Lesbók Morgunblaðsins - 10.09.1950, Blaðsíða 3

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
415
og brunasárin í andliti hans svo
algjörlega gróin, að ekki sáust ör
eftir.
En sagan um þetta kraftaverk er
þannig að þjónn verkfræðingsins,
sem var Indíáni, tók sjúklinginn
um nóttina, bar hann á bát og reri
með hann upp eftir Orinoco-ánni,
lengst inn í írumskóginn. Þar var
töfralæknir, sem tók hann að sjer
og græddi hann svo rækilega, sem
nú hefir verið sagt. Þessum ein-
falda og ómenntaða töfralækni
tókst að gera það, sem hálærður
hvítur læknir sagði að væri óhugs-
andi.
TÖFRALÆKNAR meðal hinna
frumstæðu þjóða nota þúsundir
lyfja til lækninga og þekkja hvítir
menn ekki nema örlítið brot af
því. En eftir því sem hvítir menn
kynnast hinum frumstæðu mönn-
um betur, eftir því verða þeir
fleira áskynja, og á hverju ári kom-
ast þeir a® nýum og nýum lækn-
ingaaðferðum þeirra og fá vit-
neskju um ókunn meðul.
Meðal þeirra lyfja, sem hvítir
læknar hafa fengið hjá þessum
„stjettarbræðrum“ sínum, og eru
nú farnir að nota mikið, má nefna
curare og rotenone.
Það er þó enginn hægðarleikur
að komast að því hver lyf töfra-
læknarnir nota. Þekking þeirra
er fengin með margra alda til-
raunum og þeir vaka yfir henni
eins og helgidóm. Prófessor Elisa-
beth Ferguson segir í „Scientific
Amerícan“ að Navalio Indíánar
þekki 1200 tegundir lækningagrasa,
en aðeins örfáar þeirra hafi verið
reyndar af hvítum mönnum, vegna
þess að Indíánar vilji ekki segja frá
því hvernig þeir noti þessar jurtir.
Og' þegar svo er um Indíánaþjóð-
ílokk, sem lengi hefir búið í sam-
býli við hvíta menn, hvað þá um
töfralækna þeirra þjóðflokka, sem
sjaldan sjá hvíta menn og umgang-
ast þá ekki neitt?
Langt inni í Kína komust amer-
ískir læknar á snoðir um gras, sem
læknar kláða svo að segja á einni
nótt. Þeir komust einnig á snoðir
um annað gras, sem kínverskir
læknar hafa notað öldum saman
til þess að búa til úr því meðal
gegn malaríu. Þetta gras hefir ver-
ið rannsakað af efnafræðingum við
California Institute of Technologi
og þeir hafa komist að þeirri niður-
stöðu að í því sje efni, sem er langt
um kröftugra heldur en kínín.
Þá hefir og verið leitað til töfra-
læknanna til þess að reyna að finna
hjá þeim meðul gegn krabbameini
Krabbameins-rannsóknastofnunin
í Washington (The National Canc-
er Institute) hefir t. d. gert rann-
sóknir með jurtina alrúnu (mand-
rake) og komist að raun um að
með henni er hægt að stöðva
krabbamein í músum.
Aðrar tilraunir með lækningar
á krabbameini eru gerðar í Edin-
burghs Royal College of Physicians
og þar reynd grasameðul, sem hin-
ir viltu Jivaro Indíánar í Suður-
Ameríku hafa notað.
. í Cleveland Western Reserve
University eru vísindamenn nú
að rannsaka rúmlega 1000 tegund-
ir af jurtum, sem vitað er að
Indíánar hafa notað til lækninga.
Er talið að þessar tilraunir muni
hafa stórkostlega þýðingu. Úr einni
jurt hefir mönnum t. d. tekist að
búa til meðal, sem hefir unnið bug
á mænuveikis-vírus, sem ræktaður
hefir verið í tilraunastofu. Og nú
á að fara að reyna þetta meðal á
lifandi dýrum.
VÍSINDAMENN eru nú farnir að
líta öðrum augum en áður á það.
sem kallað hefir verið „skrípalæti“
töfralæknanna, það er að segja hve
afkáralega þeir búa sig og hvaða
tilburði þeir hafa í frammi þegar
þeir stunda sjúklinga. Menn hafa
sem sje komist að því að þetta er
alt annað en kjánaleg skrípalæti,
heldur eru töfralæknarnir með
þessu að koma inn hjá sjúklingn-
um trausti á sjer. Þeir hafa fund-
ið hve ákaflega miklu það varðar,
að sjúklingur hafi trú á því að lækn
ing takist. Þeir hafa fundið að
hverjum sjúkdómi fylgir andleg
vanheilsa, sem jafnframt verður að
lækna. En þessi vísindi hafa nú-
tímalæknar fyrst nýlega uppgötv-
að og viðurkent.
Lærdómshrokinn og gorgeirinn,
sem margir vísindamenn hafa ver-
ið svo uppþembdir af, læknast
máske þegar það sannast vísinda-
lega, að vísindin geta margt lært
af hinum hálfviltu töfralæknum
frumstæðu þjóðanna.
BETRA AÐ SÁLIN
SJE MEÐ
Einn af vinum mínum, kunnur
landkönnuður, var einu sinni um
allangt skeið meðal viltra Indíána
upp með Amazonfljóti, Einhverju
sinni þurfti hann að fara þar í
gegn um frumskóg og tvo fyrstu
dagana gekk ferðalagið að óskum.
En þriðja morguninn, er hann ætl-
aði að leggja á stað, sýndu hinir
innbornu fylgdarmenn hans ekk-
ert fararsnið á sjer.
„Þeir verða að bíða“, sagði for-
ingi þeirra. „Þeir geta elcki lagt á
stað iyr en sálirnar hafa komist inn
í líkamina“.
Þetta finst mjer umhugsunarefni
fyrir okkur. Hvernig eigum vjer
að brjóta nýar brautir, ef vjer gef-
um ekki sálunum tíma til að fylgja
líkömunum? Ef við hugsum um
það hvernig lifnaðarhættir fólks
voru fyrir nokkrum árum, þá sjá-
um vjer að öll okkar ævi fer í
flaustur. Áður höfðu menn altaf
tíma til alls. Nú hefir enginn tíma
til neins. — (James T. Adams).