Lesbók Morgunblaðsins - 12.11.1950, Blaðsíða 8
r~
524
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Kastala-pyramidinu í Cbictaen Itzá.
hann, en var þó enn hið furðuleg-
asta mannvirki. Ferðamaðurinn sá,
að undirstaða pyramidans var lilað-
in úr höggnu grjóti, en efri hluti
hans úr stórum kóralla-björgum,
sem höggvin höfðu verið úr kór-
allarifi þar úti fyrir. Alt hafði síð-
an verið límt saman með kalki. Þar
sem pyramidanum er lýst er eitinig
sagt frá þehn helgisiðum, sem þar
fóru fram, og svipar þeim að
nokkru til þeirra helgisiða, sem
fóru fram við pyramidana í Mexi-
kó.
Það eru ekki ýkja mörg ár siðan,
að mm í skógum á Yukatan skaga
í Mexikó fundust fornar rústir af
mikilli borg, sem Mayaþjóðflokk-
urmn hafði reist endur fyrir longu.
Þessar borgarrústir bera þess vitni
að þjóðflokkur þessi hefur þá staðið
á mjög háu menmngarstigi. Borg-
m nefndist Ciiichén Itzá. og þar
eru hinir merkilegustu pyramidar.
Þeir eru ekki mimiismerki nje
grafir framliðinna liöfðingja, held-
ur eru þeir gerðir í alt öðrum til-
gangi. Þeir voru allmjög farnir að
láta á sjá, þegar þeir fundust, en
síðan hefur viðgerð farið fram á
þeim og þykja þeir aðdáanleg
mannvirki.
Og eftir því s&m menn rannsaka
þá betur, komast þeir að raun um
að þessar byggingar eru stórum
merkilegri heldur en þær virðast
vera fljótt á litið, enda þótt reisu-
legar og fagrar sje. Hefur hjer far-
ið eins og um pyramidann mikla i
Egyptalandi.
Árið 1923 sendi Carnegie-stofn-
unin í Washington dr. Sylvanus G.
Morley til þess að endurreisa
Chichen Itzá og hefur hann unnið
að því síðan. Er hann talinn fremst-
ur allra fornfræðinga á því sviði
eða ráða helgirúnir og táknmál
Mayaþjóðílokksins. En í þessum
borgarrústum úir og grúir af forn-
um listaverkum, helgimyndum og
táknmyndum.
Ein af byggingum þeim, sem dr.
Morley hefur nú endurreist er
pyramidi einn mikill, jafn á alla
vegu, en gengur ekki upp í topp,
heldur er efst á honum pallur og á
henni bygging, sem líkist mest
kastala, Upp á þennan pall eru
þrep neðan af jafnsljettu utan á
hverri hlið og eru þrepin nákvæm-
lega jafn mörg alls staðar eða 91.
Alls eru þá þrepin 364, en 365 ef
pallurinn er talinn með. Og þá er
talan jafn dagafjölda í ári, og er
dr. Morley ekki í neinum vafa um,
að brepin eíga að tákna árshring-
» .. ........ ■■$>
Barnahjal
Þrjár litlar stúlkur Voru að tala
saman. Tvær þeirra voru að met-
ast um það hvor hefði verið dýr-
ari.
— Pabbi og mamma keyptu mig
norður á Akureyri, sagði önnur.
— En pabbi og mamma keyptu
mig í Kaupmannahöfn, sagði hin.
Þá vildu þær vita, hvar sú
þriðja hefði verið keypt. Hún
roðnaði og sagði:
— Jeg held að jeg hafi ekki
verið keypt,jeg held að jeg sje
heimatilbúin.
í gærkvöldi, þegar við vonun
að borða kvöldmatinn, hætti Siggi
litli allt í einu að borða og sagð-
ist vera með svo mikinn höfuð-
verk, að hann hefði enga lyst
Við vorkendum honum, en gerð-
urn enga tilraun að fá hann til að
borða. Stundu seinna sagði pabbi
hans:
— Jeg er að hugsa inn að
skreppa hjerna niður í fjöru og
vita hvort ekki hefir rekið skeljar.
— Jeg vil koma með þjer, sagði
Siggi.
—Þú getur það ekki, þú ert
með höfuðverk, sagði pabbi.
— Það gerir ekkert til. Jeg get
tekið hann með mjer, sagði Siggi.
inn, og að margt í byggingu pyra-
midans beri vott um það, að Maya-
þjóðin hafi átt jafn fullkomið tíma-
tal og vjer eigum nú. En til þess
að komast til botns í því, verður að
finna við hvað þeir miðuðu tímatal
sitt, eða hvenær það hefst. Sú gáta
verður einhvern tíma ráðin og mun
þá margt koma í ljós, sem nú er á
huldu, alveg eins og um pyramid-
ann mikla í Egyptalandi.
Enda þótt þessi ráðgáta verði
leyst, þá er þó enn eftir að kom-
ast að hvernig á því stendur, að
svo margt er líkt með þessum pyra-
midum.