandi
Helsinki. Það er varla hægt að
segja, að hún sje brosandi og glað-
vær á svip, en hún er framsækin
og alvarleg, iðjusöm og óbuganleg.
Carmelita Bathelt.
eynni Sark
mikið um að vera. Frank Baker
lögregluþjónn var önnum kafinn
við það að moka kolum út úr skúrn-
um í stað þess að hugsa um rækju-
netin sín. Og konan hans var þar
með honum með sófl og klúta.
Og þar sem skúr þessi hefir ekki
verið notaður til annars en geyma
í honum kol, þá sáu eyarskeggjar á
þessum hreingerningum, að orð-
rómurinn mundi vera sannur.
Glæpaalda hafði skollfð á þessari
friðsömu ey.
Þeir fóru að spyrja Baker og
honum var mikið niðri fyrir. Að
lokum fengu þeir það þó upp úr
honum að hann hefði neyðst til
þess að taka mann fastan og setja
hann „inn“. Þetta var í fimta skifti
á 90 árum að slíkt hafði komið fyr-
ir. Fyrst hafði það verið ung stúlka,
hún var dæmd til að „sitja inni“ í
sólarhring fyrir hnupl. Árið 1902
var fullur maður settur inn og lát-
inn dúsa þar þangað til af honum
rann ölvíman. Svo var það ungur
piltur, hann sat inni í tvo sólar-
hringa fyrir það að misþyrma
stúlku. Seinast hafði bóndi verið
settur inn fyrir það að aka ölvað-
ur á traktor.
Hinn nýi afbrotamaður var ferða
maður frá Englandi. Hann hafði
lent í þrætu við kaupmanninn, og
svo var sagt að hann hefði barið
kaupmann í höfuðið með marg-
hleypuskefti.
Baker lögregluþjónn trúði vin-
um sínum fyrir því, að sjer hefði
ekki orðið um sel þegar hann var
kvaddur til þess að taka Englend-
inginn fastan. Sjer hefði óað við
að fást við vopnaðan mann. Hann
náði sjer í stóran viðarlurk, sem
tákn valds síns og labbaði svo þang
að er glæpurinn var framinn, til