Lesbók Morgunblaðsins - 12.11.1950, Blaðsíða 2

518
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
bcggja, Erlendar Þorvarðssonar og
Orms Sturlusonar, einnig Marteins
biskups. En skjöl þeirra og skilríki
skyldu koma til næsta alþingis að
sumri og þeirra fyrirsvarsmenn.
En ef nokkrir að norðan koma með
hernaði fyrir þeirra sakir, þá
skyldu þeir vera landráðamenn.
Þennan dóm samþyktu þeir Ormur
lögmaður og Kristján skrifari, en
Ari kvað hann sjer líka fyrir sig
og sín börn. Og eftir honum sagði
Daði þá feðga úr sinni ábyrgð, en
Kristján skriíari tók við umsjón
þeirra, svo aldrei komu þeir undir
varðveislu Daða nje hans manna
frá því þeir riðu úr hlaði í Snóks-
dal.
Reíð nú Kristján skrifari með þá
feðga áleiðis í Skálhoít, og með
honum Marteinn biskup, Daði og
aðrir, til að ráðgast um varðhald
á þeim um veturinn.
Ákærur konungsvaldsins.
Þá þeir komu í Skálhoit voru
þangað kallaðir margir hinir vitr-
ari menn úr Árnesþingi og nálæg-
um sveitum til ráðagerðar, og til
að heyra á konungsbrjef um sak-
argiftir, er á þá feðga voru born-
ar: Flutti Knstjan þær fram: fyrst
þá að Jón biskup hefði látið hand-
taka Martein biskup á sjálfs hans
heimili, berja menn hans, brjóta
hús, og halda honum fangnum um
heilt ár, 10 dögum fátt í. Þar næst
að þeir feðgar hei'ði tekið öll gjöld
af öllum sýslum i Norðuriandi og
svo Flatey, þau er konungur átti
og sagt sig ekkert við konung vilja
eiga. Það þriðja að þeir hefði for-
smáð konungsboð uni klaustrin og
beneficia, Bjarnarnes, Odda, Hóla
og helst Fjarðarhorn, er Þorsteinn
Þórðarson systurson Ögmundar
biskups var skyldugur um hálft til
konungs fyrir sakir hans, og að
þeir hefði þröngvað undir sic hálfu
ísiandL í iunta lagi heíði leikrr og
læröir orðið að ílýa íynr þeirra
ofríki. í sjöttu grein það, að þeir
hefði með öllu afli staðið í móti
guðs orði. í sjöunda máta hræðist
þá allir, þó þeir sjeu fangnir orðn-
ir, því þeir hafi heitast um, ef að
þeir losni, að vera tíu hlutum verri
en áður við innlenda menn og út-
lenda, þar með hafi þeir það ritað
sjer um sumarið, að hann og allir
Danir skyldu fá refsing að norræn-
um lögum, ef þeir kæmist í hend-
ur biskupi. Hið áttunda að biskup
hafi heitið því Hamborgar kaup-
mönnum ,að sjá svo um, hvað sem
á eftir kæmi, að enginn af Dönum
skyldi verða eftir með lífi hjer við
land hið næsta vor. Það hið níunda
að þeir kalli konungsb^jefin ósönn
vera, þó innsigli hans sje undir, og
login út en strokumenn þá sem þau
bera. Það tíunda að Jón biskup hafi
hótað því opinberlega (augljós-
lega) að hann og Laurus Múli
skyldu ekki vera hirðstjórar báðir
jaínframt á hinu næsta vori. Það
ellefta, sem mörg vitni hafi sann-
að, að Jón biskup hafi sagt, að
hann og villumaðurinn skyldu ekki
annað vor vera biskupar báðir,
hvort konungi líkaði betur eða ver.
Og það í tólíta máta, að hann hafi
á næsthðnum íöstudegi heitast um,
svo almenningur hafi áheyrt, að
halda ekki þá nauðungarlofan er
hann geri nú, nær sem hann yrði
laus, heldur hefna sem fyrst hann
mætti, þótt allur heimur biðji fyr-
ir óvini hans.
Öxin og jördin geyma
há best-
Nú var það ráð gert af flestum,
að Marteinn biskup og Kristján
skrifari skylclu varðveita þá Jón
biskup ciLir Snóksdalsdómi. Og
sem þar var rætt um, og mest af
Kristjáni, bauðst Daði til að geyma
cinhvern þeirra, cn einkum Ara,
þvi houum var lil hans hugþekk-
ast, en þó hvern seru þeir vildu.
Var þá talað um að Jón biskup
væri varðveittur í Skálholti, en
Björn prestur að Bessastöðum.
Marteinn biskup var fúsastur til að
geyma Ara, því hann hafði honum
mjúkastur verið um veturinn fyr-
ir. Kristján skrifari og hinir dönsku
töldust undan, og treystust ekki til
að geyma neinn þeirra ieðga á
Bessastöðum, sakir útróðramanna
norðlenskra á Suðurnesjum, þar
sem Bessastaðir eru í leið þeirra.
Stóð svo þessi tvídrægni nokkra
daga.
En einn morgun, er fyrirmenn
tóku árbít í biskupsstofunni og
ræddu um geymslu þessa, mælti
Jón prestur Bjarnason ráðsmað-
ur:
„Jeg er fávísastur allra yðar og
sje jeg þó ráð til að geyma þá".
Þeir hinir kváðust það heyra
vilja. Hanh svaraði að öxin og jörð-
in geymdi þá best.
En þótt þár væri nokkuð um tal-
að, þá samþyktist Kristján skrifari
því fyrstur, en þaðan af var eigi
lengi áður Marteinn biskup íellist
á hið sama. Daði var lengi treg-
ur og Jón Bjarnarson sýslumaður
í Árnesþingi, kváðu það eigi hæfa
á móti konungs úrskurði og lög-
manns dómi, cn enginn dómur væri
fyrir á aðra síðu. Þó kom svo að
Daði vildi eigi í móti mæla, kvaðst
vera skilinn við það mál.
En er þetta var borið fyrir fleiri
menn, mæltu margir i móti því,
en Kristján skrifari þaggaði þá nið
-ur með stórum orðum og illum
og lá við hann Ijeti berja á sum-
uitii Sögðu þeir það einarðlega
Magnús bóndi að Núpi og Arnór
í Arnarbæli, er jeg hygg vcra
Laga-Arnór son Lofts Guðlaugs-
sonar Loftssonar Ormssonar Lofts-
sonar hins ríka, en hefir þá þó verið
allungur, — að slíkt væri hvorki
tilheyrilegt nje mannlegt, heldur
heíndavænlegl, uð ailifa þá menn
án dóms og laga. En það tjaði ekki
og lá nærn að Kristján sknfari ljeti